Μπορεί η Κομισιόν να επιδιώκει την ταχύτατη προώθηση των διαδικασιών για τη μεταρρύθμιση της ηλεκτρικής αγοράς, ωστόσο, φαίνεται ότι ο δρόμος θα έχει αρκετά εμπόδια.
Οι πρώτες αντιδράσεις που καταγράφονται ομαδοποιούνται σε ένα «ναι μεν, αλλά», γεγονός που καταδεικνύει ότι θα είναι σθεναρές οι αντιδράσεις στην αλλαγή του σημερινού status quo της αγοράς.
Ενδεικτικά, η Eurelectric, η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ένωση ενεργειακών βιομηχανιών, θεωρεί ότι δεν οφείλονται στον υφιστάμενο σχεδιασμό της αγοράς οι υψηλές τιμές ενέργειας, άποψη με την οποία συντάσσεται grosso modo και η Φινλανδία.
Εκτιμάται ότι η Βόρεια Ευρώπη θα επιδείξει και τη μεγαλύτερη αντίσταση στις όποιες παρεμβάσεις, ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται η στάση που θα τηρήσει ο ACER (Οργανισμός της Ε.Ε. για τη συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας), μετά την κάθετη θέση που έλαβε πέρσι, με το εν πολλοίς «κάτω τα χέρια από την αγορά».
Σε κάθε περίπτωση, σημασία έχει ότι η μεταρρύθμιση της ηλεκτρικής αγοράς είναι πλέον πάνω στο τραπέζι. Ξεκίνησε να συζητείται ως προοπτική στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από τις 15 Δεκεμβρίου και χθες η Κομισιόν έδωσε προς δημόσια διαβούλευση κείμενο που περιλαμβάνει τις προτεινόμενες αλλαγές. Η διαβούλευση έχει περιορισμένη διάρκεια, ολοκληρώνεται στις 13 Φεβρουαρίου, με στόχο η νομοθετική πρόταση να υποβληθεί ως τα τέλη Μαρτίου.
Τέσσερις είναι οι βασικοί τομείς που τίθενται προς συζήτηση:
- Να εξαρτηθούν λιγότερο οι λογαριασμοί ηλεκτρικής ενέργειας από τις βραχυπρόθεσμες τιμές των ορυκτών καυσίμων και να ενισχυθεί η ανάπτυξη ΑΠΕ.
- Να βελτιωθεί η λειτουργία της αγοράς για τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού και την πλήρη χρήση εναλλακτικών λύσεων αντί του φυσικού αερίου, όπως η αποθήκευση και η ανταπόκριση στη ζήτηση (demand response).
- Να ενισχυθεί η προστασία και η ενδυνάμωση των καταναλωτών.
- Να βελτιωθεί η διαφάνεια, η επιτήρηση και η ακεραιότητα της αγοράς.
Επί της ουσίας, η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι οι καταναλωτές ήταν αυτοί που πλήρωσαν τη νύφη στην ενεργειακή κρίση, ενώ παραδέχεται ότι υπάρχουν λειτουργικά προβλήματα στο ισχύον μοντέλο. Τα λέει καλύτερα μόνη της στο εισαγωγικό κείμενο της διαβούλευσης: «Το σύστημα έχει επιδείξει ορισμένες αδυναμίες. Στην τρέχουσα κρίση των υψηλών και ασταθών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οικονομική επιβάρυνση έχει μετατεθεί στους τελικούς καταναλωτές. Χρειάζεται, επομένως, μια μεταρρύθμιση για την καλύτερη προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας».
Ο Riku Huttunen, γενικός διευθυντής Ενέργειας στο αρμόδιο υπουργείο της Φινλανδίας, δημοσιοποίησε χθες τις θέσεις της χώρας του, στο πλαίσιο της διαβούλευσης.
Όπως ανέφερε, το μοντέλο θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί με όρους αγοράς, να διατηρηθεί η αξιολογική σειρά των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής (σ.σ. το φυσικό αέριο να μπαίνει, δηλαδή, τελευταίο, ως ακριβότερη μονάδα και να προσδιορίζει τη χονδρεμπορική τιμή), να διασφαλιστούν οι συνθήκες λειτουργίας τόσο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς εκπομπές όσο και για την επαρκή ρυθμιζόμενη παραγωγή και οι όποιες αλλαγές να ωφελούν τους τελικούς πελάτες.
Η Eurelectric, από την πλευρά της, τάσσεται υπέρ της διατήρησης των βασικών χαρακτηριστικών του υφιστάμενου σχεδιασμού της αγοράς, επισημαίνοντας ότι οι πιθανές αλλαγές θα πρέπει να αξιολογηθούν με βάση τα μακροπρόθεσμα οφέλη τους και όχι τον αντίκτυπο της τρέχουσας κρίσης.