Με αίτηση προς τον ΕΦΚΑ και υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρώσουν το σύνολο των προστίμων και των προσαυξήσεων που θα έχουν επιβληθεί, θα μπορούν οι μη μισθωτοί να επαναφέρουν χρόνο ασφάλισης που παραγράφηκε, ώστε να συμπληρώσουν τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και να συνταξιοδοτηθούν.
Μάλιστα, η εν λόγω διαδικασία πρέπει να ακολουθείται όχι μόνο για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, αλλά και για χορήγηση προσαύξησης στη σύνταξη. Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν σχετική αίτηση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ και στη σχετική Γενική Διεύθυνση και στη συνέχεια θα ενημερώνεται το ΚΕΑΟ, ώστε να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για να εντοπιστεί το ακριβές ποσό της οφειλής.
Χιλιάδες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι εκτιμάται ότι άμα τη εφαρμογή της διάταξης που προβλέπει ότι εφόσον δεν έχουν κινηθεί οι διαδικασίες, παραγράφονται οφειλές που δημιουργήθηκαν στον ΕΦΚΑ πριν από μια 10ετία, «απεγκλωβίζονται» από χρέη παρελθόντων ετών και βλέπουν την πόρτα προς τη συνταξιοδότηση. Η διαγραφή ισχύει μάλιστα αναδρομικά από το 2016, με αποτέλεσμα να καταλαμβάνει οφειλές που δημιουργήθηκαν πριν από το 2006.
Σύμφωνα με ειδικούς επί της κοινωνικής ασφάλισης, αυτοί που ωφελούνται κατά κύριο λόγο είναι ελεύθεροι επαγγελματίες του πρώην ΟΑΕΕ καθώς για αυτούς ίσχυε η 20ετής παραγραφή, ενώ για πάρα πολλά έτη, τα χρέη τους βεβαιώνονταν με την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης. Οι περισσότεροι δε από αυτούς που εκτιμάται ότι θα απεγκλωβιστούν από τις οφειλές και θα τρέξουν τις διαδικασίες συνταξιοδότησής τους είναι ήδη ηλικίας 67 ετών και άνω, που είχαν οφειλές προς τον πρώην ΟΑΕΕ ή το ΕΤΑΑ, πάνω από 20.000 ευρώ. Αυτοί, αν και έχουν τα απαιτούμενα 15 έτη ασφάλισης (τουλάχιστον), δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω του χρέους. Εάν αυτό παραγραφεί, τότε ανοίγει η διαδικασία συνταξιοδότησης, μέσω διακανονισμού του υπόλοιπου της οφειλής.
Στην περίπτωση βέβαια που παραγραφούν οφειλές και στη συνέχεια ο ενδιαφερόμενος επιθυμεί να κάνει χρήση παραγραφέντος χρόνου ως χρόνου ασφάλισης, θα πρέπει να γνωρίζει ότι οι όποιες προσαυξήσεις και πρόστιμα θα αφορούν το σύνολο της χρονικής περιόδου, από τη στιγμή που προέκυψε η οφειλή μέχρι και την ημέρα υποβολής της σχετικής αίτησης. Μόνον έτσι θα μπορέσει να προσμετρηθεί το σύνολο ή μέρος του χρόνου ασφάλισης, του οποίου οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές είχαν παραγραφεί, λόγω μη βεβαίωσής τους στον οφειλέτη, μετά την πάροδο δεκαετίας.
Η εγκύκλιος που εκδόθηκε, είναι ξεκάθαρη και ορίζει πως παραγράφονται μόνον οφειλές για τις οποίες δεν έχει κινηθεί η διαδικασία αναζήτησής τους από τον ΕΦΚΑ και συγκεκριμένα:
- χρέη μηνών έως και 12/2005 ► παραγράφηκαν την 01/01/2016
- χρέη μηνών από 01/2006 έως και 12/2006 ► παραγράφηκαν την 01/01/2017,
- χρέη μηνών από 01/2007 έως και 12/2007 ► παραγράφηκαν την 01/01/2018,
- χρέη μηνών από 01/2008 έως και 12/2008 ► παραγράφηκαν την 01/01/2019,
- χρέη μηνών από 01/2009 έως και 12/2009 ► παραγράφηκαν την 01/01/2020,
- χρέη μηνών από 01/2010 έως και 12/2010 ► παραγράφηκαν την 01/01/2021,
- χρέη μηνών από 01/2011 έως και 12/2011 ► παραγράφηκαν την 01/01/2022,
- χρέη μηνών από 01/2012 έως και 12/2012 ► παραγράφονται την 01/01/2023,
- χρέη μηνών από 01/2013 έως και 12/2013 ► παραγράφονται την 01/01/2024.
Προσοχή όμως. Εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της, τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.
Επίσης, όπως προκύπτει από την εγκύκλιο, ο ΕΦΚΑ θα πρέπει να… ακυρώσει χρεωστικά ειδοποιητήρια που έχουν αποσταλεί σε ασφαλισμένους, εφόσον αυτά πέφτουν στη 10ετή παραγραφή. Για παράδειγμα, για εισφορές που οφείλονται πριν από την 01/01/2008 ακυρώνεται κάθε καταλογιστική πράξη που εκδόθηκε από 01/01/2018 και μεταγενέστερα. Βέβαια, ποσά που έχουν εισπραχθεί υπέρ των οφειλών που τώρα παραγράφονται δεν αναζητούνται, δηλαδή ο ασφαλισμένος τα χάνει και δεν μπορεί να τα διεκδικήσει πίσω.
Στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών πάντως ετοιμάζονται ώστε να ξεκινήσει η αυτόματη διαδικασία παραγραφής οφειλών που δεν έχουν βεβαιωθεί. Η παραγραφή θα πραγματοποιείται αυτόματα, απευθείας από το ΚΕΑΟ, χωρίς να χρειάζεται να παρέμβει ο ασφαλισμένος ή η επιχείρηση που έχει δημιουργήσει το χρέος.