Οι χαλυβουργίες στέλνουν σήμα κινδύνου καθώς υποστηρίζουν ότι η επιβολή δασμού άνθρακα στην Ευρώπη θα δημιουργήσει πρόβλημα από τον διεθνή ανταγωνισμό και θα απειλήσει την επιβίωσή τους, γράφει το Euractiv.
Από το 2026, οι εισαγωγείς πρώτων υλών όπως ο σίδηρος, ο χάλυβας, το αλουμίνιο και η ηλεκτρική ενέργεια θα υπόκεινται στον πρόσφατα συμφωνημένο φόρο CO2 εντός της ΕΕ -τον Μηχανισμό Προσαρμογής των Συνόρων Άνθρακα (CBAM).
Αυτό ήταν ένα από τα κύρια αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης το περασμένο Σαββατοκύριακο για τη μεταρρύθμιση της αγοράς άνθρακα της ΕΕ. Ο δασμός θα αντανακλά την τιμή του άνθρακα που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές και θα αντικαταστήσει σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα CO2 που απολαμβάνουν επί του παρόντος οι χαλυβουργίες.
Ως μέρος της μεταρρύθμισης της αγοράς άνθρακα της ΕΕ που συμφωνήθηκε το περασμένο Σαββατοκύριακο, τα δωρεάν δικαιώματα CO2 θα καταργηθούν πλήρως το 2034 και θα αντικατασταθούν από το νέο δασμολόγιο άνθρακα της ΕΕ, με στόχο την προστασία της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Όμως, σύμφωνα με τους βιομήχανους, ο νέος μηχανισμός θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις για τους μεταλλουργούς που μεταποιούν αυτές τις πρώτες ύλες. «Όπως έχει, ο φόρος άνθρακα είναι θανάσιμο πλήγμα, γιατί θα αυξήσει την τιμή του μετάλλου που καταναλώνεται στην Ευρώπη», δήλωσε ο Cyrille Mounier, γενικός εκπρόσωπος της γαλλικής ένωσης βιομηχανίας αλουμινίου.
Αν και ο κλάδος δεν αμφισβητεί τη βασική λογική πίσω από τη μεταρρύθμιση, εξακολουθεί να προειδοποιεί για μελλοντικές στρεβλώσεις στην αγορά της ΕΕ, ιδίως υπό το φως του αυξημένου κόστους παραγωγής που προκαλείται από την αύξηση των τιμών της ενέργειας και των πρώτων υλών.
Και η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερη για τα μεταποιημένα αγαθά, όπως οι πόρτες αυτοκινήτων, τα οποία δεν θα καλύπτονται από τους δασμούς άνθρακα της ΕΕ και αφήνουν τους ευρωπαίους κατασκευαστές πλήρως εκτεθειμένους στον διεθνή ανταγωνισμό.
«Η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να συνδυάσει την κλιματική της πολιτική με ένα "καρότο" που θα είναι ανταγωνιστικό έναντι άλλων περιοχών», δήλωσε ο Ευάγγελος Μυτιληναίoς, πρόεδρος της Eurometaux και Διευθύνων Σύμβουλος της Mytilineos.
Η Eurometaux, μια ένωση που εκπροσωπεί τους παραγωγούς μη σιδηρούχων μετάλλων, ζητά μεγαλύτερη ρυθμιστική προβλεψιμότητα τα επόμενα 15 χρόνια, για να καταστεί πιο προσιτή η χρηματοδότηση της απαλλαγής από τις εκπομπές αερίου.
Η ένωση ευρωπαϊκών χαλυβουργών Eurofer προχωρά ένα βήμα παραπέρα, προειδοποιώντας ότι η σταδιακή κατάργηση των δωρεάν δικαιωμάτων βάσει του ETS «κινδυνεύει να αφανίσει ένα μεγάλο μέρος των εξαγωγών χάλυβα της ΕΕ αξίας 45 δισεκατομμυρίων ευρώ, εάν δεν βρεθεί συγκεκριμένη λύση πριν από το 2026».
Οι νομοθέτες που διαπραγματεύτηκαν τη μεταρρύθμιση του ETS, από την πλευρά τους, λένε ότι έχουν εισαγάγει τις απαραίτητες διασφαλίσεις για την προστασία του κλάδου από τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
«Εάν η βιομηχανία χάλυβα παραπονιέται, είτε δεν θέλουν να πάνε σε απανθρακοποίηση είτε δεν διάβασαν το κείμενο», δήλωσε ο Peter Liese, Γερμανός ευρωβουλευτής που ήταν ο επικεφαλής διαπραγματευτής για τη μεταρρύθμιση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Γερμανός ευρωβουλευτής απαρίθμησε τα μέτρα που εγκρίθηκαν και θα μετριάσουν τις επιπτώσεις που περιγράφει ο κλάδος. Πρώτον, ορισμένα επεξεργασμένα προϊόντα, όπως βίδες και μπουλόνια, θα επηρεαστούν άμεσα από τον μηχανισμό, ο οποίος, υποστηρίζει, μειώνει τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα και πτώση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Η πρόσφατη συμφωνία προβλέπει επίσης πρόσθετα κεφάλαια που θα βοηθήσουν τη βιομηχανία να απαλλαγεί από τον άνθρακα, μέσω ενός ταμείου καινοτομίας και ενός ταμείου εκσυγχρονισμού. Μαζί εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 50 δισεκατομμύρια ευρώ, δήλωσε ο Πασκάλ Κανφίν, Γάλλος κεντρώος ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου.
Αλουμίνιο: ειδική περίπτωση
Ωστόσο, οι βιομήχανοι ανησυχούν. Η επέκταση της αγοράς άνθρακα και ο φόρος άνθρακα «δεν θα μπορούσαν να έρθουν σε πιο κρίσιμη στιγμή για την ταλαιπωρημένη βιομηχανία αλουμινίου της Ευρώπης», δήλωσε η ευρωπαϊκή ένωση αλουμινίου σε δελτίο Τύπου.
Αυτή τη στιγμή, το 50% της πρωτογενούς βιομηχανίας αλουμινίου βρίσκεται σε στάση στην Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι η παραγωγή έχει μειωθεί κατά περίπου 1,1 εκατομμύριο τόνους, σύμφωνα με την ένωση.
Ο κλάδος όντως πιέζεται λόγω των υψηλών τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος και της σταδιακής πτώσης των παγκόσμιων τιμών του αλουμινίου. «Εάν το κόστος αυξηθεί, ιδιαίτερα λόγω του υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και της κατάργησης των δωρεάν ποσοστώσεων υπέρ του φόρου επί του εκπεμπόμενου άνθρακα, και εάν η τιμή πώλησης ενός τόνου άνθρακα πέσει κάτω από τις 2.000 δολάρια, δεν θα επιβιώσουμε για πολύ», εξήγησε ο Μουνιέ.
Σύμφωνα με τον Μουνιέ, το CBAM θα πρέπει να συνοδεύεται από «ανταγωνιστικές και μακροπρόθεσμες» συμβάσεις ηλεκτρικής ενέργειας, στα 20 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) και για 20 χρόνια -πολύ περισσότερο από τα τρέχοντα πρότυπα της ΕΕ.
Για τους Γάλλους βιομήχανους, θα εξακολουθούσε να υπάρχει ανταγωνιστικό μειονέκτημα ακόμη και αν επωφελούνται από μια ευνοϊκή τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στα 42 €/MWh, η οποία είναι χαμηλότερη από την τιμή της αγοράς.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει μια σημαντική μεταρρύθμιση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ το πρώτο τρίμηνο του 2023. «Το νέο σχέδιο της προέδρου [Ούρσουλα] φον ντερ Λάιεν για μια "διαρθρωτική λύση" πρέπει τώρα να αποδώσει πραγματικά», δήλωσε η Eurometaux.