Με υψηλότερο ρυθμό, απ’ αυτόν του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, «έτρεξε» τον Σεπτέμβριο ο δείκτης της ομάδας διατροφής, ο οποίος ας σημειωθεί ότι είναι και ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα.
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε χθες Δευτέρα η Ελληνική Στατιστική Αρχή για την πορεία του πληθωρισμού τον Σεπτέμβριο, που άγγιξε το 12%, επιβεβαιώνουν αυτό που βιώνουν οι καταναλωτές και αναδεικνύουν το μείζον πρόβλημα της πληθωριστικής ανισότητας.
Μέσα σε ένα χρόνο, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί κατά 332%, του πετρελαίου θέρμανσης 65,1% και 30% του ηλεκτρικού ρεύματος. Τα ταξί κοστίζουν 32,9% ακριβότερα, οι μεταφορές με πλοίο ακρίβυναν 25%, αυτές με αεροπλάνα 58,7%, η στέγαση 35,4% -λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ενοίκια, επισκευή και συντήρηση κατοικίας, ενέργεια- και κατά 9,3% τα διαρκή αγαθά (είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε έπιπλα, οικιακές συσκευές και επισκευές, είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού, οικιακές υπηρεσίες).
Με τον δείκτη διατροφής να συνεχίζει να σπάει το «προσωπικό του» ρεκόρ, οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις στα τρόφιμα μέσα σε ένα χρόνο σημειώθηκαν στα γαλακτοκομικά και στα αυγά +23,3%, στο ψωμί και στα δημητριακά +18,4%, στο κρέας +17,6%, σε έλαια και λίπη 17%, +12,6% ήταν η αύξηση στα λοιπά τρόφιμα, +14,3% σε καφέ-κακάο-τσάι, +8,7% στα λαχανικά και +6,2% σε ζάχαρη-σοκολάτες-γλυκά-παγωτά.
Μόνο τις τελευταίες 75 ημέρες, δηλαδή από τα τέλη Ιουλίου έως και χθες 10 Οκτωβρίου, η τιμή στο τυποποιημένο επώνυμο ελαιόλαδο έχει αυξηθεί, όπως προκύπτει από έρευνα αγοράς, κατά 43,01%, 17,7% στην κρέμα γάλακτος, 71,7% στα σφουγγάρια για το μπάνιο, 12,5% στα αυγά και 56% στο κοτόπουλο.
Η ξέφρενη κούρσα ανόδου των τιμών σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα, που επηρεάζει δυσανάλογα τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα, δεν φαίνεται να δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης. Αντιθέτως οι τιμοκατάλογοι που έχουν στα χέρια τους οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προμηνύουν ένα δύσκολο άμεσο μέλλον.
Υπό αυτά τα δεδομένα, η Κυβέρνηση, μέσω του υπουργείου Ανάπτυξης, σε μια προσπάθεια να συγκρατήσει αυτό το ξέφρενο ράλι ανόδου των τιμών σε βασικά προϊόντα ήρθε σε συμφωνία την περασμένη εβδομάδα με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ -σ.σ. επίκειται συνάντηση με εκπροσώπους της βιομηχανίας- για τη δημιουργία ενός καλαθιού 50 προϊόντων στα οποία θα επιχειρηθεί να συγκρατηθούν οι ανατιμήσεις.
Τα είδη που θα περιλαμβάνονται στο «καλάθι» θα προσδιοριστούν με νομοθετική ρύθμιση ενώ οι τιμές θα είναι καθημερινά αναρτημένες στα σούπερ μάρκετ και στην εφαρμογή e-καταναλωτής. Το μέτρο θα αφορά το δίκτυο καταστημάτων από 15 τουλάχιστον αλυσίδες σούπερ μάρκετ, δηλαδή όσες πραγματοποιούν τζίρο άνω των 70 εκατ. ευρώ.
Η έκρηξη τιμών εντείνει την πληθωριστική ανισότητα
Η έκρηξη των τιμών δεν επηρεάζει όλους το ίδιο. Αντιθέτως εντείνει την πληθωριστική ανισότητα. Και αυτό γιατί το μερίδιο των δαπανών κατανάλωσης τροφίμων στο σύνολο των δαπανών είναι υψηλότερο για τις ομάδες χαμηλότερου εισοδήματος από αυτό των ομάδων υψηλού εισοδήματος.
Η ΕΛΣΤΑΤ στην τελευταία έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών αποτυπώνει αυτή ακριβώς την ανισότητα. Με βάση τα εισοδήματα και τις δαπάνες του 2021, τα φτωχά νοικοκυριά δαπάνησαν πάνω από το 1/3 του μηνιαίου προϋπολογισμού τους (ποσοστό 34,8% του εισοδήματος) για την αγορά τροφίμων. Όταν το αντίστοιχο ποσοστό του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού ήταν στο 13,9%.
Αυτό δείχνει ότι η αύξηση των γενικών επιπέδων τιμών έχει σημαντικά υψηλότερο αντίκτυπο στις μεσαίες και χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες, λόγω του υψηλότερου μεριδίου τους στις δαπάνες κατανάλωσης τροφίμων στο σύνολο των δαπανών. Δηλαδή το ποσοστό του πληθωρισμού που βιώνει ένα νοικοκυριό εξαρτάται από τη σύνθεση του καλαθιού δαπανών ή κατανάλωσής του και φυσικά από το εισόδημά του.
Τον Απρίλιο, η απώλεια αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με την τότε έρευνα της ΓΣΕΕ, ήταν ίση με 18% έναντι 14,7% τον Μάρτιο. Ο μέσος μισθός του ιδιωτικού τομέα απώλεσε τον Απρίλιο το 9,9% της αγοραστικής του δύναμης και ο μέσος μισθός μερικής απασχόλησης το 28%.
Πολλαπλάσια ήταν η επίδραση του πληθωρισμού τον Ιούλιο. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΕ, τον Ιούλιο χάθηκε πάνω από το 19% της αγοραστικής δύναμης των αμειβόμενων με τον κατώτατο μισθό και το 29,2% της αγοραστικής δύναμης για τους εργαζόμενους με μερική απασχόληση.