Μακρύς προβλέπεται να είναι ο δρόμος για κοινές δράσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε. που θα αφορούν στο φυσικό αέριο.
Πρώτα πρώτα, διότι υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις από τις Βόρειες χώρες για την επιβολή γενικού πλαφόν στο εισαγόμενο αέριο από άλλες πηγές, εκτός Ρωσίας. Δεύτερον, γιατί η Κομισιόν, που διατηρεί τις επιφυλάξεις της για το γενικό πλαφόν, έβαλε πάνω στο τραπέζι των συζητήσεων μία πρόταση-σφήνα: την επιβολή πλαφόν στο αέριο που προορίζεται για την ηλεκτροπαραγωγή, με την οποία συντάχθηκε ανοιχτά χθες μόλις η Γαλλία, μετά τη Γερμανία. Ήδη την εφαρμόζει η Ισπανία και η Πορτογαλία, το λεγόμενο Ιβηρικό μοντέλο, το οποίο συνεπάγεται, όμως, δημοσιονομική επιβάρυνση.
Με δεδομένο το γεγονός ότι ο Κανονισμός που έφερε η Επιτροπή και προβλέπει τρεις συστάδες μέτρων για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, «κλείδωσε» με την πολιτική συμφωνία των υπουργών Ενέργειας στις 30 Σεπτεμβρίου, οποιαδήποτε άλλο μέτρο, αυτή τη φορά για το φυσικό αέριο, θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε νέο Κανονισμό.
Με τις υπάρχουσες διαφορετικές θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών, αλλά και της Κομισιόν, τις επιφυλάξεις των επιχειρηματικών λόμπι, συν τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, προεξοφλείται ότι κοινή ευρωπαϊκή στάση για το φυσικό αέριο δεν θα μπορέσει να επιτευχθεί τουλάχιστον για τον επερχόμενο χειμώνα.
Τα θέματα αυτά αναμένεται να συζητήσουν οι αρχηγοί κρατών κατά τη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, στην Πράγα, ενώ οι προτάσεις για το φυσικό αέριο θα απασχολήσουν και την επόμενη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, που θα γίνει στις 11 Οκτωβρίου, στην ίδια πόλη. Σήμερα, πάντως, οι ηγέτες των 27 θα επικυρώσουν γραπτά την πολιτική συμφωνία της 30ής Σεπτεμβρίου, ώστε ο Κανονισμός να πάρει τον δρόμο για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, για να εφαρμοσθεί από όλα τα κράτη-μέλη την 1η Δεκεμβρίου.
Η Ελλάδα τάσσεται αναφανδόν, μαζί με 15 άλλες χώρες, υπέρ της επιβολής γενικού, οριζόντιου, πλαφόν στις τιμές φυσικού αερίου, ενώ έχει επιφυλάξεις για το πλαφόν στο αέριο που προορίζεται για την ηλεκτροπαραγωγή.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, στη συνέντευξη Τύπου που έδωσε χθες, εξέφρασε την άποψη ότι το Ιβηρικό μοντέλο «δεν δούλεψε, γιατί διπλασίασε την κατανάλωση αερίου». Κι αυτό γιατί η ισπανική κυβέρνηση επιδοτεί τη διαφορά του πλαφόν και του πραγματικού κόστους των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
«Εάν υιοθετηθεί ένα τέτοιο μέτρο», είπε, «θα πρέπει να υπάρξει παράλληλα ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για τα κράτη-μέλη που δεν μπορούν να επιβαρύνουν άλλο τους κρατικούς προϋπολογισμούς τους, ώστε να επιδοτήσουν τη διαφορά μεταξύ πλαφόν και κόστους των ηλεκτροπαραγωγών».
Συνεπώς, η χώρα μας φαίνεται να διαχωρίζει τη θέση της από το πλαφόν στο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή, επιμένοντας στο γενικό πλαφόν. Ωστόσο, με το τελευταίο αντιδρούν σθεναρά χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία, με την ίδια την Κομισιόν να υποβαθμίζει τη συγκεκριμένη πρόταση στην επιστολή που έστειλε πριν από δύο ημέρες στους 27, ενόψει της Συνόδου Κορυφής. Σε αυτή την επιστολή αναδεικνύει το επείγον του χαρακτήρος που πρέπει να έχει μια συμφωνία στην επιβολή πλαφόν στο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή, εκφράζοντας τις επιφυλάξεις της για τους κινδύνους που συνεπάγεται η υιοθέτηση ενός γενικού πλαφόν.
Παρ' όλα αυτά η Ελλάδα συνεχίζει να εργάζεται με την Ιταλία, το Βέλγιο και την Πολωνία για την ολοκλήρωση της τεχνικής πρότασης, με την οποία προσδοκάται να καμφθούν οι αντιρρήσεις των Βόρειων για το οριζόντιο πλαφόν.
Χθες ο κ. Σκρέκας γνωστοποίησε ότι η πρόταση αυτή περιλαμβάνει ένα μεταβαλλόμενο πλαφόν, το οποίο θα αυξομειώνεται ανάλογα με τις διακυμάνσεις των υπόλοιπων Χρηματιστηρίων Ενέργειας, στις ΗΠΑ (Henry Hub), στη Βορειοανατολική Ασία (JKM) και την Αυστραλία. Μίλησε, ειδικότερα, για ένα «σταθμισμένο μέσο όρο», που θα κινείται εντός της πραγματικότητας του διεθνούς και συνεχούς μεταβαλλόμενου ενεργειακού περιβάλλοντος.
Έτσι, κατά την άποψή του, θα εξασφαλιστεί και η ανταγωνιστική τιμή του αερίου στην Ευρώπη και οι εισαγωγές επαρκών ποσοτήτων. Ο ίδιος είπε ότι η Γερμανία «ακούει» την πρόταση αλλά δεν συμφωνεί, με το επιχείρημα ότι μπορεί να προκύψουν προβλήματα τροφοδοσίας της Ευρώπης. Ένα πλαφόν χαμηλότερο από τις τιμές του αερίου στις διεθνείς αγορές θα μπορούσε να έχει ως συνέπεια να «φύγουν» φορτία LNG προς άλλες χώρες, αφήνοντας έκθετη τη Γηραιά Ήπειρο. Εντελώς τυχαία τις ίδιες επιφυλάξεις έχει και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Θα συνεχίσουμε τις διαβουλεύσεις στη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την επόμενη Τρίτη, ώστε να πείσουμε και τις υπόλοιπες χώρες να στηρίξουν αυτή την πρόταση», κατέληξε ο κ. Σκρέκας.
Προοπτική που φαίνεται να καθίσταται δυσχερής, γιατί άλλες είναι οι προτεραιότητες τόσο της Κομισιόν όσο και των Βόρειων, ισχυρών, χωρών.