Τη λίστα με τα 10 πρώτα οικόπεδα που θα διαθέσει σε ιδιώτες - εργολάβους, ώστε μέσω του θεσμού της κοινωνικής αντιπαροχής να αποκτήσουν πρόσβαση σε φθηνά ενοίκια, νέοι και ζευγάρια έως 39 ετών, έχει ήδη στη διάθεσή της η Διοίκηση της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).
Πρόκειται για «φιλέτα», όπως οικόπεδο 11 στρεμμάτων στην Κηφισιά, 1,2 στρεμμάτων στο Μαρούσι, 20 στρεμμάτων στην Παιανία αλλά και 74 στεμμάτων στον Βόλο, για τα οποία θα διενεργηθεί ειδική μελέτη από εξειδικευμένες εταιρείες, οι οποίες θα προτείνουν τις πιο συμφέρουσες χρήσεις, στο πλαίσιο της αξιοποίησης των ακινήτων του δημοσίου και συγκεκριμένα της ΔΥΠΑ και του υπουργείου Εργασίας για παροχή κατοικίας με χαμηλό ενοίκιο μέσω του θεσμού της «κοινωνικής αντιπαροχής».
Άλλωστε, σήμερα το δημόσιο διαθέτει οικόπεδα-διαμάντια, στα οποία είτε φυτρώνουν αγριόχορτα και τσουκνίδες, είτε είναι μπαζωμένα, είτε ακόμη και καταπατημένα.
Τελικός στόχος είναι η ανέγερση συνολικά 2.500 κοινωνικών κατοικιών για 5.000 ωφελούμενους νέους και ζευγάρια, έως 39 ετών.
Βέβαια, η αρχή θα γίνει με περίπου 10 οικόπεδα της ΔΥΠΑ και συγκεκριμένα σε Κηφισιά (11 στρέμματα), Μαρούσι (1,2 στρέμματα), Παιανία (20 στρέμματα), Λάρισα (40 στρέμματα), Ξάνθη (28 στρέμματα), Βόλο (74 στρέμματα), όρια Χαλκιδικής - Θεσσαλονίκης (42 στρέμματα), Άρτα (39 στρέμματα), Αγρίνιο (16,5 στρέμματα) και Σέρρες (12,5 στρέμματα).
Η τελική επιλογή των οικοπέδων της ΔΥΠΑ, η τεχνική ωρίμανση και η ολοκλήρωση του απαιτούμενου θεσμικού πλαισίου, έχει προγραμματιστεί στο διάστημα μεταξύ τέταρτου τριμήνου του 2022 και πρώτου τριμήνου του 2023. Απαιτούνται άλλωστε μελέτες από εξειδικευμένες εταιρείες, προκειμένου να εξεταστούν τα ακίνητα, η τοποθεσία, τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής καθώς και εναλλακτικές αξιοποίησής τους.
Στην πράξη, θα πρέπει η ΔΥΠΑ να διαπιστώσει τι μοντέλο κοινωνικής αντιπαροχής μπορεί να εφαρμοστεί ανά ακίνητο ή ομάδες ακινήτων. Για παράδειγμα, τα 42 στρέμματα στο όριο Χαλκιδικής - Θεσσαλονίκης είναι μια πολύ καλή περίπτωση, όμως πιθανότατα είναι μακριά από τον αστικό ιστό, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κατοικίες. Ενδεχομένως, στη μελέτη προτείνεται κάποια λύση αναφορικά με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, προκειμένου στην περιοχή να εκπονηθεί σχέδιο κοινωνικής στέγης.
Στην Άρτα, υπάρχουν 39 στρέμματα, που είναι ακριβώς στο όριο της πόλης. Πολύ πιο κοντά. Μπορεί όμως, να μην αφορά αποκλειστικά νέους η κοινωνική στέγη, αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας δικαιούχους.
Στο Μαρούσι, το οικόπεδο μπορεί να είναι μόλις 1,2 στρέμματα, όμως είναι σε περιοχή με πολύ αυξημένη εμπορική κίνηση και τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης.
Να σημειωθεί πως συνολικά μόνο η ΔΥΠΑ διαθέτει 2.543 ακίνητα, εκ των οποίων τα 580 είναι κατάλληλα προς αξιοποίηση, σύμφωνα με μια πρώτη προεργασία που έχει γίνει. Αναλυτικά, διαθέτει 98 οικόπεδα εντός σχεδίου συνολικής επιφάνειας 627 στρεμμάτων και μάλιστα το 1/3 στην Αττική. Δέκα οικόπεδα έχον ήδη οικοδομική άδεια επιφάνειας 75 στρεμμάτων. Τα 77 οικόπεδα εκτός σχεδίου έχουν συνολική επιφάνεια 2.600 στρέμματα. Υπάρχουν επίσης 10 οικόπεδα για μεικτή χρήση επιφάνειας 600 στρεμμάτων, τα μισά σε Αττική και Κεντρική Μακεδονία. Αλλά και σε ήδη δομημένες κοινωνικές κατοικίες, υπάρχουν 124 κενές και αδιάθετες κατοικίες - διαμερίσματα, ενώ η ΔΥΠΑ διαθέτει επίσης 261 γραφεία, καταστήματα και αίθουσες.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΔΥΠΑ Σπύρο Πρωτοψάλτη, έως το τέλος του 2023 θα πρέπει να έχει διεξαχθεί διαγωνισμός και επιλογή των αναδόχων - τεχνικών εταιρειών, βάσει προδιαγραφών που θα θέσει το ελληνικό δημόσιο, ώστε μέσα στο 2024 να ξεκινήσει η ανέγερση σύγχρονων κατοικιών, με έξοδα των κατασκευαστών.
Παράλληλα, θα υπάρξει πρόσκληση και επιλογή των δικαιούχων βάσει κριτηρίων που επίσης θα θέσει η ΔΥΠΑ, προκειμένου το αργότερο εντός του 2025, σταδιακά, το 50% των κατοικιών που θα κατασκευαστούν, να μισθωθεί για λογαριασμό του δημοσίου, με χαμηλά ενοίκια σε νέους, βάσει οικονομικών κριτηρίων (και ειδική ποσόστωση τόσο για τρίτεκνους όσο και για πολύτεκνους).
Πώς λειτουργεί η κοινωνική αντιπαροχή
Στην πράξη, μέσω του θεσμού της «κοινωνικής αντιπαροχής», το δημόσιο θα διαθέτει την αδρανή ακίνητη περιουσία του, χωρίς να χάνει την κυριότητα της γης, σε μακροχρόνιες παραχωρήσεις προς ιδιώτες που εξασφαλίζουν με συμβατικές υποχρεώσεις την κατασκευή σύγχρονων κατοικιών οι οποίες θα διατεθούν με φθηνά ενοίκια.
Το Δημόσιο εισφέρει ακίνητα που δεν χρησιμοποιεί, οι ιδιώτες μετά από διαγωνισμό αναλαμβάνουν με δικές τους δαπάνες και με προδιαγραφές που ορίζει ρητά η ΔΥΠΑ μέσω της συμφωνίας, να χτίσουν σπίτια, με την υποχρέωση τα μισά να διατεθούν για εμπορική αξιοποίηση και τα υπόλοιπα μισά σε χαμηλές τιμές για κοινωνική στέγαση.
Το ύψος του κοινωνικού ενοικίου αλλά και το ποιοι τελικά θα επιλεγούν (οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια) θα καθορίζεται από τη ΔΥΠΑ. Όταν ο κατασκευαστής κάνει απόσβεση τόσο του κόστους δόμησης όσο και του κέρδους που θα έχει συμφωνηθεί με τη ΔΥΠΑ, τότε το δημόσιο θα αποκτά εκ νέου την κυριότητα της γης. Με αυτή τη συμφωνία, ο κατασκευαστής θα έχει κίνητρο να δράσει γρήγορα, χωρίς υπερτιμολογήσεις και καθυστερήσεις.