Νέοι και ζευγάρια με εισόδημα ακόμη και 715 ευρώ καθαρά, που σε άλλη περίπτωση δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν δάνειο για την αγορά εργασίας, θα μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» και συγκεκριμένα στη δράση για τη χορήγηση φθηνών στεγαστικών δανείων, μέσω συγχρηματοδότησης από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ).
Όπως ξεκαθαρίζει το υπουργείο Εργασίας, πρακτικά όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα θα πληρώνουν δόση στεγαστικού δανείου που θα είναι πολύ χαμηλότερη από το ενοίκιο που αντιστοιχεί στο σπίτι που επέλεξαν, καθώς το επιτόκιο θα αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο των εμπορικών επιτοκίων. Αυτό με τα σημερινά δεδομένα θα είναι πέριξ του 1%, ενώ σε περίπτωση αύξησης εκτιμάται ότι δεν θα υπερβαίνει το 1,5%. Θα είναι, μάλιστα, μηδενικό για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.
Το ανώτατο εισοδηματικό όριο θα καθοριστεί όταν ανακοινωθεί το αντίστοιχο, νέο αυξημένο όριο για τη λήψη επιδόματος θέρμανσης. Εκτιμάται δε ότι θα είναι στις 16.000 ευρώ ατομικό φορολογητέο εισόδημα, θα αυξάνει στις 24.000 ευρώ για οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα και θα προσαυξάνεται κατά 3.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο.
Τα δάνεια που εκτιμάται ότι θα δοθούν θα ωφελήσουν περί τις 10.000 άτομα (νέους, αλλά και ζευγάρια με παιδιά). Βέβαια, όπως επισημαίνουν μεσίτες με γνώση της αγοράς ακινήτων, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα ακίνητα που να πληρούν τις προδιαγραφές, να είναι δηλαδή χτισμένα πριν από το 2007 και έως 120 τ.μ.
Το πρόγραμμα θα τρέξει στο πρώτο τρίμηνο του 2023, ενώ στο μεσοδιάστημα εκτιμάται ότι θα υπάρχουν συνεχείς συναντήσεις μεταξύ της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και του υπουργείου Εργασίας.
Αναλυτικά, με βάση τα όσα έχουν ήδη γίνει γνωστά και έχει συμφωνήσει το υπουργείο με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, το δάνειο θα καλύπτει έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, όταν σήμερα τα στεγαστικά δάνεια των τραπεζών καλύπτουν συνήθως έως και το 80%. Αυτό σημαίνει ότι η ιδιωτική συμμετοχή που πρέπει να συνεισφέρουν οι νέοι μειώνεται στο 10% της αξίας του σπιτιού, αντί για 20% που προβλέπεται στις συμβάσεις των τραπεζικών στεγαστικών δανείων.
Παράλληλα, όπως επισημαίνεται, με το πρόγραμμα αποκτούν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό νοικοκυριά με μηνιαίο καθαρό εισόδημα ίσο με 715 ευρώ, που υπό κανονικές συνθήκες δύσκολα θα πληρούσαν τα τραπεζικά κριτήρια χρηματοδότησης. Έτσι, για παράδειγμα, ένα νέο ζευγάρι που αγοράζει ένα σπίτι αξίας 100.000 ευρώ, θα πρέπει αφενός να πάρει δάνειο 90.000 ευρώ (και να διαθέσει τις 10.000 ευρώ το ίδιο), αφετέρου να πληρώσει μηνιαία δόση 294,46 ευρώ, ώστε σε 30 χρόνια να γίνει δικό του. Στην περίπτωση που κάποιος θα έπαιρνε αντίστοιχο δάνειο από τράπεζα χωρίς τη συνδρομή της ΔΥΠΑ, η δόση στην καλύτερη περίπτωση θα ήταν 415 ευρώ τον μήνα.
Το υπουργείο Εργασίας εκτιμά πως το όριο των 150.000 ευρώ είναι ρεαλιστικό, καθώς επισημαίνει ότι σε δεκάδες περιοχές των αστικών κέντρων αλλά και στην περιφέρεια υπάρχουν διαθέσιμα ακίνητα σε αυτήν την τάξη μεγέθους, που μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες των νέων. Ενδεικτικά: οι αντικειμενικές αξίες στην Αγία Παρασκευή κυμαίνονται από 1.500-2.050 ευρώ ανά τετραγωνικό, στο Μαρούσι 1.500-2.300 ευρώ, στην Πεύκη 1.300-2.250 ευρώ, στο 4ο Δημοτικό Διαμέρισμα Θεσσαλονίκης (Τούμπα) 1.250-1.550 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι οι αντικειμενικές αξίες αφορούν νεόδμητα ακίνητα, ενώ το πρόγραμμα των στεγαστικών δανείων αφορά ακίνητα κατασκευασμένα έως το 2007, οι αξίες των οποίων είναι προφανώς χαμηλότερες σε σχέση με τα νεόδμητα.
Σύμφωνα με το υπουργείο, το όριο των 150.000 ευρώ είναι η χρυσή τομή ανάμεσα στα όρια που θέτει η αγορά και την ανάγκη να ενταχθούν στο πρόγραμμα όσο το δυνατόν περισσότεροι ωφελούμενοι. Και μάλιστα νέοι, αφού κεντρικός στόχος της κυβέρνησης είναι η αντιμετώπιση του δημογραφικού, και η έλλειψη στέγης είναι ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια.
Τα δάνεια που θα δοθούν θα είναι λιγότερα από 10.000 (10.000 θα είναι οι ωφελούμενοι καθώς σε περίπτωση ζευγαριών ωφελούμενοι από ένα δάνειο θα είναι περισσότεροι από ένας, ζευγάρια και σε πολλές περιπτώσεις με παιδιά), όμως σε περίπτωση εξάντλησης των πόρων, το πρόγραμμα θα διευρυνθεί.