Τρία πλαίσια δράσεων της Ε.Ε. με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης κρίνονται στη σημερινή έκτακτη σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε.: ο περιορισμός των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών με επιβολή πλαφόν σε όλες τις τεχνολογίες πλην φυσικού αερίου, παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και η δυνατότητα ενίσχυσης της ρευστότητας των ενεργειακών εταιρειών.
Σχετικές προτάσεις περιέχονται στο προσχέδιο της Κομισιόν που διέρρευσε και το οποίο έχει δημοσιεύσει ήδη το Euro2day.gr. Αντίθετα, η επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο δεν συμπεριλαμβάνεται στο τραπέζι των διαβουλεύσεων των υπουργών, μετά την αντίθετη γνώμη που δημοσιοποίησαν κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Σύμφωνα με πηγές που παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις, εκτιμάται ότι κάθε κράτος-μέλος θα παραθέσει τις δικές του απόψεις και εκτιμήσεις για τα θέματα αυτά, με ζητούμενο να υπάρξει κοινός λόγος. Έτσι κι αλλιώς, αποφάσεις δεν αναμένεται να ληφθούν σήμερα, το «δια ταύτα» της διαβούλευσης των υπουργών θα τεθεί υπό τεχνική επεξεργασία και νέα ζύμωση, χωρίς να αποκλείεται και νέα Σύνοδος των υπουργών Ενέργειας. Κατά πάσα πιθανότητα, λένε οι πληροφορίες, το Eurogroup είναι αυτό που θα «κλειδώσει» τις οριστικές αποφάσεις.
Ειδικότερα για το πλαφόν, η Κομισιόν στο προσχέδιό της υποδεικνύει στις χώρες της Ε.Ε. να περιορίσουν τα έσοδα των παραγωγών από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας σε 200 ευρώ, κατ’ ανώτατο όριο, ανά μεγαβατώρα. Μία φράση που φαίνεται να επιτρέπει τη διαφοροποίηση του ύψους του πλαφόν ανά προτεινόμενη τεχνολογία, το οποίο, όμως, δεν θα μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει το ποσό αυτό.
Έτσι λέει το προσχέδιο. Καθώς όμως άρχισαν να ακούγονται ήδη φωνές αμφισβήτησης ανάμεσα στους 27 για το συγκεκριμένο «ταβάνι», με το επιχείρημα ότι ενδέχεται να δημιουργήσει ζημίες σε ορισμένες τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, ενδιαφέρον είναι αν οι υπουργοί θα καταφέρουν να βρουν μία κοινή συνισταμένη.
Η χώρα μας φέρεται να επιδιώκει εξαίρεση από τον Κανονισμό για το πλαφόν, ώστε να διατηρήσει τον υφιστάμενο μηχανισμό που εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου και περιλαμβάνει και το αέριο. Ταυτόχρονα θα προτείνει να δοθεί ευελιξία στα κράτη-μέλη για τον καθορισμό του ύψους του πλαφόν.
Οι θέσεις αυτές, σύμφωνα με πληροφορίες, σχετίζονται με τα μειωμένα έσοδα που θα έχει η κυβέρνηση για την επιδοματική πολιτική της, μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Έχει, συνεπώς, σημασία ο χαρακτήρας εφαρμογής του πλαφόν, όπως έχει γράψει το Euro2day.gr. Εάν συμφωνηθεί να είναι υποχρεωτικό το σχήμα που προτείνει η Επιτροπή, τότε η χώρα μας θα αναγκαστεί να προσαρμοστεί σε αυτό, αφαιρώντας το φυσικό αέριο και χάνοντας έτσι σημαντικούς πόρους για τις παροχές και επιδοτήσεις των καταναλωτών. Αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση δεν έχει καταλήξει ακόμη στο μοντέλο που θα αντικαταστήσει τις οριζόντιες επιδοτήσεις. Περιμένει «πού θα κάτσει η μπίλια», ώστε να διαμορφώσει πλαίσιο κινήτρων, συνδυασμένων και με την εξοικονόμηση ενέργειας.
Το δεύτερο θέμα που καλούνται να συμφωνήσουν οι υπουργοί είναι η εξοικονόμηση ενέργειας. Προτείνεται μείωση του ρεύματος κατά 5% κατά τις ώρες αιχμής από τον Νοέμβριο του 2022 έως τον Μάρτιο του 2023. Μέτρο σύγκρισης για το 5%, λένε οι πληροφορίες, θα είναι ο μέσος όρος της κατανάλωσης στην 5ετία Νοέμβριος 2017-Μάρτιος 2022. Το ερώτημα είναι εάν θα έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα ή εθελοντικό. Αυτή η περίπτωση, πάντως, περιλαμβάνει και τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες. Αντίθετα, στα νοικοκυριά και στις μικρές επιχειρήσεις προτείνονται προαιρετικά μέτρα για μείωση κατά 10% της κατανάλωσης ενέργειας.
Το τρίτο θέμα είναι η δυνατότητα λήψης μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας των εταιρειών ενέργειας μέσω κρατικών εγγυήσεων. Και γι’ αυτό υπάρχουν διαφορετικές σκέψεις και απόψεις μεταξύ των κρατών-μελών.