Βρυξέλλες, ανταπόκριση
Σε πολύ δύσκολη θέση βρίσκεται αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση, βλέποντας την ημερομηνία για τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ να πλησιάζει απειλητικά και το πακέτο παροχών να παραμένει ορθάνοιχτο. Διασταυρωμένες πηγές του Euro2day.gr αναφέρουν ότι ο κ. Μητσοτάκης έχει δώσει εδώ και εβδομάδες εντολή στους αρμόδιους υπουργούς να βρουν κονδύλια και επιχορηγήσεις από ΕΣΠΑ, προγράμματα της Κομισιόν και το Ταμείο Ανάπτυξης, ώστε να μπορέσει να «μιλήσει» με «εντυπωσιακούς αριθμούς» και να δώσει υποσχέσεις που δεν θα βαρύνουν και άλλο τον προϋπολογισμό.
Όμως, αυτό που καίει τους πολίτες είναι οι τιμές-ρεκόρ σε ρεύμα και φυσικό αέριο. Και ενώ το κυβερνητικό επιτελείο έχει πει ότι θα καλύψει τους πολίτες, το ερώτημα είναι πού θα βρει τα κονδύλια, ειδικά για το 2023.
Το μήνυμα της Μόσχας ότι οι ροές θα κινούνται, στην καλύτερη περίπτωση, με το σταγονόμετρο για όσο διαρκούν οι κυρώσεις θόλωσε και άλλο το τοπίο. Μερικοί αναλυτές θεωρούν ότι αυτό ίσως σπρώξει την ΕΕ για μια πανευρωπαϊκή απάντηση, που θα δώσει ανάσα και στην ελληνική κυβέρνηση.
Ανώτατες πηγές των Βρυξελλών, όμως, δήλωσαν προ ημερών στο Euro2day.gr ότι δύσκολα θα υπάρξει ομοφωνία σε επίπεδο αρχηγών κρατών. Ήδη με τις διάφορες διαρροές για το τι μπορεί να περιλαμβάνει η ανάλογη πρόταση της Κομισιόν, η πρόεδρός της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έσπευσε να δηλώσει ότι «βέβαια υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για το πώς θα λυθεί το θέμα». Η στάση της αυτή προκάλεσε εκνευρισμό -κυρίως στο Νότο- καθώς θεωρήθηκε ότι ήδη υπονομεύεται η όποια ομοφωνία.
Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών είναι σε ανοιχτή γραμμή με τους θεσμούς (αυτή τη φορά σε συμβουλευτικό επίπεδο), ώστε να «δει» τι μπορεί να περάσει και τι όχι. Και αυτό γιατί, όπως μας εξήγησε παράγοντας από την πλευρά των θεσμών, «ο ελληνικός προϋπολογισμός είναι ήδη βεβαρημένος» και «δεν έχει ληφθεί καμία πανευρωπαϊκή απόφαση για αλλαγή των δημοσιονομικών στόχων, λόγω έκτακτων συνθηκών», κάτι που αναμένεται τον Οκτώβριο.
Συνεπώς, από τους θεσμούς είναι ξεκάθαρη η γραμμή που ακολουθείται εδώ και χρόνια ως προς την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας ενόψει και εθνικών εκλογών: ό,τι δίνεται πρέπει να αντισταθμίζεται με άλλα μέτρα.
Η έμφαση δίνεται στη στήριξη των πλέον ευάλωτων. Η παρατήρηση πηγής των Βρυξελλών που εμπλέκεται στα θέματα των κονδυλίων της ΕΕ είναι ενδιαφέρουσα: «Η Ελλάδα έχει αρχίσει να απορροφά τα κονδύλια πολύ καλύτερα σε σχέση με προηγούμενα έτη. Στόχος των επενδυτικών προγραμμάτων είναι να γίνουν κινητήριος δύναμη μιας οικονομίας, που σημαίνει ότι τα κονδύλια πρέπει να φθάσουν και στα κατώτερα στρώματα της οικονομίας. Μόνο έτσι ανακάμπτει σωστά και συνολικά μια οικονομία. Αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει στην Ελλάδα. Μας προβληματίζει» (we are sceptical).
Σύμφωνα, πάντως, με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών κ. Θ. Σκυλακάκη, ο συνολικός προϋπολογισμός επενδυτικών σχεδίων που έχουν υποβληθεί μέχρι τώρα στο Ταμείο Ανάκαμψης στο σκέλος της δανειοδότησης ανέρχεται στα 3,93 δισεκατομμύρια ευρώ. Πράσινο φως έχουν πάρει 13 από τα 107 επενδυτικά σχέδια, ύψους 1,02 δισ. ευρώ.
Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι στις προτάσεις που δέχεται ο πρωθυπουργός είναι και εξαγγελίες-προτροπές για δάνεια σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν κάνει χρήση του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης, ώστε να επωφεληθούν από το χαμηλό επιτόκιο. Ενώ αναμένεται να προκηρυχθούν πολλά προγράμματα μέσω ΕΣΠΑ για γρήγορη εκταμίευση στις αρχές του 2023 και λίγο πριν την επίσημη ημερομηνία των εκλογών.
Ο πήχης χαμηλά γιατί…
Υπάρχουν και κυβερνητικά στελέχη που προτείνουν να αλλάξει τελείως η πολιτική στη ΔΕΘ και να αντιστραφεί η ρητορική. Εξηγεί κυβερνητικός παράγων: «Δεν μπορούμε να πανηγυρίσουμε ότι έχουμε πετύχει τους στόχους λόγω είσπραξης των φόρων. Και δεν μπορούμε να βασιζόμαστε πάντα στα έσοδα από τον τουρισμό».
«Μπορούμε όμως», συνεχίζει, «να στείλουμε μήνυμα προς τα έξω (σ.σ. Ευρώπη) ότι εμείς είμαστε η μόνη κυβέρνηση που δεν αγνόησε τις γραμμές και τους στόχους της ΕΕ, κινήθηκε σεμνά και δεν υπέπεσε σε παροχολογία όπως έκαναν κυβερνήσεις των προηγούμενων δεκαετιών, όταν βρίσκονταν σε προεκλογική χρονιά», σχολίασε ο αξιωματούχος.
«Αυτό πιθανολογώ ότι θα μας δώσει πόντους τόσο με τους θεσμούς όσο και με τους εταίρους. Άλλωστε έχουμε βγει από την ενισχυμένη εποπτεία, έχουμε όλα τα ‘δικαιολογητικά΄ για να μπορέσουμε να ξεφύγουμε λιγάκι», πρόσθεσε.
Κίνηση-ματ με τους αγρότες;
Πληροφορίες και διαρροές αναφέρουν ότι πρωθυπουργός δέχεται και συστάσεις να ανεβάσει ψηλά στην ατζέντα μια δεξαμενή ψήφων που παραμένει δυσαρεστημένη. Ο λόγος για τους αγρότες. Οι σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται μείωση ΦΠΑ ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ για τις ζωοτροφές, αύξηση των αγροτικών συντάξεων, αλλαγές στη φορολογία και αγροτικές επιδοτήσεις. Ενισχύσεις αναμένονται και για τους κτηνοτρόφους.
Πάντως οι προτάσεις για μείωση του ΦΠΑ στο 11% και 22% από 13% και 24% και διατήρηση του υπερµειωµένου συντελεστή στο 6% βρήκε τοίχο. Όχι μόνο από τους θεσμούς αλλά και από το υπουργείο Οικονομικών, καθώς το δημοσιονομικό κόστος είναι πολύ μεγάλο.
Αυτά που εξετάζονται, είναι η διατήρηση των ενεργειακών επιδοτήσεων, νέες επιδοτήσεις για βενζίνη μέσω του Fuel Pass 3, με κριτήρια περιορισμένη επέκταση της επιστροφής του ΕΦΚ πετρελαίου και για το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών.
Δύσκολη η ημερομηνία της ΔΕΘ
Πάντως κυβερνητικά στελέχη χαρακτηρίζουν την ημερομηνία που θα γίνουν οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού από «δύσκολη» έως «κακή», γιατί παραμένει θολό το τοπίο. Κάποιοι άλλοι όμως τη θεωρούν την πλέον κατάλληλη. Και αυτό γιατί μία μόνο μέρα πριν, στις 9 Σεπτεμβρίου, θα συνεδριάσουν εκτάκτως οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ για να εξετάσουν τις εξελίξεις στις τιμές και τι μέτρα μπορούν να ληφθούν. Την ίδια μέρα στην Πράγα διεξάγεται η άτυπη συνάντηση του Eurogroup και του Ecofin, παρουσία όλων των κεντρικών τραπεζιτών της ΕΕ. Και εκεί θα συζητηθούν οι προκλήσεις του χειμώνα, κυρίως οικονομικά μεγέθη, ενέργεια, πληθωρισμός και δημοσιονομικά.
Καθώς αυτές οι συναντήσεις είναι κυρίως πολιτικές και άτυπες, συνήθως τελειώνουν με ευχολόγια και προτροπές ότι η ΕΕ πρέπει να δράσει, πρέπει να σταθεί στο ύψος της, πρέπει να πάρει μέτρα κ.λπ.
Βέβαια όλα αυτά στην πορεία αλλάζουν, όμως στην ομιλία του ο Κ. Μητσοτάκης μπορεί να κάνει χρήση αυτών των δηλώσεων, χωρίς να χρεωθεί αδικαιολόγητη αισιοδοξία ή παραπλάνηση. Μπορεί πολύ απλά να επικαλεστεί τις δηλώσεις. Και ας μην επαληθευτούν.
Οι πραγματικές ημερομηνίες-ορόσημα είναι στις 14 Σεπτεμβρίου, όπου θα ανακοινώσει τις προτάσεις της για την ενέργεια η Κομισιόν (αυτό βολεύει τον κ. Τσίπρα στη δική του ομιλία…) καθώς και η Σύνοδος Κορυφής για να εξεταστούν οι προτάσεις της Κομισιόν. Στην ατζέντα υπάρχουν και οι ανακοινώσεις αναφορικά με τα προσχέδια των προϋπολογισμών του 2023, τον Οκτώβριο.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι «πραγματικές» εξαγγελίες αναμένονται τον Νοέμβριο…