Για νέα σοκ προετοιμάζονται οι ελληνικές επιχειρήσεις θέτοντας την ευελιξία της εφοδιαστικής αλυσίδας στην κορυφή της επιχειρηματικής ατζέντας.
Αναζητούν εναλλακτικές λύσεις σε προμηθευτές εκτός Κίνας και εγγύτερα, στην Ευρώπη. Αυτό επιτάσσει η συγκυρία για όσο διάστημα συντηρούνται κίνδυνοι από την πανδημία και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, που φέρνουν τις σχέσεις Ρωσίας-ΗΠΑ στην "κόψη του ξυραφιού" και την Τουρκία να προσθέτει αβεβαιότητες όσο ο ηγέτης της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή των ψηφοφόρων του από την οικονομική κρίση ενόψει εκλογών σε ένα χρόνο ή νωρίτερα.
Αν και τα παραπάνω αποτελούν σε γενικές γραμμές κοινές αγωνίες στελεχών της αγοράς και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, στην Ελλάδα οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι πιο σαφείς, ενώ σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις ο πληθωρισμός ανάγεται ήδη σε Νο1 αβεβαιότητα, καθώς δοκιμάζει τις αντοχές των επιχειρήσεων μετά από αλλεπάλληλες κρίσεις και "ροκανίζει" την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Επιπλέον αυτού, οι στρατηγικές εξαρτήσεις όπως στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες εγείρουν κινδύνους για το μέλλον, καθώς αλλάζει το τοπίο στο παγκόσμιο εμπόριο.
Οι ελληνικές πολυεθνικές βιομηχανίες, οι θυγατρικές ξένων ομίλων και οι εταιρείες με στρατηγικούς συνεργάτες μεγάλους διεθνείς παίκτες, ακόμη και από το χώρο του λιανεμπορίου, κινούνται ήδη σε εναλλακτικά κανάλια για εξασφάλιση επάρκειας προμηθειών σε συμφέρουσες τιμές. Για παράδειγμα στον τομέα των μπαταριών, η Sunlight του ομίλου Olympia διεκδικεί ρόλο στην αναδυόμενη ευρωπαϊκή βιομηχανία πράσινων μπαταριών, με ενδεικτική πρόσφατα την συμμετοχή της Olympia σε γύρο χρηματοδότησης της Northvolt. Έτσι πριμοδοτείται η πρώτη ευρωπαϊκή εταιρεία κατασκευής μπαταριών που διατηρεί εμπορικές σχέσεις μεγάλης κλίμακας με την αυτοκινητοβιομηχανία, μια αγορά που μονοπωλούν Ασιάτες προμηθευτές μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Ίδια τάση επικρατεί και στον τομέα των ημιαγωγών, με την Bosch να προωθεί επένδυση σε μονάδα στη Γερμανία, ενισχύοντας έτσι την παρουσία της σε μια αγορά στην οποία η Ευρώπη εξαρτάται από την Ασία.
Tην ίδια ώρα μεγάλες αλυσίδες και εισαγωγικές επιχειρήσεις, με δραστηριότητα από είδη ένδυσης και παιχνίδια μέχρι εργαλεία και ηλεκτρονικά, ενισχύουν την παρουσία τους σε διεθνείς εκθέσεις αναζητώντας νέες συνεργασίες που θα τους εξασφαλίσουν χαμηλότερο μεταφορικό κόστος και αξιοπιστία στις παραδόσεις. Στο πλαίσιο αυτό κερδίζουν μερίδια προμηθευτές από ευρωπαϊκές αγορές, λόγω εγγύτητας ενώ αναβαθμίζεται ο ρόλος της Ινδίας αλλά και του Μπαγκλαντές, της Ινδονησίας και άλλων χωρών.
Ενδεικτικά σημειώνεται ότι πρόσφατη μελέτη της QIMA σε αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις δείχνει ότι η Κίνα το 2022 περιορίζει το μερίδιό της στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Το 2019 αντιπροσώπευε το 61% και το μερίδιό της μειώθηκε κατά 14 μονάδες στο 47% το α' τρίμηνο του 2022. Ομοίως, το μερίδιο της Ινδίας έχει αυξηθεί από 6% σε 10% τα τελευταία 3 χρόνια. Οι εταιρείες της ΕΕ συνεχίζουν να επεκτείνουν το αποτύπωμά τους σε κοντινές αγορές στη Μεσόγειο, με έμφαση σε Τουρκία, Ιορδανία και Αίγυπτο επεκτείνοντας επίσης συνεργασίες με τις αγορές του Μαρόκο και της Τυνησίας.
Για παράδειγμα η ελληνική Jumbo, που διατηρεί στην Κίνα τους βασικούς προμηθευτές της, αναζητά σταθερά εναλλακτικές λύσεις προκειμένου να αντικαθιστά προϊόντα που επιβαρύνονται από τα υψηλά κόστη μεταφορών και πρώτων υλών, με αποτέλεσμα να μην πληρούν μια δίκαιη σχέση τιμής/ποιότητας για τον καταναλωτή.
Πρόκειται για προϊόντα που ξεπερνούν το 15% του χαρτοφυλακίου της εταιρείας, τα οποία σε μεγάλο βαθμό υποκαθίστανται στο πλαίσιο συνεργασιών με νέους προμηθευτές. Χώρες όπως η Τουρκία, η Τσεχία, το Ισραήλ φέρονται να είναι στο ραντάρ της διοίκησης. Ας σημειωθεί ότι ο επικεφαλής του ομίλου, Απόστολος Βακάκης, που έχει μιλήσει για επερχόμενη τέλεια καταιγίδα, ανησυχεί για τις εξελίξεις όσο παραμένει η διαταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα, παράλληλα με την ενίσχυση του δολαρίου και την αύξηση του κόστους ενέργειας που στερεί εισόδημα από τον καταναλωτή.
Στο πλαίσιο αυτό πάει κόντρα στην τάση της αγοράς διατηρώντας σε γενικές γραμμές σταθερές τιμές, πολιτική που φαίνεται να ευνοεί τις επιδόσεις της Jumbο.
Αλλάζουν οι ισορροπίες
Εν τω μεταξύ, αν και η επιβράδυνση των εξαγωγών της Κίνας θεωρείται προσωρινή -λόγω των περιοριστικών μέτρων "Zero Covid" για την πανδημία και των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, όταν έκλεισαν τα λιμάνια για πλοία μεταφοράς κοντέινερ που συνδέονται με τη Ρωσία- είναι άγνωστο εάν η Κίνα θα επιδιώξει να ανακτήσει το μερίδιό της ως παγκόσμιος προμηθευτής, όσο το μοντέλο της οικονομίας της αλλάζει, μετατοπίζοντας το κέντρο βάρους από τις εξαγωγές στον καταναλωτή. Εξάλλου, η χώρα έχει μια καταναλωτική βάση μεσαίας τάξης 400 εκατομμυρίων ανθρώπων που αναμένεται να διπλασιαστεί φθάνοντας τα 800 εκατομμύρια τα επόμενα 15 χρόνια, σύμφωνα με μελέτη της Accenture.
Αυτή η καταναλωτική κοινότητα δρα σε μια ζώνη όπου αυξάνεται το εμπόριο. Πρόκειται για την Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) που περιλαμβάνει 10 κράτη μεταξύ των οποίων Καμπότζη, Ινδονησία, Μαλαισία, Φιλιππίνες, Ταϊλάνδη και Βιετνάμ και λειτουργεί στο πλαίσιο συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου.
Σημειώνεται ότι τα αγαθά μπορούν να κατασκευάζονται στην περιοχή ASEAN και να πωλούνται στην Κίνα χωρίς δασμούς. Αυτά συμβαίνουν ενώ η πλειονότητα των δασμών που επιβλήθηκαν στην Κίνα από τον Πρόεδρο Τραμπ δεν έχουν ακόμη καταργηθεί, αν και η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν ζήτησε από την ομάδα του να εξετάσει την επιλογή άρσης ορισμένων δασμών.
Τέλος, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ρωσία, μέσω της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU) έχει συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με κράτη της ASEAN ενώ τα νέα δεδομένα που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις στη Ρωσία από την ΕΕ προοιωνίζονται επενδυτικές ευκαιρίες για ασιατικές εταιρείες στη ρωσική αγορά.