Εκκωφαντική παραδοχή του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι είναι λανθασμένο το νέο μοντέλο τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος συνιστά η αναβολή στο παρά πέντε της νομοθετημένης προθεσμίας, που έληγε χθες. Σε αυτό συμφωνούν παράγοντες της αγοράς προμήθειας του ρεύματος, εκφράζοντας ταυτόχρονα σφοδρή δυσαρέσκεια για την ενέργεια του ΥΠΕΝ, καθώς, όπως επισημαίνουν, τους βρίσκει εκτεθειμένους.
Η μετάθεση ως τις 25 Ιουλίου της νέας προθεσμίας για την ανακοίνωση από τους παρόχους των τιμών προμήθειας που θα ισχύσουν τον Αύγουστο, χωρίς, όμως, να προσδιορίζεται ακριβής ημερομηνία, θεωρείται από την αγορά απότοκο πανικού. Γιατί:
- Φαίνεται ότι το ΥΠΕΝ δεν εκτίμησε επαρκώς και έγκαιρα την αβεβαιότητα των τιμών του φυσικού αερίου, εξαιτίας της συντήρησης του Nord Stream 1, που οδήγησε στην εκτίναξ;h τους καθ’ όλη την προηγούμενη εβδομάδα, λόγω του περιορισμού των ροών του ρωσικού αερίου. Τώρα προσδιορίζει την ημερομηνία ανακοίνωσης των νέων τιμών προμήθειας του ρεύματος για τον Αύγουστο μετά τη λήξη της συντήρησης του Nord Stream, στις 21 Ιουλίου. Προφανώς, για να αξιολογηθεί η απόφαση της Ρωσίας να ανοίξει τις κάνουλες ή να συνεχίσει τα γεωπολιτικά παιχνίδια με την Ευρώπη.
- Συνακόλουθα, φαίνεται ότι το ΥΠΕΝ αντιλήφθηκε την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή ότι η πρεμιέρα του νέου μηχανισμού που πρότεινε θα ήταν «παταγώδης αποτυχία». Οι πάροχοι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει εδώ και μία εβδομάδα, προσανατολίζονταν να ανακοινώσουν υψηλές τιμές προμήθειας, έως και 0,50 ευρώ την κιλοβατώρα, σε μία προσπάθεια να οχυρώσουν τα οικονομικά συμφέροντά τους λόγω του volatility των τιμών του φυσικού αερίου.
Σε αυτό το σκηνικό, το ΥΠΕΝ αναγκάστηκε να προβεί σε μία πρωτοφανή κίνηση: να αψηφήσει με επιστολή προς τους παρόχους τον νόμο που πρόσφατα ψήφισε και ο οποίος προβλέπει τη νέα διαδικασία και την έναρξη εφαρμογής της. Όπως αναφέρεται στην επιστολή, η νέα νομοθετική ρύθμιση για την νέα ημερομηνία ανακοίνωσης των τιμών προμήθειας «θα υλοποιηθεί σύντομα». Με άλλα λόγια, το ΥΠΕΝ αποφάσισε χωρίς νομοθετική υποστήριξη και βάση.
Επιπλέον η αγορά εκφράζει, πέραν των άλλων, δυσαρέσκεια γιατί το υπουργείο φαίνεται ότι επιχειρεί να «φορτώσει» την απόφασή του στους προμηθευτές. Όπως αναφέρεται στην επιστολή, η ημερομηνία της 10ης Ιουλίου «δεν δίνει τη δυνατότητα στους προμηθευτές να ανακοινώσουν έγκαιρα τις χρεώσεις προμήθειας των νέων τιμολογίων». Είναι, δηλαδή, σαν να λέει το ΥΠΕΝ, «μου το ζήτησαν, το υιοθετώ», πράγμα που δεν συνέβη.
Για «αχαρακτήριστη απόφαση» μίλησε στο Euro2day.gr εκπρόσωπος προμήθειας μεγάλου ενεργειακού ομίλου. «Όποιος ήταν τυπικός και φρόντισε να χεντζαριστεί τις προηγούμενες ημέρες με υψηλές τιμές φυσικού αερίου, τώρα βρίσκεται εκτεθειμένος». Για να υπογραμμίσει ο ίδιος: «Η αξιοπιστία της χώρας και του υπουργείου είναι στο μηδέν. Παίζουν με τα λεφτά μας. Η αγορά δεν είναι καζίνο».
Για εντελώς λάθος μοντέλο μίλησε άλλος εκπρόσωπος κορυφαίου ενεργειακού ομίλου. Όπως εξήγησε, δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί τιμή προμήθειας ρεύματος δύο μήνες πριν. Ενδεικτικά, όπως είπε, καλούνται οι πάροχοι να δώσουν τιμές προμήθειας στο περίπου, χωρίς να γνωρίζουν τη μεσοσταθμική τιμή του φυσικού αερίου του προηγούμενου μήνα. «Αυτό συνιστά ένα τεράστιο ρίσκο», τόνισε ο ίδιος.
Ως ενδεικτικό παράδειγμα παρέθεσε τον Αύγουστο. Με τις ήδη απαγορευτικές τιμές του φυσικού αερίου από την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου, οι πάροχοι θα έδιναν χθες υψηλή τιμή προμήθειας για τον επόμενο μήνα «για να μη χρεοκοπήσουν». Αυτό «τρόμαξε το ΥΠΕΝ», κατά τον ίδιο.
Χρησιμοποιώντας, μάλιστα, ως ενδεικτικό παράδειγμα τη ΔΕΗ, που έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στη λιανική, επισήμανε ότι «αν δώσει λάθος τιμή, θα έχει ζημία μισό δισεκατομμύριο». Από την άλλη πλευρά, πρόσθεσε, αν τελικά επανέλθει σε νορμάλ επίπεδα η προμήθεια ρωσικού αερίου μετά τις 21 Ιουλίου, τότε οι τιμές του αερίου εύλογα θα αποκλιμακωθούν, ρίχνοντας τον μέσο όρο του Ιουλίου. Σε αυτή την περίπτωση, «θα κερδίσουν όσοι δώσουν υψηλές τιμές προμήθειας για τον Αύγουστο. Το μισό δισεκατομμύριο της ΔEΗ, για παράδειγμα, θα είναι κέρδος».
Αυτό πολιτικά «συνιστά κόλαση», υπογράμμισε ο συγκεκριμένος παράγοντας. «Η κυβέρνηση χάνει και στη μία και στην άλλη περίπτωση». Με αυτά τα δεδομένα, η αγορά αντιπροτείνει οι τιμές προμήθειας να δίνονται την τελευταία ημέρα του προηγούμενου μήνα, ώστε να είναι γνωστή η μεσοσταθμική τιμή του φυσικού αερίου. «Θα γνωρίζουμε και την τιμή των δικαιωμάτων CO2 και έτσι θα μπορούμε να υπολογίσουμε ρεαλιστικά το κόστος μας, λειτουργικό και χονδρεμπορικό».
Πάντως, ο υπουργός Κώστας Σκρέκας, στη συνέντευξη που έδωσε στο «Πρώτο Θέμα της Κυριακής», εμφανίζεται να υπερασπίζεται το μοντέλο της νέας τιμολόγησης. «Ο νέος μηχανισμός είναι διαφανής και ξεκάθαρος για τους καταναλωτές», λέει, προειδοποιώντας παράλληλα ότι «εναρμονισμένες πρακτικές δεν θα γίνουν αποδεκτές, όπου εντοπίζονται, θα υπάρξουν κυρώσεις που προβλέπει ο νόμος».
Λέει, όμως, και κάτι άλλο, που επιδέχεται ερμηνειών, όχι και τόσο θετικών. Ο κ. Σκρέκας στέλνει μήνυμα στην αγορά υποστηρίζοντας ότι «κερδισμένοι θα είναι αυτοί που έχουν τις πιο ανταγωνιστικές τιμές στην αγορά».
Με άλλα λόγια, φαίνεται να επικροτεί και να ενθαρρύνει πρακτικές παρόχων να «χτυπήσουν» προς τα κάτω τις τιμές, επιβεβαιώνοντας έτσι τους εκφρασμένους φόβους της αγοράς ότι μπορεί να υπάρξουν εταιρEίες που θα δώσουν τιμές κάτω του κόστους «για να μαζέψουν πελάτες». Άλλωστε ο υπουργός υπερτονίζει στη συνέντευξ;H του ότι οι καταναλωτές θα μπορούν να διαλέγουν ελεύθερα και να μετακινούνται από πάροχο σε πάροχο αζημίως.
Όσο για τις επιδοτήσεις και το μεγαλύτερο ύψος τους που θα απαιτήσει το νέο μοντέλο, ο ΥΠΕΝ λέει μεν ότι «θα απορροφήσουμε το μεγαλύτερο ποσοστό της αύξησης», που τη θεωρεί, προφανώς, δεδομένη, αλλά χωρίς για πρώτη φορά να καθορίζει και το ποσοστό απορρόφησης, όπως έπραττε ως τώρα.