Με οδηγό, κατά βάση, το μοντέλο των υδρογονανθράκων κινείται το νομοθετικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, που δόθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση. Στο ελληνικό δημόσιο ανήκει η πλήρης ευθύνη για τη χωροθέτηση ζωνών οργανωμένης ανάπτυξης των έργων αυτών και την παραχώρηση δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης οικοπέδων εντός των ζωνών αυτών. Οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα έχουν τη δυνατότητα μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας να «χτυπήσουν» τα οικόπεδα που επιθυμούν.
Ως αρμόδιος φορέας ορίζεται η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων, η οποία θα μετονομαστεί σε Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ), μετά την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της.
Με δεδομένο ότι τα υπεράκτια αιολικά θα αναπτυχθούν σε θαλάσσιες περιοχές της χώρας, «ευαίσθητες» για πολλούς λόγους, που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με ζητήματα εθνικής ασφαλείας, διαδρόμους ναυσιπλοΐας, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τον τουρισμό και την αλιεία, επιλέγεται το συγκεκριμένο μοντέλο. Γίνεται προσπάθεια, με άλλα λόγια, να θωρακιστεί περιβαλλοντικά και θεσμικά μία νέα αναπτυξιακή δραστηριότητα στη χώρα μας, για να μην πληγούν όλες οι υπόλοιπες και εντέλει καταλήξει να «τιναχτεί στον αέρα».
Έτσι, η ΕΔΕΥΕΠ, σύμφωνα με το οριζόμενο πλαίσιο, θα καταρτίσει τεχνική μελέτη στην οποία θα πατήσει το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, που θα περιλαμβάνει τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, δηλαδή, τις Ζώνες, όπως και εκτιμήσεις για την ισχύ των έργων που μπορούν να εγκατασταθούν σε αυτές. Θα το υποβάλει στη Διεύθυνση Χωροταξικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ και θα εκπονήσει και σχετική Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Τεχνικές μελέτες θα απαιτηθούν και για τις περιοχές εγκατάστασης υπεράκτιων αιολικών, δηλαδή, τα οικόπεδα, εντός των οριοθετημένων ζωνών. Η εκπόνηση ΣΜΠΕ προβλέπεται για κάθε ζώνη.
Στη συνέχεια, με την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων θα οριοθετηθούν ζώνες, τα οικόπεδα που θα διατεθούν για την ανάπτυξη των έργων αυτών, το εύρος της εγκατεστημένης ισχύος, όπως και οι όροι για την προστασία του περιβάλλοντος, με βάση σχετική ΣΜΠΕ. Κλειδώνει με τον τρόπο αυτό θεσμικά και μάλιστα σε ανώτατο επίπεδο η νέα αυτή δραστηριότητα.
Το επόμενο βήμα περιλαμβάνει την αδειοδότηση, με την άδεια έρευνας σε ενδιαφερόμενους επενδυτές σε μία ή περισσότερες ζώνες να χορηγείται από την ΕΔΕΥΕΠ. Δεν θα μπορούν αδιάκριτα να πάρουν όλοι άδειες. Τίθενται κριτήρια επαγγελματικής ικανότητας και οικονομικής επάρκειας. Ενδεικτικά, απαιτείται ο κάτοχος της άδειας να έχει εμπειρία 10 ετών στην ανάπτυξη και λειτουργία υπεράκτιων αιολικών, όπως και εμπειρία 25 ετών στη λειτουργία και συντήρησή τους. Επίσης, θα πρέπει να επιδείξει ετήσιο κύκλο εργασιών πάνω από 2 δισ. ευρώ.
Μέσα σε δύο χρόνια από τη λήξη του πρώτου κύκλου υποβολής αιτήσεων για έκδοση άδειας ερευνών, η ΕΔΕΥΕΠ υποχρεούται να θέσει σε δημόσια διαβούλευση τα οικόπεδα σε κάθε ζώνη. Απόφαση του ΥΠΕΝ θα προβλέπει πόσα οικόπεδα θα υπάρχουν προς διάθεση σε κάθε ζώνη και τέσσερις μήνες μετά την έκδοσή της η ΡΑΕ θα προκηρύξει δημοπρασίες προσφοράς ισχύος. Ο πρώτος διαγωνισμός εκτιμάται, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι θα προκηρυχθεί έως τις αρχές του 2025. Τα έργα που θα αναπτυχθούν στα προς διάθεση οικόπεδα προβλέπεται να έχουν λειτουργική ενίσχυση, δηλαδή, εγγυημένες ταρίφες.
Σημαντικά αναμένεται να είναι και τα έσοδα του δημοσίου από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Όπως προβλέπεται, από την έναρξη της δοκιμαστικής λειτουργίας του υπεράκτιου αιολικού έως το τέλος λειτουργίας του, ο ηλεκτροπαραγωγός-κάτοχος θα καταβάλει ειδικό τέλος 2% επί των προ ΦΠΑ εσόδων από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, τέλος το οποίο δεν θα είναι μικρότερο από 2 ευρώ ανά παραγόμενη μεγαβατώρα. Επίσης, προβλέπονται αντισταθμιστικά οφέλη για ΟΤΑ, κατοίκους και αλιείς που συνορεύουν με τις ζώνες ανάπτυξης αιολικών πάρκων.
Τέλος, ο ΑΔΜΗΕ αναλαμβάνει την ευθύνη κατασκευής των έργων διασύνδεσης με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα οποία όμως θα φθάνουν ως τα όρια της κάθε ζώνης. Ο επενδυτής θα καλύψει το κόστος κατασκευής της διασύνδεσης του οικοπέδου του με το κεντρικό καλώδιο της ζώνης. Η λύση αυτή επιλέχθηκε ώστε ο Διαχειριστής να έχει απόλυτο έλεγχο της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται εντός της ζώνης, για λόγους ευστάθειας του Συστήματος. Ο ΑΔΜΗΕ θα ανακτήσει το κόστος των έργων διασύνδεσης μέσα από τις χρεώσεις χρήσης του συστήματος μεταφοράς, που περιλαμβάνονται στα τιμολόγια ρεύματος.