Ένα από τα μέτρα της συνολικής εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, ως γνωστόν, είναι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), ήτοι το τελικό προϊόν που παράγεται από τους εγχώριους παραγωγικούς συντελεστές (εργασία και κεφάλαιο) σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (π.χ. τρίμηνο, έτος). Βάσει του συστήματος των εθνικών λογαριασμών υπάρχουν τρεις προσεγγίσεις μέτρησής του: η δαπάνη, η παραγωγή και το εισόδημα. Tην προηγούμενη εβδομάδα παρουσιάσαμε τα στοιχεία του πραγματικού ΑΕΠ της Ελλάδας το 1ο τρίμηνο 2022 υπό το πρίσμα της προσέγγισης της δαπάνης. Παρά το δυσμενές διεθνές οικονομικό περιβάλλον λόγω της ενεργειακής κρίσης και των γεωπολιτικών διαταραχών, η κατανάλωση και οι επενδύσεις παγίων ενισχύθηκαν έντονα, οδηγώντας τον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης στο 2,3% QoQ / 7,0% YoY, αρκετά υψηλότερα από τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών της Ευρωζώνης (0,3% QoQ / 5,1% YoY). Ρυθμός ο οποίος ωστόσο συνοδεύτηκε από υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή από εξωτερικό δανεισμό. Στο παρόν δελτίο παραθέτουμε τα ίδια στοιχεία υπό το πρίσμα της προσέγγισης της παραγωγής, εστιάζοντας στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία που παρήχθη σε 10 συγκεντρωτικούς κλάδους της οικονομίας το 1ο τρίμηνο 2022.
Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η πραγματική ακαθάριστη προστιθέμενη αξία που παρήχθη στην ελληνική οικονομία το 1ο τρίμηνο 2022 ανήλθε σε 41,0 δισ. ευρώ σε βασικές τιμές, ενισχυμένη κατά 2,4% QoQ / 6,1% YoY, ξεπερνώντας τα προ πανδημίας επίπεδα κατά 2,2%. Ποιοι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας οδήγησαν σ' αυτό το αποτέλεσμα;
Προτού απαντήσουμε σ' αυτό το ερώτημα, είναι χρήσιμο για τον αναγνώστη να γνωρίζει τη βαρύτητα των επί μέρους κλάδων οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολο της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που παράγεται στην ελληνική οικονομία. Το μερίδιο του κλάδου υπηρεσιών ήταν 77,3% το 2021 (73,2% στην Ευρωζώνη), της βιομηχανίας και των κατασκευών ήταν 18,3% (25,1% στην Ευρωζώνη), ενώ της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας ήταν 4,5% (1,7% στην Ευρωζώνη). Ο κλάδος εμπορίου, μεταφοράς και αποθήκευσης, υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης είχε το υψηλότερο μερίδιο, με 26,5% επί του συνόλου της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, και ακολούθησαν: δημόσιος τομέας (20,1%), διαχείριση ακίνητης περιουσίας (14,5%), βιομηχανία (16,3%, μεταποίηση 10,5%), επαγγελματικές, επιστημονικές-τεχνικές, διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (5,5%), γεωργία, δασοκομία και αλιεία (4,5%), χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (4,2%), ενημέρωση και επικοινωνία (3,4%), τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες (3,1%) και κατασκευές (1,9% από 9,4% το 2006).
Σε ό,τι αφορά την αύξηση της συνολικής πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 1ο τρίμηνο 2022 σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2021 (2,4% QoQ), τα αποτελέσματα είχαν ως εξής:
• Από τους 10 συγκεντρωτικούς κλάδους της οικονομίας, στους 8 καταγράφηκε αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και σε δύο οριακή μείωση (βιομηχανία -0,3% QoQ και δημόσιος τομέας -0,1% QoQ). Η πτώση στη βιομηχανία, έστω και μικρή, αντανακλά ένα πρώτο σημάδι επιβράδυνσης του εν λόγω κλάδου μετά την ισχυρή δυναμική που κατέγραψε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
• Οι κλάδοι με την υψηλότερη θετική συνεισφορά στην τριμηνιαία αύξηση της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν: (1) διαχείριση ακίνητης περιουσίας 7,1% QoQ, (2) εμπόριο, μεταφορά και αποθήκευση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης 3,2% QoQ και (3) τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες 14,9% QoQ. Οι υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης και οι υπηρεσίες τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας, δηλαδή τομείς που απαιτούν φυσική παρουσία, ενισχύθηκαν σημαντικά από το άνοιγμα της οικονομίας μέχρι σήμερα.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση της συνολικής πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας το 1ο τρίμηνο 2022 σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο 2021 (6,1% YoY), τα αποτελέσματα είχαν ως εξής:
• Εξαιρουμένων των κλάδων της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας (-4,2% YoY), της ενημέρωσης και επικοινωνίας (-1,1% YoY) και των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων
(-19,4% YoY), σε όλους τους υπόλοιπους καταγράφηκε αύξηση της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας σε ετήσια βάση.
• Οι κλάδοι με την υψηλότερη θετική συνεισφορά στην ετήσια αύξηση της συνολικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ήταν: (1) τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες 57,5% YoY, (2) εμπόριο, μεταφορά και αποθήκευση, υπηρεσίες παροχής καταλύματος και εστίασης 17,8% ΥoΥ και (3) βιομηχανία 5,7% YoY.
Σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα, δηλαδή το 4ο τρίμηνο 2019, η αύξηση της συνολικής προστιθέμενης αξίας κατά 2,2% το 1ο τρίμηνο 2022 προήλθε κυρίως από τη βιομηχανία (14,8%) και σε δεύτερο βαθμό από τον κλάδο του εμπορίου, μεταφοράς και αποθήκευσης, υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης. Οι κατασκευές σημείωσαν υψηλή άνοδο (22,0%), ενώ κλάδοι όπως αυτοί των τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας, επισκευών ειδών νοικοκυριού και άλλων υπηρεσιών (9,1%) και των επαγγελματικών, επιστημονικών και τεχνικών δραστηριοτήτων, διοικητικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων (8,4%) υπερκάλυψαν τις ισχυρές απώλειες που υπέστησαν κατά τη διάρκεια του 1ου lockdown. Η παραγωγή ενισχύθηκε από την ορμή της ζήτησης που προκάλεσε το άνοιγμα της οικονομίας και η πολλαπλασιαστική επίδραση των δημοσιονομικών μέτρων της κυβέρνησης. Ωστόσο, η αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ενεργειακής κρίσης και η πιθανή επιβράδυνση της ζήτησης μετά την απότομη άνοδο την επαύριον του ανοίγματος της οικονομίας αποτελούν πτωτικούς κινδύνους για την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα στα επόμενα τρίμηνα.