Η εφαρμογή μιας σταθερής φαρμακευτικής πολιτικής, η οποία θα αποσκοπεί στην προστασία όλων των ασθενών ασφαλισμένων ή μη θα πρέπει να είναι το πρώτο και βασικό μέλημα της πολιτείας μας, λέει ο κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.). Όπως ο ίδιος μας ανέφερε, ήδη η επιβάρυνση των ασθενών είναι μεγάλη με αποτέλεσμα αρκετοί να μην μπορούν να ακολουθούν τη φαρμακευτική τους αγωγή. Παράλληλα, μας μίλησε για τα ΦΥΚ και πώς πρέπει να γίνεται η διάθεσή τους, για τις αλλαγές στο ΔΣ του ΕΟΠΥΥ, για τους ανασφάλιστους νεφροπαθείς που περιφέρονται στα νοσοκομεία, για το πόσο φιλικές είναι οι δομές του Δημοσίου για τους ανάπηρους κ.λπ.
Τι παρεμβάσεις πρέπει να κάνει η Πολιτεία, όσον αφορά τη συμμετοχή (out of pocket) των ασθενών στα φάρμακα; Πού εντοπίζονται τα μεγαλύτερα προβλήματα;
Πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος είναι η μηδενική συμμετοχή των ασφαλισμένων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στα συνταγογραφούμενα φάρμακα και στα τεχνικά βοηθήματα, στα ιατροτεχνολογικά βοηθήματα, στα είδη ειδικής διατροφής και στις βιταμίνες. Αυτή η πρόταση αποτελεί ένα μόνο τμήμα της συνολικής πρότασης του αναπηρικού κινήματος σχετικά με την προστασία των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους από το επιπλέον κόστος που προκύπτει από την ίδια την αναπηρία ή/και τη χρόνια πάθηση.
Η συμμετοχή στις φαρμακευτικές δαπάνες με την φαρμακευτική πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία μνημονιακά χρόνια ανατράπηκε εις βάρος των πολιτών. Αποτέλεσμα ήταν η υπέρμετρη επιβάρυνση των ασφαλισμένων, ακόμα εκείνων που λόγω χρόνιας πάθησης έχουν ανάγκη καθημερινής φαρμακευτικής και θεραπευτικής αγωγής. Το κόστος επιβάρυνσης έφτασε μέχρι και το 42% του κόστους λιανικής των φαρμάκων και πολλά άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις έφτασαν στο σημείο να μην είναι σε θέση να ακολουθήσουν την φαρμακευτική τους αγωγή.
Επίσης, η έκδοση πάρα πολλών υπουργικών αποφάσεων με μόνο στόχο την μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης χωρίς όρια, είχε ως αποτέλεσμα να επικρατήσει μόνιμη ανασφάλεια στα άτομα με χρόνιες παθήσεις σε σχέση με την φαρμακευτική τους κάλυψη, καθώς και μείωση σε πολλές των περιπτώσεων της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Η Ε.Σ.ΑμεΑ. προτείνει την εφαρμογή σταθερής φαρμακευτικής πολιτικής, η οποία θα βασίζεται μεταξύ άλλων:
- Στο εθνικό συμφέρον και όχι στο συμφέρον της φαρμακοβιομηχανίας, ελληνικής και ξένης
- Στην μεγάλη μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων,
- Στην πλήρη κάλυψη των ανασφάλιστων,
- Στη μείωση της ψαλίδας μεταξύ της ασφαλιστικής και την λιανικής τιμής των φαρμάκων
- Στην ανάπτυξη θετικής λίστας με βάση σύγχρονα θεραπευτικά πρωτόκολλα που θα εκπονηθούν και θα ανανεώνονται σε ετήσια βάση από εξειδικευμένους επιστήμονες, με τη συμμετοχή των φορέων που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις και με κύριο γνώμονα τις κατευθυντήριες συστάσεις, τις διεθνείς κλινικές πρακτικές, τη δεοντολογία και την αύξηση του θεραπευτικού οφέλους κάθε πάθησης και των επιπλοκών της,
- Στην εξασφάλιση της επάρκειας φαρμάκων, ιδιαίτερα στα μη αναντικατάστατα,
- Στην εξαίρεση των φαρμάκων που χρησιμοποιούν τα άτομα με χρόνιες παθήσεις, είτε ως φάρμακα υποκατάστασης, είτε ως φάρμακα που έχουν ανάγκη για την αντιμετώπιση της νόσου ή της πάθησής τους, από την αρνητική λίστα,
- Στην εξαίρεση των ατόμων με χρόνιες παθήσεις από τα όρια συνταγογράφησης διαγνωστικών εξετάσεων,
- Στη δυνατότητα πρόσβασης για όλους στις νέες θεραπείες υψηλού κόστους.
Από τα πλέον πρόσφατα ζητήματα που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει η ΕΣΑμεΑ ήταν το ζήτημα των ανασφάλιστων πολιτών με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, που χρειάστηκαν να περάσουν 6 μήνες και πάρα πολλές παρεμβάσεις της ΕΣΑμεΑ και των οργανώσεών της, ώστε να εξαιρεθούν από την εφαρμογή του άρθρου 38 του Ν.4865/2021, που αφορά στην υποχρεωτική συνταγογράφηση των ανασφάλιστων πολιτών μόνο από ιατρούς δημόσιων δομών υγείας.
Εκκρεμεί ακόμα η τακτοποίηση του θέματος των ανασφάλιστων νεφροπαθών που κάνουν αιμοκάθαρση. Πρέπει επιτέλους να βρεθεί μόνιμη θέση αιμοκάθαρσης και να μην είναι περιπλανώμενοι στα εφημερεύοντα νοσοκομεία.
Τι έχετε ζητήσει από το κράτος όσον αφορά τις ελλείψεις; Επίσης ποια είναι η θέση σας, όσον αφορά τη διάθεση των ΦΥΚ. Πρέπει να γίνουν αλλαγές και προς ποια κατεύθυνση;
Από τα πλέον επίκαιρα ζητήματα που αντιμετωπίσαμε ήταν το θέμα που προέκυψε με τα φάρμακα όπως γ΄σφαιρίνη και ηπαρίνη, όπου προκάλεσε αλγεινή εντύπωση το γεγονός χώρα της ΕΕ το 2022, να αντιμετωπίζει έλλειψη φαρμάκων ζωτικής σημασίας για τους πολίτες της, με κίνδυνο ανά πάσα στιγμή ο κατάλογος των ελλείψεων να μεγαλώσει.
Στο μεταξύ μόλις τον Απρίλιο ενημερωθήκαμε από τον Τύπο για την πρόθεση του υπουργείου Υγείας, όπως τουλάχιστον αναφέρουν αρκετά δημοσιεύματα, να κλείσουν τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και να μεταφερθούν τα φάρμακα υψηλού κόστους (ΦΥΚ) στα ιδιωτικά φαρμακεία και στις φαρμακαποθήκες.
Είναι γνωστό ότι τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ εξυπηρετούν κατά μείζονα λόγο τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και τους ασθενείς που κάνουν χρήση φαρμάκων υψηλού κόστους (ΦΥΚ) με μηδενική συμμετοχή. Τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ λειτούργησαν όλα αυτά τα χρόνια σαν ασπίδα προστασίας στην οικονομική κρίση για μεγάλο μέρος του πληθυσμού που πάσχει από σοβαρές χρόνιες παθήσεις.
Το κλείσιμο των φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ και η μεταφορά φαρμάκων από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ στα ιδιωτικά φαρμακεία και στις φαρμακαποθήκες, θα επιβαρύνει σημαντικά το δημοσιονομικό κόστος. Η αποκλειστική χορήγηση των φαρμάκων αυτών από τα ιδιωτικά φαρμακεία θα αυξήσει τις μηνιαίες οικονομικές υποχρεώσεις του ΕΟΠΥΥ, λόγω της διαφοράς στην τιμή χορήγησής τους.
Συγκεκριμένα, στα ιδιωτικά φαρμακεία τα φάρμακα αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ στη λιανική τιμή, ενώ τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ (δηλαδή ο ίδιος ο ΕΟΠΥΥ) προμηθεύονται τα φάρμακα σε τιμή 10% χαμηλότερη από τη νοσοκομειακή τιμή.
Πέρα από το δημοσιονομικό κόστος λόγω των παράλληλων και παράνομων εξαγωγών θα δημιουργηθεί και σημαντική έλλειψη φαρμάκων.
Πώς βλέπετε το Νομοσχέδιο «Γιατρός για Όλους» Ποια είναι τα θετικά του αλλά και τα αρνητικά του σημεία. Πού πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις;
Με το νόμο πλέον, «Γιατρός για όλους», πραγματοποιήθηκε μία απαράδεκτη, έως και αντιδημοκρατική αλλαγή στη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας - ΕΟΠΥΥ. Η διάταξη του άρθρου 21 μειώνει το πλήθος των Συμβούλων του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και ταυτόχρονο καταργεί την εκπροσώπηση των κοινωνικών εταίρων, μεταξύ αυτών και της ΕΣΑμεΑ, στο Διοικητικό Συμβούλιο.
Η συμμετοχή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων κοινωνικών εταίρων στο Διοικητικό Συμβούλιο, εξυπηρετεί βασικές αρχές της δημοκρατικής λειτουργίας φορέων που ανήκουν στο κράτος, όπως ο κοινωνικός διάλογος, η κοινωνική λογοδοσία και η διαφάνεια της λειτουργίας των φορέων αυτών.
Επιπλέον η μη συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. στο Δ.Σ. του ΕΟΠΠΥ έρχεται σε πλήρη αντίθεση με:
- Τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
- Την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν. 4488/2017: «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ».
- Τις Τελικές Παρατηρήσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην έκθεσή της για την εφαρμογή της Σύμβασης από την Ελλάδα, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στις 29 Οκτωβρίου 2019, όπου η Επιτροπή, σε ότι αφορά τον τομέα της Υγείας, συστήνει στη χώρα μας «Να παρακολουθεί αποτελεσματικά την υλοποίηση της παροχής υπηρεσιών υγείας από παρόχους υπηρεσιών υγείας στα άτομα με αναπηρία ότι γίνεται σε ίση βάση με τους άλλους» (παρ. 37β των Τελικών Παρατηρήσεων)».
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΣΑμεΑ ζήτησε την απόσυρση του άρθρου 21 ή τη συμπλήρωσή του με τη συμμετοχή της ΕΣΑμεΑ και συνεχίζει ακόμη και μετά την ψήφιση του νόμου να διεκδικεί τη συμμετοχή της.
Πόσο φιλικές είναι τελικά οι δημόσιες δομές (νοσοκομεία, υπουργεία, φαρμακεία ΕΟΠΥΥ) για τα ΑμεΑ; Έχετε κάνει κάποιες προτάσεις;
Η ΕΣΑμεΑ χαιρέτησε τον Σεπτέμβριο του 2021 την έναρξη λειτουργίας της ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγραφής στοιχείων προσβασιμότητας των κτηρίων που στεγάζουν Υπηρεσίες του δημοσίου και των ΟΤΑ. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η ΕΣΑμεΑ συμμετείχε στον σχεδιασμό της.
Μετά από πολυετείς διεκδικήσεις του αναπηρικού κινήματος, η πολιτεία φαίνεται ότι επιθυμεί πλέον, μεθοδικά, να ανταποκριθεί στη θεμελιώδη υποχρέωσή της για διασφάλιση της προσβασιμότητας των δημοσίων κτιρίων, η οποία θα έπρεπε να έχει ελεγχθεί και αποκατασταθεί εδώ και χρόνια. Πρόκειται για μια σημαντική δράση, για ένα πάνδημο αίτημα του αναπηρικού κινήματος εδώ και δεκαετίες, ένας από τους βασικούς στόχους του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία.
Επί χρόνια διεκδικούμε την προσβασιμότητα υπουργείων, νοσοκομείων, δημοσίων υπηρεσιών όπως οι εφορίες ή τα δημαρχεία. Ταυτόχρονα αναδεικνύουμε τη σημασία της «αλυσίδας προσβασιμότητας»: δεν αρκεί να έχουμε ένα προσβάσιμο μετρό. Πρέπει να είναι προσβάσιμος επίσης ο δρόμος, το σημείο που θέλει κάποιος να επισκεφτεί, το πεζοδρόμιο, η υπηρεσία.
Το πρώτο κρίσιμο βήμα έγινε, όμως ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα. Ο έλεγχος που θα ακολουθήσει την καταγραφή πρέπει να γίνει από κατάλληλα εκπαιδευμένους μηχανικούς, γνώστες της προσβασιμότητας σε όλες τις διαστάσεις της.
Σύνθημα σας είναι το «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς». Πόσο τελικά αυτό υλοποιείται στην Ελλάδα;
Η ΕΣΑμεΑ, ως γνήσιος και αυθεντικός εκπρόσωπος του εθνικού αναπηρικού κινήματος, ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των αγώνων και των διεκδικήσεων και έτσι συνεχίζει, με ένα ευρύ δίκτυο πρωτοβάθμιων οργανώσεων σε όλη τη χώρα, να παρεμβαίνει σε κάθε επίπεδο: στους δήμους, στα Κέντρα Κοινωνικής Πρόνοιας, στις Περιφέρειες, στα υπουργεία, στη Βουλή, στα ΚΔΑΠΑμεΑ, στις Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης, στα ιδρύματα, στα ΚΕΠΑ, μέχρι πρόσφατα και στον ΕΟΠΥΥ, στον eΕΦΚΑ, στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης-ΟΠΕΚΑ, στα νοσοκομεία, στα κέντρα αποκατάστασης, στις μονάδες χρόνιων παθήσεων, στους χώρους δουλειάς και στους χώρους εκπαίδευσης, αθλητισμού, ψυχαγωγίας, όπου υπάρχουν άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις, και όπου υπάρχουν εμπόδια στην πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με χρόνιες παθήσεις. Η Συνομοσπονδία επίσης συμμετέχει σε συλλογικά όργανα - Επιτροπές φορέων του κράτους, Ανεξάρτητες Εθνικές Επιτροπές, όπως είναι η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου-ΕΕΔΑ και η Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας, αλλά και σε Δ.Σ. Οργανισμών με σκοπό την εκπροσώπηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους και την καταπολέμηση των διακρίσεων.
Παρόλα ταύτα, τελευταία επιχειρείται στο υπουργείο Υγείας και μόνο εκεί, η φαλκίδευση της εκπροσώπησης του αναπηρικού κινήματος, με την αναγνώριση διαφόρων συλλόγων ασθενών ως εκπροσώπους σε κάποιες επιτροπές, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 4 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία έχει κυρωθεί από την Ελλάδα και έχει γίνει νόμος του κράτους (ν. 4074/2012).
Σε κάθε περίπτωση το αναπηρικό κίνημα παραμένει ενιαίο και στοχοπροσηλωμένο. Σύνθημά μας σε οικουμενικό επίπεδο είναι το «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς», κάτι στο οποίο παραμένουμε και θα παραμείνουμε αταλάντευτα πιστοί.
ΠΗΓΗ: Ιατροnet