Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων έδωσε στη δημοσιότητα την Υπουργική Απόφαση και τον Οδηγό Εφαρμογής για την ψηφιακή οργάνωση του χρόνου της εργασίας και τη λειτουργία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του νέου Πληροφοριακού Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ II.
Με το ΕΡΓΑΝΗ II αρχίζει η τελική περίοδος εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας που θα ξεκινήσει την 1η Ιουλίου σε τράπεζες και σούπερ – μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζόμενους, αναφέρει ανακοίνωση. Το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II θα είναι η βάση για την επέκταση της Ψηφιακής Κάρτας και στις άλλες επιχειρήσεις.
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που υλοποιείται σε συνεργασία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, είναι μία από τις πλέον εμβληματικές μεταρρυθμίσεις του νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, που γίνεται πράξη. Με την εφαρμογή της το σύνολο των πληροφοριών για το ωράριο εργασίας, τις υπερωρίες, την υπερεργασία, τις βάρδιες, τα διαλείμματα, τα ρεπό και τις άδειες θα δηλώνεται ηλεκτρονικά και θα είναι διαθέσιμο με το πάτημα ενός κουμπιού σε εργαζόμενους, εργοδότες και ελεγκτικές Αρχές. Έτσι διασφαλίζονται τα συμφέροντα των εργαζομένων, οι συνθήκες ισότιμου ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις, η εφαρμογή της νομοθεσίας και τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος. Πρόκειται εξάλλου για ένα πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ που υλοποιείται από τη σημερινή κυβέρνηση, σημειώνεται.
Το νέο σύστημα παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης, η γενική γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων Άννα Στρατινάκη και ο Μπάμπης Σάμιος εκ μέρους της αναδόχου εταιρείας (Cosmote με υπεργολάβο την 01 Solutions Hellas).
«Η αναβάθμιση του ΕΡΓΑΝΗ που ανακοινώνουμε αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Είναι μια υπόσχεση που δώσαμε στους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις με την ψήφιση του Νόμου 4808/2021 για την Προστασία της Εργασίας, την οποία υλοποιούμε σήμερα. Μια μεταρρύθμιση υπέρ των εργαζομένων και του υγιούς ανταγωνισμού, διότι η ψηφιακή κάρτα είναι η καλύτερη εγγύηση για τον σεβασμό του ωραρίου και των υπερωριών των εργαζομένων. Με την αναβάθμιση του ΕΡΓΑΝΗ και την έναρξη λειτουργίας του ΕΡΓΑΝΗ II μπαίνουν οι βάσεις για την έναρξη της λειτουργίας της Ψηφιακής Κάρτας από την 1η Ιουλίου. Με την Ψηφιακή Κάρτα, και την αναβάθμιση του ΣΕΠΕ σε ανεξάρτητη αρχή, δίνουμε στην πράξη και όχι στα λόγια Δύναμη στον Εργαζόμενο», τόνισε ο υπουργός κατά την τοποθέτησή του στη συνέντευξη.
Η κα Στρατινάκη σημείωσε: «Η ψηφιακή κάρτα εργασίας αποτελεί το βασικό και το, πλέον, αποτελεσματικό όπλο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την καταπολέμηση του φαινομένου της αδήλωτης και της υποδηλωμένης εργασίας. Είναι το θεσμικό επακόλουθο της στέρεας πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη για κοινωνική δικαιοσύνη, διαφάνεια και συνέπεια στους εργασιακούς χώρους.
Συμπυκνώνει δε όλες τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στην αγορά εργασίας από το 2013 και μετά, οπότε και θεσμοθετήθηκε το Πληροφοριακό Σύστημα Εργάνη, αλλά και την μετεξέλιξή του σε Εργάνη II, από το οποίο αναφύεται δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα, ένα σύγχρονο, απαλλαγμένο από την γραφειοκρατία, ψηφιακό περιβάλλον ασφάλειας των εργαζομένων και προάσπισης των δικαιωμάτων τους.
Συντελεί, παράλληλα, στην αποτελεσματικότερη λειτουργία του ελεγκτικού έργου του Υπουργείου μέσω του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας αφού ενθυλακώνει την τεχνολογία και τα σημαντικά δεδομένα του συστήματος Εργάνη προς όφελος των ελεγκτικών μηχανισμών, κατ’ επέκταση των εργαζομένων της χώρας.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας, που βασίστηκε στο νέο εργασιακό νόμο 4808/21, θεσμικά αποτελεί την κορωνίδα των γενναίων μεταρρυθμίσεων, ανοίγοντας ένα παράθυρο στο μέλλον της εργασιακής ομαλότητας σε μία σύγχρονη εποχή».
Ο κ. Σάμιος ανέφερε: «Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας καλύπτει το κενό της αποτύπωσης του πραγματικού χρόνου εργασίας, ο οποίος θα αντιπαραβάλλεται με τον προγραμματισμό της εργασίας που θα καταχωρείται επίσης σε ψηφιακή μορφή. Παράλληλα αναβαθμίζεται η πληροφορία που θα είναι διαθέσιμη στους εργαζόμενους και εμπλουτίζονται τα κανάλια μέσω των οποίων θα διαχέεται».
Η Υπουργική Απόφαση και ο Οδηγός Εφαρμογής περιλαμβάνει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν επιχειρήσεις και εργαζόμενοι για την ψηφιακή οργάνωση του χρόνου εργασίας. Η μετεξέλιξη του ΕΡΓΑΝΗ σε ΕΡΓΑΝΗ II οδηγεί σε ριζική αναβάθμιση των δυνατοτήτων καταγραφής του προγραμματισμού και του πραγματικού χρόνου εργασίας.
Συγκεκριμένα:
- Ο προγραμματισμός της εργασίας και οι πληροφορίες για τις πραγματικές ώρες έναρξης – λήξης της εργασίας θα εισάγονται ψηφιακά πλέον στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Με το ισχύον καθεστώς του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ο προγραμματισμός εργασίας υποβάλλεται σε αδόμητο κείμενο με επισυναπτόμενα αρχεία.
- Όλες οι πληροφορίες για τον προγραμματισμό καθώς και τα δεδομένα της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας για τον πραγματικό χρόνο εργασίας θα είναι διαθέσιμα στους εργαζόμενους μέσω της εφαρμογής myErgani mobile app, καθώς και μέσα από το myErgani web portal (https://myErgani.gov.gr) και σε μορφή ημερολογίου. Σήμερα είναι διαθέσιμες εκ των υστέρων μόνο οι δηλώσεις του εργοδότη.
- Για πρώτη φορά θα καταγράφονται όλοι οι τύποι άδειας, καθώς και οι ωροάδειες. Σήμερα υποβάλλεται ετησίως απολογιστική δήλωση μόνο για την κανονική άδεια.
- Και φυσικά με την Ψηφιακή Κάρτα θα καταγράφεται για πρώτη φορά ο πραγματικός χρόνος εργασίας. Οι εργαζόμενοι θα μπορούν να δηλώνουν την προσέλευση και αποχώρηση τους από την εργασία και μέσω app εφαρμογής σκανάροντας την Κάρτα Εργασίας τους που θα απεικονίζεται στο κινητό τηλέφωνο σε μορφή QR code (όπως ακριβώς γινόταν με τα πιστοποιητικά εμβολιασμού), και η πληροφορία θα διαβιβάζεται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II.
Με την Ψηφιακή Κάρτα κατοχυρώνεται το ωράριο και οι αμοιβές των εργαζομένων καθώς εισάγονται δύο νέες δικλείδες ασφαλείας:
- Η έναρξη της εργασίας θα γνωστοποιείται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Το ίδιο και η λήξη.
- Ο ελεγκτής θα γνωρίζει πριν επισκεφθεί έναν χώρο εργασίας ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να βρίσκονται εκεί.
Έτσι, ο έλεγχος γίνεται αυτόματος και αντικειμενικός και αποτρέπονται φαινόμενα υποδηλωμένης - αδήλωτης εργασίας και απλήρωτων υπερωριών. Περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εργοδότης ζητά από τον εργαζόμενο να μην "χτυπήσει" την κάρτα κατά την προσέλευση, η να δηλώσει αποχώρηση αλλά να παραμείνει στη δουλειά, θα εντοπίζονται πολύ πιο εύκολα από τον έλεγχο.
Για τις τράπεζες και τα σούπερ – μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζόμενους η απογραφή θα πραγματοποιηθεί από 1 έως 30 Ιουνίου και θα ακολουθήσει από 1ης Ιουλίου η εφαρμογή της Κάρτας ενώ οι υπόλοιπες επιχειρήσεις θα απογραφούν από 1.10.2022 έως και 30.11.2022.
Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας θα γίνει σε δύο στάδια: Απογραφή εργαζομένων / Προγραμματισμός εργασίας – Καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας.
- Αναλυτικά 8+1 ερωτήσεις-απαντήσεις
1. Τι είναι το ΕΡΓΑΝΗ II και πώς συνδέεται με την Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας;
Το ΕΡΓΑΝΗ II είναι ένα πληροφορικό σύστημα καταγραφής της πραγματικότητας στην αγορά εργασίας. Είναι μετεξέλιξη και αναβάθμιση του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ I που λειτουργεί εδώ και ορισμένα χρόνια, βοηθώντας να μπουν τα πράγματα σε κάποια τάξη και να μπορεί το υπουργείο Εργασίας να έχει πολλά στοιχεία στη διάθεσή του για τη χάραξη πολιτικής και αποτελεσματικότερους ελέγχους. Το ΕΡΓΑΝΗ II θα είναι σαν μια αξονική τομογραφία της αγοράς εργασίας αποτελώντας τη βάση για τη λειτουργία της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας θα είναι ένα εργαλείο απόδειξης της προσέλευσης και της αποχώρησης του εργαζομένου από τη δουλειά του αποτελώντας εγγύηση για το σεβασμό του ωραρίου του.
Η πρώτη φάση εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας αφορά τις τράπεζες και τα σούπερ μάρκετ που απασχολούν πάνω από 250 εργαζόμενους. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις θα πρέπει στο διάστημα 1 - 30 Ιουνίου να ολοκληρώσουν την απογραφή την εργαζόμενων τους στο ΕΡΓΑΝΗ II και να καταγράψουν τα στοιχεία εργασιακής σχέσης και ωραρίου απασχόλησης των εργαζομένων τους (ώρες εργασίας ανά εβδομάδα, 5θήμερη ή 6ήμερη εργασία, σταθερό ή μεταβαλλόμενο ωράριο κλπ.) Στους ίδιους κλάδους θα εφαρμοστεί από 1ης Ιουλίου η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Η απογραφή των εργαζόμενων (στοιχείων εργασιακής σχέσης και ωραρίου απασχόλησης) για τους λοιπούς κλάδους της οικονομίας θα γίνει στο διάστημα από 1.10.2022 έως 31.11.2022.
2. Τι αλλάζει σε σχέση με το υπάρχον σύστημα ΕΡΓΑΝΗ;
Το ΕΡΓΑΝΗ II οδηγεί σε ριζική αναβάθμιση των δυνατοτήτων καταγραφής του προγραμματισμού καθώς και του πραγματικού χρόνου εργασίας, συνεπώς και των δυνατοτήτων ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές. Συγκεκριμένα: ο προγραμματισμός της εργασίας και οι πληροφορίες για τις πραγματικές ώρες έναρξης – λήξης της εργασίας θα εισάγονται ψηφιακά και θα είναι διαθέσιμα στους εργαζόμενους μέσω της εφαρμογής myErgani mobile app και σε μορφή ημερολογίου. Σήμερα υποβάλλεται αδόμητο κείμενο και επισυναπτόμενα αρχεία με περιορισμένη δυνατότητα ενημέρωσης των εργαζομένων, οι οποίοι έχουν μόνο τη δυνατότητα να δουν εκ των υστέρων τις δηλώσεις του εργοδότη. Επίσης με το ΕΡΓΑΝΗ II θα καταγράφονται για πρώτη φορά όλοι οι τύποι άδειας (σήμερα δηλώνεται εκ των υστέρων μόνο η κανονική άδεια). Πάνω απ’ όλα με την Ψηφιακή Κάρτα θα καταγράφεται για πρώτη φορά ο πραγματικός χρόνος εργασίας, αναβαθμίζοντας τις δυνατότητες ελέγχου και τήρησης του ωραρίου εργασίας.
3. Πώς διασφαλίζεται με την Ψηφιακή Κάρτα η τήρηση του ωραρίου, η πληρωμή των υπερωριών και η αντιμετώπιση της υποδηλωμένης / αδήλωτης εργασίας;
Η Ψηφιακή Κάρτα εισάγει δύο σημαντικές δικλείδες ασφαλείας που διευκολύνουν τους ελέγχους και τους καθιστούν αυτόματους και αντικειμενικούς, που είναι οι εξής:
α. Η έναρξη της εργασίας θα γνωστοποιείται αυτόματα στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II. Το ίδιο και η λήξη.
β. Ο ελεγκτής θα γνωρίζει πριν επισκεφθεί έναν χώρο εργασίας ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να βρίσκονται εκεί.
Εργαζόμενοι που βρίσκονται στο χώρο εργασίας ενώ έχει γνωστοποιηθεί η αποχώρησή τους ή δεν έχει δηλωθεί η έλευσή τους θα εντοπίζονται άμεσα και εύκολα από τους ελεγκτές. Έτσι θα αντιμετωπιστεί π.χ. το φαινόμενο ένας εργαζόμενος να έχει δηλωθεί για 4ωρο ενώ δουλεύει 8ωρο. Μπαίνουν οι βάσεις για να τερματιστεί αυτό το απαράδεκτο φαινόμενο.
Επιπλέον, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να αξιοποιούν τις καταγραφές της ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, για να αποδεικνύουν την απασχόλησή τους και στα Δικαστήρια. Θα έχουν μάλιστα και το δικαίωμα να εκδίδουν διαταγή πληρωμής με βάση τα στοιχεία της ψηφιακής κάρτας εργασίας, αφού αυτή θα παρέχει πλήρη απόδειξη για τον χρόνο που πραγματικά απασχολήθηκαν.
4. Γιατί δεν εφαρμόζεται η Ψηφιακή Κάρτα τώρα σε όλους τους κλάδους της οικονομίας;
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας αποτελεί εμβληματική μεταρρύθμιση μεγάλης σημασίας, που αφορά εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Είναι προφανές ότι παρεμβάσεις τέτοιας κλίμακας πρέπει να δοκιμαστούν στην πράξη πριν επεκταθούν σε γενική εφαρμογή, ενώ κάθε κλάδος έχει τις ιδιαιτερότητές του. Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας ξεκινά από μεγάλες επιχειρήσεις και από κλάδους της αγοράς που ήδη χρησιμοποιούν συστήματα ωρομέτρησης για τους εργαζόμενους, συνήθως ηλεκτρονικά. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν τη δυνατότητα εύκολης και άμεσης διασύνδεσης των συστημάτων τους με το ΕΡΓΑΝΗ II, αξιοποιώντας ειδική προγραμματιστική διεπαφή που αναπτύχθηκε για αυτόν το σκοπό. Πάντως, αποτελεί δέσμευση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ότι καμία επιχείρηση ανεξαρτήτως μεγέθους, πλήθους εργαζομένων και κλάδου δραστηριότητας και κανένας εργαζόμενος δεν θα εξαιρεθεί από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Η επέκταση αυτού του μέτρου θα ξεκινήσει από κλάδους όπως οι εταιρίες security, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι ΔΕΚΟ και η βιομηχανία. Στόχος είναι επίσης την επόμενη τουριστική σεζόν (2023) να εφαρμοστεί και στον τουρισμό.
5. Τι θα γίνει με την τηλεργασία και τους εργαζόμενους εκτός έδρας;
Παραμένει ο έλεγχος με βάση την προδήλωση του ωραρίου εργασίας. Επί του παρόντος δεν θα υπάρχει δυνατότητα να «χτυπά» κάποιος κάρτα εξ αποστάσεως, γνωστοποιώντας πχ από το σπίτι ή από όποιο άλλο σημείο εργάζεται τις ώρες έναρξης και λήξης της εργασίας. Η δυνατότητα αυτή θα υπάρξει σε αμέσως επόμενη φάση, καθώς προβλέπεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο θα ορίζει πώς θα ελέγχονται τα δεδομένα των επικοινωνιών μεταξύ του εργοδότη και του τηλεργαζομένου.
6. Πώς θα λειτουργεί στην πράξη η ψηφιακή κάρτα;
Κατά την προσέλευση / αποχώρηση στην εργασία ο εργαζόμενος θα «χτυπά» την κάρτα δηλώνοντας την έναρξη / λήξη του ωραρίου. Ο προγραμματισμός της εργασίας και οι πληροφορίες για τις πραγματικές ώρες έναρξης – λήξης της εργασίας θα εισάγονται ψηφιακά πλέον στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ II και θα είναι διαθέσιμες στους εργαζόμενους μέσω της εφαρμογής myErgani mobile app, καθώς και μέσα από το myErgani web portal (https://myErgani.gov.gr).
Η κάρτα μπορεί να είναι είτε σε φυσική μορφή, όπως οι κάρτες που χρησιμοποιούν σήμερα πολλές επιχειρήσεις για την καταγραφή των ωρών εργασίας ή ψηφιακή εφαρμογή (application) στο κινητό τηλέφωνο του εργαζόμενου που θα παράγει έναν κωδικό QR code τον οποίο θα «σκανάρει» η αντίστοιχη ψηφιακή εφαρμογή της επιχείρησης. Πρόκειται ακριβώς για την διαδικασία που εφαρμόστηκε για το «σκανάρισμα» των πιστοποιητικών νόσησης, εμβολιασμού κλπ. Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν συστήματα ωρομέτρησης θα διαβιβάζουν μαζικά στο ΕΡΓΑΝΗ II τις πληροφορίες έναρξης - λήξης για κάθε εργαζόμενο. Για τις υπόλοιπες η πληροφορία θα διαβιβάζεται αυτόματα μέσω του application.
7. Ποια είναι διαφορά σε σχέση με τα συστήματα ωρομέτρησης και τις κάρτες που χρησιμοποιούν σήμερα πολλές επιχειρήσεις.
Η μεταρρύθμιση που αποτελεί και το σημείο - κλειδί για την τήρηση του ωραρίου εργασίας είναι η απευθείας, σε πραγματικό χρόνο σύνδεση με το ΕΡΓΑΝΗ II. Έτσι, η απασχόληση δεν θα καταγράφεται απλώς στο σύστημα του εργοδότη, αλλά ταυτοχρόνως και στο σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, στο ΕΡΓΑΝΗ II, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να γίνει επέμβαση και αλλοίωση των δεδομένων από κάποια πλευρά.
8. Ποιο θα είναι το όφελος για τους εργαζόμενους;
Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας είναι η καλύτερη εγγύηση για τον σεβασμό του ωραρίου και την πληρωμή των υπερωριών των εργαζομένων. Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας τόσο για την καταγραφή των ωρών εργασίας όσο και για τον έλεγχο από τις αρμόδιες Αρχές αποτελούν εχέγγυα για διαφανείς και αντικειμενικούς ελέγχους, που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα, το ωράριο, το εισόδημα και τον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων. Το νέο σύστημα αποτελεί επίσης εγγύηση για την απόδειξη του χρόνου απασχόλησής τους ενώπιον των Δικαστηρίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας ήταν πάγιο αίτημα της ΓΣΕΕ.
9. Ποιο το όφελος του ΕΡΓΑΝΗ II και της Ψηφιακής Κάρτας για τις επιχειρήσεις;
Η αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία εκτός από τους εργαζόμενους πλήττει και τις επιχειρήσεις που σέβονται τη νομοθεσία, οι οποίες αντιμετωπίζουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό εκείνων που παραβιάζουν τη νομοθεσία.
Η τήρηση του ωραρίου, η πληρωμή των υπερωριών, η αντιμετώπιση της μαύρης εργασίας αποτελούν παράγοντες αποκατάστασης συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά ενώ διασφαλίζουν παράλληλα τα έσοδα του ασφαλιστικού συστήματος και του προϋπολογισμού. Η υλοποίηση του ΕΡΓΑΝΗ II μειώνει επίσης (σε σχέση με το ΕΡΓΑΝΗ I) το γραφειοκρατικό βάρος για τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες λογιστές καθώς η τεχνολογία έχει προχωρήσει και αξιοποιούνται όλες οι νέες δυνατότητες.