Σε χαμηλό τεσσάρων εβδομάδων υποχωρούν σήμερα οι τιμές του φυσικού αερίου, μετά το φαινομενικό «ξεμπλοκάρισμα» της διαδικασίας πληρωμής από τις ευρωπαϊκές εταιρείες «μη φιλικών χωρών».
Τις τελευταίες εβδομάδες, η τιμή του φυσικού αερίου είχε διακυμάνσεις πέριξ των 100 ευρώ η μεγαβατώρα και σήμερα υποχώρησε στα 89 ευρώ, μετά τις νέες κατευθύνσεις της Κομισιόν στις ευρωπαϊκές εταιρείες που αγοράζουν φυσικό αέριο από τη Ρωσία (σ.σ. τάση που αντιστράφηκε το μεσημέρι μετά από νέες δηλώσεις εκπροσώπου της Κομισιόν)
Οι κατευθύνσεις αυτές δημιουργούν το περιθώριο, με μια διατύπωση από την πλευρά των ευρωπαϊκών εταιρειών περί ολοκλήρωσης της συναλλαγής στο νόμισμα της σύμβασης -ευρώ ή δολάριο-, μιας win win κατάστασης για Ε.Ε και Μόσχα. Η Ε.Ε θα συνεχίζει να λέει ότι πληρώνει σε ευρώ και δεν συμβιβάστηκε με τον Πούτιν, το Κρεμλίνο θα υποστηρίζει στο εσωτερικό ακροατήριο κυρίως πως μετατρέποντας με τον διπλό λογαριασμό σε ρούβλια τις πληρωμές σε ευρώ, κέρδισε στη «μάχη».
Εάν διατηρηθεί αυτή η τάση των πτωτικών τιμών και δεν υπάρξουν εκ νέου ανατροπές -παραπάνω από συνηθισμένες στη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία-, καλλιεργείται μια συνθήκη δημιουργίας πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου στον προϋπολογισμό. Οι μειωμένες σε σχέση με τη βάση υπολογισμού των 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τιμές του φυσικού αερίου περιορίζουν τις εγχώριες ανάγκες παρεμβάσεων στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια. Οι παρεμβάσεις αυτές κοστίζουν 1,1 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό το δεύτερο εξάμηνο.
Η δεύτερη συνθήκη σχετίζεται με την πορεία του τουρισμού, όπου το οικονομικό επιτελείο συνεχίζει να κάνει τους λογαριασμούς του με την παραδοχή εσόδων ίσων με το 80% των αντίστοιχων του 2019, αλλά η αγορά και το υπουργείο Τουρισμού καταγράφουν ρεύμα -αν δεν ανατραπεί- ικανό να φτάσει ή και να ξεπεράσει το ρεκόρ του 2019.
Στον βαθμό όπου οι εξελίξεις αποδειχθούν καλύτερες των προσδοκιών, το υπουργείο Οικονομικών θα είναι σε θέση να πιστοποιήσει τους επόμενους μήνες πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο, δίνοντας τη δυνατότητα στην κυβέρνηση να ανοίξει και πάλι το πουγκί των παροχών, το οποίο επί του παρόντος έχει κλείσει. Εκτός και εάν αύριο η Κομισιόν δώσει σήμα αποφάσεων στην επικείμενη Σύνοδο Κορυφής για ευρωπαϊκή ενιαία απάντηση στην πρόκληση της ενεργειακής κρίσης και η εξοικονόμηση στον προϋπολογισμό έρθει νωρίτερα, ανοίγοντας τον δρόμο για νέα παρέμβαση στα καύσιμα μέσα στο καλοκαίρι. Αλλιώς, ραντεβού τον Σεπτέμβρη…
Μια ακόμα πτυχή που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για έξτρα μέτρα έχει να κάνει με την περιβόητη ρήτρα διαφυγής, η οποία θεωρείται πιθανό να παραμείνει ενεργή και το 2023. Η ρήτρα δεν δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο, αλλά ανοίγει τον δρόμο για μετρημένες -καθώς κυνηγάμε και την επενδυτική βαθμίδα- παροχές με δανεικά.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα της κυβέρνησης στο πεδίο της ακρίβειας στην παρούσα φάση έχει να κάνει με τις τιμές των καυσίμων. Η αμόλυβδη σε πανελλαδικό επίπεδο ξεπερνά τα 2,20 ευρώ ανά λίτρο σε μέση τιμή και στα νησιά φτάνει ακόμα και στο 2,60 ευρώ σε ακραίες περιπτώσεις. Το πρόβλημα είναι εξωγενές καθώς συνδέεται με την έκρηξη των διεθνών τιμών (σήμερα στα 114 δολάρια το brent) και τη διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου σχεδόν στο ένα προς ένα.
Ο καταναλωτής όμως δεν λογαριάζει με βάση το βαρέλι αλλά με την τσέπη του και αυτή τη δυσαρέσκεια της «φωτιάς» κάθε φορά που γεμίζει το ρεζερβουάρ την αποτυπώνει πρώτα στις δημοσκοπήσεις και αργότερα -αν δεν αλλάξουν τα δεδομένα, που είναι πολύ πιθανό- και στην κάλπη.
Η κυβέρνηση προφανώς θα ήθελε να έχει το δημοσιονομικό περιθώριο να παρέμβει στο μέτωπο των καυσίμων για να ρίξει τις τιμές διευρύνοντας και επεκτείνοντας το μοντέλο των επιδοτήσεων που ήδη ακολουθεί σε περιορισμένη έκταση. Όσο δεν υπάρχει δημοσιονομικός χώρος όμως και όσο πλησιάζει το Eurogroup της 16ης Ιουνίου, το οποίο αναμένεται να σφραγίσει την έξοδο της Ελλάδας από την ενισχυμένη εποπτεία, φαίνεται πως δεν θα ρισκάρει μείωση του πολιτικού κόστους της ακρίβειας έναντι της αλλαγής στάσης εταίρων και αγορών.