Η ενεργειακή κρίση φαίνεται ότι βγάζει σιγά σιγά τις κρυμμένες, κάτω από το χαλί ως τώρα, δυσλειτουργίες της ενεργειακής αγοράς. Μία από αυτές θεωρείται η χρόνια, όπως αποδεικνύεται, τακτική κατόχων φωτοβολταϊκών πάρκων να αυξάνουν ανεξέλεγκτα την εγκατεστημένη ισχύ τους και να εισπράττουν έτσι υψηλότερες αποζημιώσεις από τον Ειδικό Λογαριασμό για τις ΑΠΕ, τον ΕΛΑΠΕ.
Από τους πόρους, όμως, του Λογαριασμού αυτού ασκείται η κοινωνική πολιτική για την επιδότηση των λογαριασμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου. Η διαρκής περικοπή των εσόδων του από πέρσι για την ενίσχυση του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασμό με την ανάγκη όλο και μεγαλύτερων επιδοτήσεων, λόγω της εντεινόμενης κρίσης, φέρνουν επιτακτικά στο προσκήνιο το νοικοκύρεμά του. Ο ΕΛΑΠΕ πρέπει να μπορεί να αποζημιώνει τις ΑΠΕ, αλλά ταυτόχρονα να είναι και «δεξαμενή» για τις επιδοτήσεις των ενεργειακών λογαριασμών. Άρα, τα περιθώρια για «χουβαρνταλίκια» εξαντλούνται.
Έτσι, την προηγούμενη εβδομάδα, η ΡΑΕ απέστειλε επιστολή στον ΔΕΔΔΗΕ, με κοινοποίηση στον ΔΑΠΕΕΠ, που διαχειρίζεται τον λογαριασμό του ΕΛΑΠΕ, με την οποία ζητά από τον πρώτο να προχωρήσει άμεσα στον έλεγχο 418 φωτοβολταϊκών πάρκων, που παράγουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από αυτές που προβλέπουν οι άδειές τους, εισπράττοντας υψηλότερα ποσά από αυτά που στην ουσία δικαιούνται. Ο Ρυθμιστής μιλά για την ανάγκη άμεσης αποκατάστασης της νομιμότητας, «καθώς η υπέρβαση των δηλωθέντων ορίων έχει ως συνέπεια τη μη ορθή τιμολόγηση και είσπραξη αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών» και θέτει ως προθεσμία ενημέρωσής του από τον ΔΕΔΔΗΕ για το αποτέλεσμα του ελέγχου του την 11η Απριλίου 2022.
Το πρόβλημα αυτό δεν είναι καινούριο. Από το 2020 το εντόπισε η Επιτροπή Παρακολούθησης Καθεστώτος Στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η οποία συστάθηκε από το 2018, προκειμένου να ενημερώνει ανά εξάμηνο τον αρμόδιο υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας για θέματα της αρμοδιότητάς της. Ύστερα από συνεδριάσεις που πραγματοποίησε το 2020, υπέβαλε εισήγηση στον ΥΠΕΝ, τον Ιανουάριο του 2021, την οποία έχει στη διάθεσή του το Euro2day.gr.
Οι διαπιστώσεις της Επιτροπής είναι αποκαλυπτικές: υπάρχουν σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ οι οποίοι προχώρησαν σε τροποποίηση ή αντικατάσταση του παραγωγικού εξοπλισμού τους πριν από τη λήξη της συμβατικής περιόδου λειτουργίας τους, με συνέπεια να αυξάνεται η ετήσια παραγωγή τους και να αποζημιώνονται με μεγαλύτερα ποσά. Πώς το έκαναν αυτό; Είτε βάζοντας νέα φωτοβολταϊκά πάνελ καλύτερης απόδοσης, είτε τοποθετώντας συστήματα ιχνηλάτησης του ήλιου που αυξάνουν την απόδοσή τους, είτε, ακόμη, προσθέτοντας επιπλέον πάνελ.
Από τις αρχές του 2021, η Επιτροπή είχε προτείνει στον ΥΠΕΝ δύο πράγματα:
- Νομοθετική ρύθμιση με την οποία οι εν λόγω σταθμοί να μην παίρνουν αποζημίωση μέσω του ΕΛΑΠΕ για την επιπλέον παραγόμενη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας, που προέκυψε από την αναβάθμισή τους, αλλά αυτή να πληρώνεται από την εκπροσώπησή της στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Υπουργική απόφαση με την οποία θα υποχρεώνονται ΔΕΔΔΗΕ και ΔΑΠΕΕΠ να ελέγχουν και να διενεργούν αυτοψίες κάθε χρόνο σε σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, ώστε να εντοπίζονται όσοι προχώρησαν παράτυπα σε αύξηση της ισχύος τους και να επιβάλλονται οι σχετικές κυρώσεις.
Η Επιτροπή, μάλιστα, επεσήμανε από τότε ότι οι παρανομούντες είναι ιδιοκτήτες παλιών φωτοβολταϊκών σταθμών, με αρκετά υψηλές συμφωνημένες ταρίφες. Προσδιόρισε, δε, το ποσοστό της επίμαχης αύξησης τουλάχιστον στο 5% της ετήσιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με πρώτο έτος ελέγχου το 2017. Ζήτησε, επιπρόσθετα, ΔΕΔΔΗΕ και ΔΑΠΕΕΠ να δημιουργήσουν πληροφοριακό σύστημα, για να παρακολουθείται ανά κυλιόμενη 5ετία η παραγωγή όλων των ΑΠΕ.
Προφανώς, η εισήγηση της Επιτροπής ξεχάστηκε σε κάποιο υπουργικό συρτάρι. Τώρα όχι μόνο διέρρευσε, εξαιτίας της συγκυρίας, όπως προαναφέρθηκε, αλλά υπάρχει και παρέμβαση της ΡΑΕ, που υποχρεώνει τον ΔΕΔΔΗΕ να κάνει άμεσα ελέγχους, για να μπει ένα φρένο στο πάρτι των παχυλών αποζημιώσεων, σε βάρος του ΕΛΑΠΕ.