Τη σύνδεση του επιδόματος ανεργίας με τον τελευταίο μισθό του ανέργου και αύξηση του επιδόματος μακροχρόνια ανεργίας, στην αρχή πιλοτικά και στη συνέχεια, εφόσον αξιολογηθεί, καθολικά, στο σύνολο των ανέργων, σχεδιάζει το υπουργείο Εργασίας, όπως προκύπτει από το νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του ΟΑΕΔ, αλλά και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0.
Στην πράξη, και σε πιλοτικό επίπεδο, αυτό θα οδηγήσει σε υψηλότερο επίδομα ανεργίας, σε περίπου 20.000 ανέργους, βασισμένο στον μισθό που είχαν όταν απολύθηκαν, που τμηματικά θα φθίνει, χωρίς όμως να πέσει κάτω από τα 400 ευρώ που είναι σήμερα. Παράλληλα, επίσης σε πιλοτικό επίπεδο, εξετάζεται η αύξηση και στον αριθμό αλλά και στο ύψος του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας, σε περίπου 10.500 δικαιούχους.
Τα πιλοτικά αυτά προγράμματα θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, με 100 εκατ. ευρώ. Ήδη, στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας για τον ΟΑΕΔ, που δόθηκε στη δημοσιότητα, καθορίζεται το πλαίσιο και ορίζεται η δυνατότητα της νέας Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης - ΔΥΠΑ (όπως θα μετονομαστεί ο Οργανισμός) να διενεργεί τέτοια πιλοτικά προγράμματα που προϋποθέτουν την αλλαγή του τρόπου παροχής επιδομάτων τακτικής και μακροχρόνιας ανεργίας, του ποσού και της κλιμάκωσης ή αποκλιμάκωσης των επιδομάτων, καθώς και των ειδικότερων όρων και προϋποθέσεων χορήγησης αυτών.
Στόχος της διοίκησης του ΟΑΕΔ είναι η διεύρυνση του πλέγματος προστασίας των ανέργων και η δικαιότερη κατανομή των επιδομάτων, σε όρους ανταποδοτικότητας, καθώς και η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών οικονομικής στήριξης όσων αναζητούν εργασία.
Όπως προκύπτει από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, η ελληνική κυβέρνηση έχει δεσμευθεί προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υλοποίηση των συγκεκριμένων προγραμμάτων, ενώ η πρόταση για αυξημένο ποσοστό ανεργίας που θα συνδέεται με τον τελευταίο μισθό του ανέργου και θα κλιμακώνεται, χωρίς να πέφτει κάτω από το σημερινό ύψος του επιδόματος, ήτοι 400 ευρώ, περιλαμβάνεται και στο κείμενο της Επιτροπής Πισσαρίδη.
Να σημειωθεί ότι, σήμερα, η συντριπτική πλειονότητα των ανέργων λαμβάνει το ίδιο σταθερό ποσό, το οποίο ορίζεται ως το 55% του νόμιμου κατώτατου μισθού (726 €), ανεξάρτητα από το πόσα εισέπρατταν και πόσο καιρό εργάζονταν πριν μείνουν άνεργοι. Για παράδειγμα, είτε κάποιος εργάστηκε για 14 μήνες με μέσο μισθό 800 ευρώ, είτε για 14 χρόνια με μέσο μισθό 1.500 ευρώ, λαμβάνει το ίδιο επίδομα των 400 ευρώ ή 73% του καθαρού κατώτατου μισθού για το ίδιο χρονικό διάστημα (μέγιστο 12 μήνες).
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο του πιλοτικού προγράμματος, που εφόσον οριστικοποιηθεί, υλοποιηθεί και αξιολογηθεί, δεν αποκλείεται να εφαρμοστεί και σε εθνικό επίπεδο, οι χαμηλόμισθοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το τρέχον σταθερό ποσό των 400 ευρώ, ενώ οι υψηλόμισθοι θα λαμβάνουν αρχικά υψηλότερο ποσό, ως ποσοστό των τελευταίων καθαρών μισθών τους, με ανώτατο όριο ένα σταθερό ποσό, ενδεικτικά 800 ευρώ. Το ποσό αυτό σταδιακά θα μειώνεται, χωρίς να πέσει κάτω από τα 400 ευρώ.
Παράλληλα βέβαια, όλοι οι δικαιούχοι θα πρέπει να συμμετέχουν σε επιδοτούμενη κατάρτιση, ως προϋπόθεση για τη λήψη των παροχών. Επίσης, σε αντίθεση με το ισχύον καθεστώς, εκτιμάται ότι η σταδιακή μείωση του επιδόματος θα λειτουργήσει ως κίνητρο για επανένταξη στην αγορά εργασίας.
Για δύο χρόνια, το κόστος του προγράμματος εκτιμάται σε 58,6 εκατ. ευρώ, για 20.000 δικαιούχους.
Το σχέδιο για το δεύτερο πρόγραμμα, που αφορά τους μακροχρόνια ανέργους, προβλέπει τη διεύρυνση των δικαιούχων του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας καθώς και την αύξησή του, από 200 ευρώ για 12 μήνες, σε 325 ευρώ τους πρώτους 4 μήνες, 275 ευρώ τους επόμενους 4 και 200 ευρώ τους τελευταίους 4 μήνες. Και σε αυτή την περίπτωση θα προβλέπεται προϋπόθεση παράλληλης συμμετοχής σε κάποιο πρόγραμμα κατάρτισης.
Ταυτόχρονα, βάσει πάντα της πρότασης που περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ο αριθμός των δικαιούχων θα διευρυνθεί, με τροποποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας πέραν του 4%, για να καλύψει και κάποιους πέραν του 12μήνου. Το κόστος αυτού του προγράμματος είναι 41,9 εκατ. ευρώ για 5.000 υφιστάμενους μακροχρόνια ανέργους και 5.300 νέους δικαιούχους.
Και τα δύο προγράμματα θα είναι πιλοτικά, με τον σχεδιασμό να προβλέπει ως πιθανούς δικαιούχους, τους άνεργους σε 2-3 στοχευμένες γεωγραφικές περιοχές, με χαρακτηριστικά που αντιπροσωπεύουν το εθνικό επίπεδο, ή τους άνεργους ενός εθνικού δείγματος, χωρίς να αποκλείεται και η χρήση ενός υβριδικού μοντέλου.