Επιστρατεύτηκαν οι λιγνίτες εξαιτίας της απειλητικής μείωσης των αποθεμάτων φυσικού αερίου της χώρας, που διαχειρίζεται ο ΔΕΣΦΑ. Κι αυτό γιατί διαπιστώθηκε ότι οι εκτεταμένες εξαγωγές που γίνονταν την περίοδο που οι εγχώριες χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρισμού ήταν χαμηλότερες από την Ευρώπη, κατέληξαν σε βάρος του Αερίου Εξισορρόπησης του Διαχειριστή. Με απλά λόγια, με τις εξαγωγές ξοδευόταν η «δεξαμενή» των αποθεμάτων του ΔΕΣΦΑ, καθώς από αυτό τραβούσαν όσοι επέλεξαν να κάνουν εξαγωγές ενέργειας, με δέλεαρ τις εγχώριες χαμηλές τιμές.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, συνεδρίασε έκτακτα την προηγούμενη Παρασκευή η Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων, που συντονίζει η ΡΑΕ, με τη συμμετοχή του ΔΕΣΦΑ, του ΑΔΜΗΕ, της ΔΕΠΑ Εμπορίας, της ΔΕΗ, της Mytilineos, της Elpedison και της ΗΡΩΝ.
Κατά τη σύσκεψη επισημάνθηκε μετ’ επιτάσεως το πρόβλημα των μειωμένων αποθεμάτων και μάλιστα υπό τη σκιά του ουκρανικού και αποφασίσθηκε στο τριήμερο Σάββατο-Κυριακή-Καθαρά Δευτέρα να φουλάρει η ΔΕH τους λιγνίτες, μέχρι να αφιχθούν στη Ρεβυθούσα, χθες, τα τρία προγραμματισμένα φορτία LNG, συνολικής ποσότητας 174.298 κ.μ. ή 1.180.000 KWh. Τα φορτία έφεραν η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Mytilineos και η Elpedison. Η συμμετοχή των λιγνιτών στο Σύστημα έφθασε στο τριήμερο ως και 30%.
Αντίθετα, δεν ζητήθηκε από τη ΔEΗ να συνδράμει και με περισσότερα υδροηλεκτρικά, ώστε να διατηρηθούν κρίσιμα αποθέματα, όταν το απαιτήσει το Σύστημα.
Την ερχόμενη Παρασκευή, 11 Μαρτίου, είναι προγραμματισμένο να έρθει ένα ακόμη φορτίο από τη ΔΕΠΑ, 73.855 κ.μ. ή 500.000.000 KWh. Ως τα τέλη του μήνα αναμένονται δύο ακόμη φορτία, από την Elpedison, στις 13 Μαρτίου και από τη Mytilineos στις 25 Μαρτίου. Με αυτά τα φορτία και εφόσον δεν προκύψει ξαφνικό ζήτημα διακοπής του ρωσικού αερίου, η ενεργειακή επάρκεια θεωρείται εξασφαλισμένη.
Να σημειωθεί ότι το τελευταίο προγραμματισμένο φορτίο LNG που ξεφορτώθηκε στη Ρεβυθούσα ήταν στις 24 Φεβρουαρίου, την ημέρα που ξέσπασε η πολεμική σύρραξη Ρωσίας-Ουκρανίας. Στο κενό που μεσολάβησε μέχρι τις 7 Μαρτίου, καταγράφηκαν οι αυξημένες εξαγωγές που σήμαναν alert για την Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων.
Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day.gr, η ΡΑΕ δεν προτίθεται να επιβάλει πρόστιμα σε όσους έκαναν χρήση του Αερίου Εξισορρόπησης του ΔΕΣΦΑ για να κάνουν εξαγωγές. Όμως, σε μια προσπάθεια να αποτραπούν ανάλογες συμπεριφορές στο μέλλον, αποφασίστηκε από σήμερα να ελέγχεται συστηματικά η χρήση και κατανάλωση του φυσικού αερίου και ταυτόχρονα θα επανεξετάζεται και η χρησιμοποίηση των λιγνιτών.
Λιγνίτες και τιμές ρεύματος
Στο τελευταίο τριήμερο φάνηκε ότι οι λιγνίτες, εκτός από τη συνδρομή σε μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, μπορούν να επηρεάσουν και τη διαμόρφωση της χονδρεμπορικής τιμής του ρεύματος. Θα μπορούσε, συνεπώς, ο λιγνίτης, σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ, να λειτουργήσουν ως ανάχωμα για τη συγκράτηση των τιμών του ρεύματος σε αυτή την ανεξέλεγκτη, πλέον, ενεργειακή κρίση;
Δεν θα επικαλεστούμε το παράδειγμα της Πολωνίας, με τις γνωστές ιδιαιτερότητές του. Θα παραθέσουμε μία ενδεικτική εικόνα της ελληνικής αγοράς, χθες, Καθαρά Δευτέρα, με τη μέση χονδρεμπορική τιμή να είναι στα 279,94 ευρώ/MWh. Στις 2 μ.μ. χθες καταγράφηκε η χαμηλότερη τιμή, εντός της ημέρας, στα 99,21 ευρώ/MWh. Αυτό επιτεύχθηκε γιατί το ενεργειακό μείγμα της χώρας τη δεδομένη αυτή χρονική στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε η ιστοσελίδα energylive.cloud, αποτελούνταν από υψηλή συμμετοχή του λιγνίτη (1.200 MWh) και ΑΠΕ (2.732,39 MWh), ενώ το φυσικό αέριο ήταν μόλις στις 2.292 MWh.
Αντίθετα, όταν η χονδρική τιμή στις 8 μ.μ. έφτασε στο μέγιστο επίπεδό της, εντός της ημέρας, στα 460,18 ευρώ/MWh, το ενεργειακό μείγμα άλλαξε. Υπερτερεί το φυσικό αέριο (4.220 MWh), ο λιγνίτης είναι στις 1.351 MWh και οι ΑΠΕ συρρικνώνονται στις 808,81 MWh.
Μπορεί η υφιστάμενη λιγνιτική παραγωγή να στηρίξει την προσπάθεια ανάσχεσης των υψηλών τιμών του ρεύματος; Δύσκολα, λένε οι γνωρίζοντες. Σήμερα οι λιγνιτικοί σταθμοί επιλέγεται να συνεισφέρουν στο Σύστημα είτε συμπληρωματικά είτε να επιστρατεύονται σε επείγουσες συνθήκες.
Γιατί οι μονάδες που απέμειναν είναι παλαιές, οι περισσότερες χρονολογούνται από τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, εκτός από τη Μεγαλόπολη IV, που τέθηκε σε λειτουργία το 1991, την 5η μονάδα του Αγίου Δημητρίου, το 1997, και τη νεότερη, την ΑΗΣ Μελίτης, το 2003. Συνεπώς, εκτιμάται ότι δεν μπορούν να λειτουργούν σε συνεχή βάση με το μέγιστο της δυναμικότητάς τους, ενώ συχνά υφίστανται βλάβες. Ακόμη και οι πιο καινούριες δεν θεωρούνται επαρκείς ποσοτικά για να ανταποκριθούν ως backup στην κρίσιμη αυτή συγκυρία.
Όσο για την υπερσύγχρονη λιγνιτική μονάδα της ΔEΗ, την Πτολεμαΐδα V, που πρόκειται να τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία το καλοκαίρι, θα δίνει περιορισμένη ισχύ στο Σύστημα το Φθινόπωρο, αλλά θα εισέλθει σε φουλ λειτουργία από τις αρχές του 2023.
Η εικόνα θα ήταν τελείως διαφορετική, λένε οι ίδιες πηγές, εάν η χώρα δεν βιαζόταν να προχωρήσει σε απολιγνιτοποίηση, «σβήνοντας» λιγνιτικές μονάδες. Τώρα θα μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει, όπως κάνουν άλλες χώρες, μέχρι και η Γερμανία, ώστε να ισορροπεί τις δυσθεώρητες τιμές του ρεύματος, εξαιτίας του εισαγόμενου φυσικού αερίου. Ως και ο «αρχιτέκτονας» της πράσινης μετάβασης Φρανς Τίμερμανς αναγνώρισε πρόσφατα τη χρησιμότητα του άνθρακα ελέω ουκρανικής κρίσης.