Σε αντίθεση με τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί σε ορισμένους, η αύξηση των διεθνών επιτοκίων, η οποία ξεκίνησε το περυσινό φθινόπωρο και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, όχι μόνο δεν ευνόησε τους αποταμιευτές αλλά αντίθετα τους έχει οδηγήσει σε ακόμη πιο δύσκολη θέση.
Ειδικότερα, η άνοδος των yields (αποδόσεων) στα κρατικά και τα εταιρικά ομόλογα ούτε επηρέασε μέχρι σήμερα αλλά ούτε και προβλέπεται να επιδράσει στο ορατό μέλλον στα επιτόκια που προσφέρουν οι τράπεζες στους καταθέτες τους.
Αντίθετα, με την πάροδο του χρόνου, βλέπουμε:
- Τα όποια προσφερόμενα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις να… γλείφουν πλέον την περιοχή του μηδενός, χωρίς ενδείξεις αναστροφής της συγκεκριμένης τάσης. Τάση… αποψίλωσης επικρατεί επίσης και στα προσφερόμενα εκπτωτικά κουπόνια αγορών, που συχνά συνόδευαν τις προθεσμιακές καταθέσεις.
- Ορισμένες τράπεζες εξετάζουν το ενδεχόμενο είτε να σταματήσουν να ανοίγουν προθεσμιακούς λογαριασμούς είτε να ανεβάζουν τα ελάχιστα απαιτούμενα ποσά χρημάτων.
- Να έχει διακοπεί εδώ και καιρό η προσφορά σύνθετων αποταμιευτικών-επενδυτικών προϊόντων που εγγυώνται το σύνολο του κατατιθέμενου ποσού.
Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι οι καταθέτες αφενός να καρπώνονται μηδενικές αποδόσεις και αφετέρου να υφίστανται απώλειες από τις πληθωριστικές πιέσεις που εκδηλώνονται στην οικονομία (ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή έκλεισε στο +6,2% τον Ιανουάριο).
«Ακόμη και αν δούμε στη συνέχεια της χρονιάς τον πληθωρισμό να αποκλιμακώνεται και να κλείνει στο τέλος του 2022 γύρω στο 2% όπως προβλέπουν οι αναλυτές, τότε οι καταθέτες θα έχουν μετρήσει κατά τη διετία 2021-2022 μηδενικά έσοδα από τόκους και μια μείωση της πραγματικής τους αποταμίευσης κατά περίπου 8%.
Και όλα αυτά, αν επαληθευτεί το θετικό σενάριο για τις διεθνείς οικονομίες, που θέλει το κόστος των καυσίμων και των βασικών εμπορευμάτων να μην ανεβαίνει περαιτέρω και να διατηρείται σχετικά κοντά στα τρέχοντα επίπεδα τιμών», υποστηρίζει γνωστό στέλεχος της επενδυτικής κοινότητας, συμπληρώνοντας:
«Οι τράπεζες από την πλευρά τους συνεχίζουν να παροτρύνουν τους πελάτες τους στο να κατευθύνουν τμήμα τουλάχιστον των αποταμιεύσεών τους από τις καταθέσεις σε προϊόντα υψηλότερου ρίσκου, όπως για παράδειγμα τα αμοιβαία κεφάλαια και ασφαλιστικά πακέτα του κλάδου ζωής, με σκοπό να καρπωθούν έσοδα από προμήθειες. Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι αποταμιευτές θα πρέπει να είναι προσεκτικοί, καθώς πολλοί από αυτούς δεν είναι συνηθισμένοι σε επενδύσεις υψηλού ρίσκου, ιδίως σε μια περίοδο έντονων διακυμάνσεων όπως η τρέχουσα».
Ομόλογα
Απώλειες επίσης καταγράφουν από την αρχή του έτους και όσοι αποταμιευτές τοποθετήθηκαν κατά τους τελευταίους μήνες σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα, καθώς οι τιμές των τίτλων τους έχουν υποχρεωθεί σε πτώση στη δευτερογενή αγορά.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση των εταιρικών ομολόγων που εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας από το περασμένο φθινόπωρο έως και πρόσφατα, το σύνολο των οποίων διαπραγματεύεται σήμερα κάτω ή και αρκετά κάτω από το «εκατό», παρότι εκδόθηκαν με ετήσιες επιτοκιακές αποδόσεις (κουπόνι) μεταξύ του 2,5% και του 3% (υπόκεινται σε φόρο 15% επί των τόκων).
Σε ανάλογη υποχώρηση τιμών έχουν υποχρεωθεί και τα εταιρικά ομόλογα που εκδόθηκαν σε παλαιότερες χρονικές περιόδους. Για παράδειγμα, με βάση το κλείσιμο της 15ης/2/2022, τα ομόλογα της ElvalHalcor έκλεισαν στο 95,5, της Motor Oil στο 96,62, της Noval στο 96,7, του ΟΠΑΠ στο 99,6, της Premia Properties στο 96,2 και της Costamare Ναυτιλιακής στο 97,21.
Πάντως, όσοι επενδυτές τοποθετηθούν στις τρέχουσες τιμές, θα καρπωθούν υψηλότερες αποδόσεις σε σύγκριση με το «κουπόνι» του ομολόγου. Αν για παράδειγμα ένα ομόλογο που είχε εκδοθεί τον Δεκέμβριο του 2021 στο «100» με κουπόνι 2,8% (ή 2,38% μετά από φόρους), αγοραστεί σήμερα στο 96, τότε ο ομολογιούχος θα καρπωθεί ένα ετήσιο επιτόκιο 2,48% μετά από φόρους και επιπλέον ένα αφορολόγητο +4% στη λήξη του ομολόγου.