Το υψηλό δημοσιονομικό κόστος και το «λάθος» μήνυμα στις αγορές σε μια κρίσιμη όσο και αβέβαιη συγκυρία βάζουν φρένο στα όποια σχέδια ανάσχεσης των ανατιμήσεων στο καλάθι της νοικοκυράς, με όπλο το ΦΠΑ.
Το θέμα ανέδειξε ως ενδεχόμενο ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, αποφεύγοντας να δώσει λεπτομέρειες, καθώς έκανε λόγο για μια «άσκηση» σε εξέλιξη, με φόντο πληροφορίες πως υπάρχει κίνδυνος νέου κύκλου ανατιμήσεων στο καλάθι της νοικοκυράς έως και 20% σε βασικά προϊόντα.
Οι δηλώσεις του υπουργού Ανάπτυξης έφεραν στην επικαιρότητα ενδεχόμενη αξιοποίηση ενός μέσου προσπάθειας ελέγχου του επιπέδου των τιμών, το οποίο μέχρι τώρα η κυβέρνηση απέκλειε σε όλους τους τόνους. Από τα καύσιμα έως το καλάθι της νοικοκυράς. Τους τελευταίους μήνες, το οικονομικό επιτελείο μιλούσε για επιδοτήσεις απορρόφησης του αυξημένου ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και επιχειρήσεις (τελευταία), αλλά ουδέποτε για μείωση έμμεσων φόρων.
Η απάντηση για αυτή τη στάση είναι απλή. Η μείωση του ΦΠΑ έχει υψηλό δημοσιονομικό κόστος και αμφίβολο πρακτικό αποτέλεσμα στο επίπεδο των τιμών, κατά τις εκτιμήσεις. Δεν έχουν λείψει οι περιπτώσεις εκείνες τα προηγούμενα (πολλά) χρόνια όπου οι μειώσεις ΦΠΑ περνούσαν στις τσέπες των εμπόρων και όχι των καταναλωτών.
Παράλληλα, το θέμα του δημοσιονομικού κόστους κάθε άλλο παρά αμελητέο είναι. Υπολογίζεται πως μόνο από την ενδεχόμενη μετάταξη του ψωμιού από τον μειωμένο συντελεστή 13% στον υπερμειωμένο 6%, οι απώλειες ανέρχονται σε 160 εκατ. ευρώ, ενώ αν προχωρούσε μια «άσκηση» μετάταξης 10-15 βασικών προϊόντων από το καλάθι της νοικοκυράς σε χαμηλότερο συντελεστή, το ετήσιο κόστος θα ξεπερνούσε το 1 δισ. ευρώ.
Μάλιστα μιλώντας σήμερα το πρωί ο Χρ. Σταϊκούρας έβαλε οριστικό φρένο στα σενάρια δηλώνοντας ότι δεν μπορούμε να εκτροχιάσουμε τον προϋπολογισμό από τον Γενάρη.
Στην παρούσα φάση, λίγες ώρες πριν την «ετυμηγορία» της Fitch -την Παρασκευή- με τη 13η αξιολόγηση σε εξέλιξη και το οικονομικό επιτελείο να επιδιώκει λήξη της ενισχυμένης εποπτείας το καλοκαίρι, με τις αγορές σε κατάσταση αυξημένης αβεβαιότητας, καθώς το άλμα του πληθωρισμού εγείρει ανησυχία για τη νομισματική πολιτική, η οποία μάλιστα έχει ήδη αντανάκλαση στα spread των ελληνικών ομολόγων (θέμα χρόνου η πρώτη έξοδος στις αγορές για φέτος) και την προοπτική επαναφοράς πρωτογενών πλεονασμάτων το 2023, το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν συζητά για το ενδεχόμενο μείωσης ΦΠΑ.
Αν ο πυρετός των ανατιμήσεων με φόντο την ενεργειακή κρίση κρατήσει ως το καλοκαίρι βέβαια και ο πληθωρισμός δεν αρχίσει να «χαλαρώνει» σύντομα, δεν αποκλείεται το ζήτημα να επανέλθει. Όχι όμως τώρα, αναφέρουν οι πληροφορίες.
Στην παρούσα φάση, το επικρατέστερο σενάριο αφορά στην επιδίωξη μιας «συμφωνίας κυρίων» για απορρόφηση του αυξημένου κόστους από την αγορά για 2-3 μήνες, καθώς από τον Ιανουάριο και οι επιχειρήσεις έχουν μπει στη λίστα των επιδοτήσεων για την απορρόφηση ενός σημαντικού -σίγουρα υποπολλαπλάσιου του συνολικού- μέρους του αυξημένου ενεργειακού κόστους.
Από την άλλη πλευρά, σημειώνουν πηγές, τα σούπερ μάρκετ όχι μόνο δεν γνώρισαν το πρόσωπο της οικονομικής κρίσης της πανδημίας αλλά έγραψαν τους προηγούμενους πολλούς μήνες αυξημένους τζίρους και κέρδη.
Για τις πιέσεις στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, το «όπλο» είναι η επίσπευση των διαδικασιών αύξησης του κατώτατου μισθού και οι προσδοκίες για μια «γερή» ενίσχυσή του από το σημερινό επίπεδο των 663 ευρώ, ενώ στην αγορά αναμένεται και μια ισχυρή «δόση» ελέγχων.