Μέσα σε δύο μήνες, οι 17 μεγαλύτεροι δήμοι της χώρας θα πρέπει να επιλέξουν μέσα από μία μακρά λίστα «έξυπνων» υπηρεσιών για το ποιες θα επιλέξουν για να συντάξουν και να υποβάλουν το στρατηγικό πλάνο που θα τις μετατρέψει σε «έξυπνες πόλεις».
Πρόκειται για την υλοποίηση ενός φιλόδοξου προγράμματος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προϋπολογισμού 90 εκατ. ευρώ, και ένα από τα πρώτα έργα που υλοποιούνται στη χώρα μας, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Πρόκειται για ένα έργο στο οποίο δίνει ιδιαίτερη σημασία το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης καθώς θα εκσυγχρονίσει τις πόλεις και θα βοηθήσει σημαντικά στην εκπαίδευση των πολιτών με νέες τεχνολογίες και ψηφιακές εφαρμογές.
Οι Δήμοι που θα χρηματοδοτηθούν ανάλογα με τον πληθυσμό τους είναι: Αθηναίων, Θεσσαλονίκης, Πατρέων, Ηρακλείου, Πειραιώς, Λαρισαίων, Βόλου, Περιστερίου, Ρόδου, Ιωαννίνων, Χανίων, Αχαρνών, Νίκαιας - Αγ. Ιωάννη Ρέντη, Χαλκιδαίων, Κορδελιού - Ευόσμου, Καλλιθέας και Τρικκαίων.
Στόχος είναι η ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνολογικών μέσων που θα βελτιώσουν τη διαχείριση και λειτουργικότητα του αστικού περιβάλλοντος, στις ελληνικές πόλεις μέσω της ανάπτυξης νέων υποδομών, ψηφιακών πλατφορμών και πληροφοριακών συστημάτων.
Πρόκειται για το πρώτο στάδιο του έργου, καθώς θα ακολουθήσει και νέο πρόγραμμα για τους υπόλοιπους 315 δήμους της χώρας, για τους οποίους ετοιμάζεται σχετική πρόσκληση από το νέο ΕΣΠΑ, με συνολικό προϋπολογισμό 230 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικά οι πρότυπες δράσεις
Ειδικότερα οι δράσεις ανάμεσα στις οποίες θα πρέπει να επιλέξουν οι Δήμοι για να αλλάξουν τη σημερινή τους εικόνα προσφέροντας υπηρεσίες που θα διευκολύνουν σημαντικά την καθημερινότητά τους αλλά και βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής τους εξασφαλίζοντας χρόνο αλλά και χρήμα είναι οι εξής:
Κινητικότητα
• Πλατφόρμες πληροφόρησης για τις δημόσιες συγκοινωνίες σε πραγματικό χρόνο
• Συστήματα ηλεκτρονικών πληρωμών για τις δημόσιες συγκοινωνίες
• Αυτόνομα οχήματα
• Προγνωστική συντήρηση συγκοινωνιακών υποδομών
• Έξυπνα συστήματα σηματοδότησης
• Έξυπνη στάθμευση
• Εφαρμογές διαμοιρασμού μετακίνησης (ride sharing, carpooling)
• Έξυπνη κοινή χρήση αυτοκινήτων
• Έξυπνη κοινή χρήση ποδηλάτων
• Εφαρμογές πλοήγησης
• Διαμοιρασμός μεταφοράς δεμάτων Έξυπνες θυρίδες δεμάτων
Ασφάλεια
• Προγνωστική αστυνόμευση
• Χαρτογράφηση εγκλημάτων σε πραγματικό χρόνο
• Αυτόματη ανίχνευση πυροβολισμών
• Έξυπνη επίβλεψη δημόσιων χώρων
• Συστήματα βελτιστοποίησης επείγουσας παρέμβασης
• Συστήματα προειδοποίησης καταστροφών
• Συστήματα ατομικών ειδοποιήσεων
• Συστήματα ασφάλειας κτιρίων
• Συστήματα λήψης αποφάσεων για την επιθεώρηση κτιρίων
Υγεία
• Τηλεϊατρική - Τηλεφροντίδα
• Απομακρυσμένη παρακολούθηση ασθενών
• Συστήματα ειδοποιήσεων για πρώτες βοήθειες
• Παρακολούθηση ποιότητας αέρα σε πραγματικό χρόνο
• Παρακολούθηση μολυσματικών ασθενειών
• Διαχείριση δεδομένων δημόσια υγείας για την υγεία της μητέρας και του παιδιού
• Διαχείριση δεδομένων δημόσια υγείας για την απολύμανση και την υγιεινή
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες ιατρικών ραντεβού
• Ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης ασθενών
Ενέργεια
• Συστήματα ενεργειακών αυτοματισμών κτιρίων
• Συστήματα παρακολούθησης ενεργειακής κατανάλωσης
• Έξυπνος φωτισμός
Πολιτική Προστασία και Περιβάλλον
• Εκπόνηση πλάνου για τη διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων
• Συστήματα διαχείρισης πλήθους και συνωστισμού
• Συστήματα αποτύπωσης μετασεισμικής κατάστασης κτιρίων
• Δίκτυο αισθητήρων ποιότητας αέρα
Υδάτινοι πόροι
• Συστήματα παρακολούθησης κατανάλωσης νερού
• Συστήματα εντοπισμού και ελέγχου διαρροών δικτύου ύδρευσης
• Έξυπνη άρδευση
• Συστήματα παρακολούθησης ποιότητας νερού
Διαχείριση απορριμμάτων
• Συστήματα ηλεκτρονικής επισήμανσης και τιμολόγησης απορριμμάτων
• Βελτιστοποίηση δρομολόγησης αποκομιδής απορριμμάτων
Οικονομική ανάπτυξη και δόμηση
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες αδειοδοτήσεων επιχειρήσεων
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες διαχείρισης και πληρωμής δημοτικών εσόδων
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες ψηφιακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες προσωποποιημένης εκπαίδευσης
• Ηλεκτρονικές υπηρεσίες αδειοδοτήσεων δόμησης
• Ανοιχτά πολεοδομικά δεδομένα
Συμμετοχικότητα
• Τοπικές πλατφόρμες συμμετοχικότητας & κοινωνικής διασύνδεσης
• Υπηρεσίες ηλεκτρονικού πολίτη & ηλεκτρονικής δημοκρατίας
Συνδεσιμότητα
• Δικτυακές Υποδομές οπτικών ινών σε επιλεγμένα δημοτικά κτίρια
• Σημεία ασύρματης πρόσβασης στο διαδίκτυο
• Δίκτυο ΙΟΤ
Οριζόντιες δράσεις
• Κέντρο επιτελικής διαχείρισης έξυπνης πόλης (control room)
• Σημεία πληροφόρησης (Info points)
• Κεντρική πλατφόρμα έξυπνης πόλης (διαχείριση αισθητήρων και δεδομένων που συλλέγουν και διαλειτουργικότητα με ανοιχτές πλατφόρμες δεδομένων του ελληνικού δημοσίου)
Η σημερινή εικόνα
Στην Ελλάδα, υπάρχουν αρκετές πόλεις που κατέχουν τίτλο «ευφυΐας». Τα Τρίκαλα, το Ηράκλειο, η Θεσσαλονίκη, η Κομοτηνή, τα Ιωάννινα, η Ροδόπη, η Λάρισα, και η Χαλκίδα εφαρμόζουν σχετικά προγράμματα. Μάλιστα, σύμφωνα με τον οργανισμό Ιntelligent Community Forum, οι δύο πρώτες έχουν καταταγεί στις 21 πιο «έξυπνες» πόλεις του κόσμου, με κολοσσούς ανταγωνισμού, όπως το Ρίο ντε Τζανέιρο!
Τρίκαλα
Είναι χαρακτηριστικό ότι η δημοτική εταιρεία e-Trikala ΑΕ λειτουργεί από το 2004 ενώ τα Τρίκαλα έχουν τη διάκριση της πρώτης «Έξυπνης Πόλης» στην Ελλάδα, ενσωματώνοντας στην καθημερινότητα των πολιτών τους τεχνολογικά προηγμένες λύσεις και προσφέροντάς τους πληθώρα υπηρεσιών μέσω μιας πλατφόρμας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Σ’ αυτές περιλαμβάνεται ελεύθερη πρόσβαση στο Ίντερνετ, τηλεϊατρικές υπηρεσίες, λεωφορεία χωρίς οδηγό, χρήση συστημάτων τηλεματικής και κινητής τηλεφωνίας, πληροφορίες για την κίνηση των μέσων μαζικής μεταφοράς καθώς για διαθέσιμες θέσεις παρκινγκ, όπως και η πλατφόρμα e-Dialogos μέσα από την οποία οι δημότες μπορούν να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων για την Πόλη τους.
Ηράκλειο
Αντίστοιχα, ο Δήμος Ηρακλείου προσφέρει εκατοντάδες υπηρεσίες μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του, στις οποίες κυρίαρχη θέση έχει η επικοινωνία μεταξύ των δικών του υπηρεσιών, ώστε οι πολίτες να απολαμβάνουν ιδιαίτερες ευκολίες, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα.
Στο Ηράκλειο της Κρήτης οι δημότες έχουν διαδικτυακή πρόσβαση σε 163 υπηρεσίες παροχής πληροφοριών, σε 29 υπηρεσίες υποβολής ηλεκτρονικών αιτήσεων και σε ηλεκτρονικές πληρωμές, κερδίζοντας πολύ χρόνο στην καθημερινότητά τους, αφού γλυτώνουν τις συνηθισμένες ουρές στις διάφορες υπηρεσίες. Το Ηράκλειο διαθέτει επίσης free Wi-Fi, ενώ οι εφημερίδες της πόλης από τον 19ο αιώνα είναι ψηφιοποιημένες.
Κομοτηνή
Η Κομοτηνή κατέκτησε το βραβείο «Ειδική μνεία για την πόλη που αντιμετώπισε την προσβασιμότητα σαν ευκαιρία» στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Βραβείων Προσβάσιμων Πόλεων 2021 (Access City Award). Ο συγκεκριμένος θεσμός επιβραβεύει την ικανότητα και τις προσπάθειες μιας πόλης να γίνει πιο προσιτή, προκειμένου να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του πληθυσμού της και να διασφαλίσει ότι όλοι -ανεξαρτήτως ηλικίας, κινητικότητας ή ικανότητας- έχουν ίση πρόσβαση στο αστικό περιβάλλον. Απευθύνεται σε όλες τις πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης άνω των 50.000 κατοίκων ή σε αστικές περιοχές που αποτελούνται από δύο ή περισσότερες πόλεις, με συνολικό πληθυσμό άνω των 50.000 κατοίκων.
Ιωάννινα
Το καλοκαίρι του 2020 ο Δήμος Ιωαννιτών κατάφερε να γίνει μέλος της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «100 Intelligent Cities Challenge». Αφενός ο Δήμος θα υποστηριχθεί από ειδικούς της πρωτοβουλίας των έξυπνων πόλεων και θα λάβει δωρεάν τεχνογνωσία προσαρμοσμένη στις πραγματικές ανάγκες της πόλης και αφετέρου θα διαμορφώσει έναν οδικό χάρτη για την υλοποίηση των στρατηγικών του αλλά και έργων. Σταδιακά θα καταστεί μέρος ενός διεθνούς δικτύου καινοτομίας και συνεργασίας, το οποίο εργάζεται προς την κατεύθυνση των στόχων που έχουν τεθεί για την αειφόρο ανάπτυξη.
Ροδόπη
Η εφαρμογή «Χαρτογράφηση ΑμεΑ στο Νομό Ροδόπης», που ανέπτυξε ο Σύλλογος ΠΕΡΠΑΤΩ στο πλαίσιο του προγράμματος «Σημεία Στήριξης» έγινε με στόχο να αποτελέσει τη βάση για την καταγραφή των ΑμεΑ για τις ανάγκες της Πολιτικής Προστασίας, σε περίπτωση φυσικών καταστροφών. Με σύμμαχο το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, το Κοινωφελές Ίδρυμα ΤΙΜΑ, τον Κοινωφελή Οργανισμό Hellenic Hope και το Κοινωφελές Ίδρυμα Μποδοσάκη, στο πλαίσιο του προγράμματος «Σημεία Στήριξης» δημιούργησαν την εφαρμογή με στόχο αρχικά τον εντοπισμό των ατόμων με αναπηρία στην ευρύτερη περιοχή της Ροδόπης και ακολούθως τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους.
Λάρισα
Αρκετές είναι οι «έξυπνες» περιπτώσεις που προέρχονται από την πόλη της Λάρισας η οποία και αυτή κάνει τα δικά της βήματα προς την ψηφιακή εποχή. Στις αρχές του 2019 παρουσιάστηκε ένα σύγχρονο διαδικτυακό διαχειριστικό σύστημα, το novoville, με στόχο να ενισχύσει την προσπάθεια του Γραφείου Πολιτών του Δήμου Λαρισαίων με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του δημότη. Η υπηρεσία αυτή παραλαμβάνει τα αιτήματα, τις προτάσεις, και κάθε άποψη των πολιτών και στη συνέχεια τα διαβιβάζει, μέσα από το ειδικό λογισμικό πρόγραμμα, στις αρμόδιες υπηρεσίες, συντονίζοντας και παρακολουθώντας την πορεία του κάθε θέματος ως την τελική του επίλυση, ενημερώνοντας σχετικά τον πολίτη.
Χαλκίδα
Συστήματα με «έξυπνες» τεχνολογίες άρχισαν να εφαρμόζονται από το 2017 στην πόλη της Χαλκίδας, με στόχο τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών. Η Χαλκίδα έγινε ο πρώτος δήμος στη χώρα όπου έχουν εγκατασταθεί πιλοτικά συστήματα «έξυπνης» στάθμευσης (Smart Parking) και «έξυπνου» φωτισμού (Smart Lighting), υποστηριζόμενα από μία ενιαία πλατφόρμα «έξυπνης» πόλης.