«Τα σκαμπανεβάσματα των τιμών της ενέργειας θα κρατήσουν μια δεκαετία». Η διατύπωση ανήκει σε αξιωματούχο του υπουργείου Οικονομικών από τις τοποθετήσεις του οποίου επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι ο δρόμος για την αποκλιμάκωση των πιέσεων από την ενεργειακή κρίση θα είναι μακρύς.
Οι πιέσεις από τις υψηλές πτήσεις των τιμών της ενέργειας αποτελούν μία από τις βασικές αβεβαιότητες της οικονομικής πολιτικής για το 2022. Ο δεύτερος μεγάλος άγνωστος χ παραμένει η πανδημία, με τη μετάλλαξη Όμικρον να μην αφήνει να φανεί ακόμα το πολυπόθητο φως στην άκρη του τούνελ.
Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω αβεβαιοτήτων θα κρίνει το 2022 πού θα κάτσει τελικά η «μπίλια» της ανάπτυξης, μετά από μια εκρηκτική κούρσα ανάκαμψης φέτος η οποία προφανώς δεν μπορεί να συνεχιστεί με την ίδια δυναμική τα επόμενα τρίμηνα. Το οικονομικό επιτελείο είναι δεδομένο πως θα χρειαστεί να παρακολουθεί στενά τις ανάγκες απορρόφησης των κραδασμών από το υψηλό κόστος της ενέργειας όλη την επόμενη χρονιά. Ακόμα και όταν ο πληθωρισμός υποχωρήσει, η ακρίβεια δύσκολα θα εκλείψει.
Μια ματιά στα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου, είναι ενδεικτική των πιέσεων σε ορίζοντα έτους. Η τιμή του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου για το συμβόλαιο Ιανουαρίου 2022 «έπαιζε» χθες ακόμα και πάνω από τα 132 ευρώ η μεγαβατώρα. Τον επόμενο χειμώνα τα προθεσμιακά συμβόλαια κλείνονταν σε τιμή 68 ευρώ και τον Ιανουάριο του 2023 στα 66 ευρώ η μεγαβατώρα. Στα μισά, σε σχέση με τον Ιανουάριο θα πει κανείς. Πράγματι, αλλά παράλληλα σε τιμή σχεδόν πενταπλάσια σε σχέση με τα 12-15 ευρώ του περυσινού φθινοπώρου. Με αυτά τα δεδομένα, αν υποθέσουμε πως οι τιμές της ενέργειας παραμένουν ο βασικός τροφοδότης του πληθωρισμού, ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα αρχίσει να υποχωρεί στο δεύτερο εξάμηνο του 2022. Η ενεργειακή ακρίβεια όμως- αν δεν έχει διαχυθεί ουσιαστικά και σε άλλα καταναλωτικά αγαθά- θα παραμένει «καίγοντας» νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που ο πρωθυπουργός αναμένεται να ανακοινώσει νέα δέσμη μέτρων το Σάββατο.
Η κυβέρνηση στην παρούσα φάση προχωρά στη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού εξισορρόπησης , ο οποίος μέσω ενός αλγορίθμου θα «μοιράζει» τα έξτρα έσοδα του προϋπολογισμού από τα δικαιώματα ρύπων για την απορρόφηση των πιέσεων στα νοικοκυριά και την πραγματοποίηση επενδύσεων. Η εξίσωση των τιμών της ενέργειας περνά από πολλές μεταβλητές οι οποίες εκτείνονται από τους στόχους για την κλιματική αλλαγή και την παραγωγή των ΑΠΕ έως την αποθήκευση, τα στρατηγικά αποθέματα και τα γεωπολιτικά παιχνίδια. Η συνισταμένη όλων των παραπάνω δείχνει πως οι υψηλές τιμές θα μας συνοδεύουν για χρόνια.
Φέτος η «ζημιά» στην ανάπτυξη χάνεται στο ράλι της προσπάθειας επανόδου σε συνθήκες κανονικότητας μετά και την καταλυτική συνδρομή μέτρων ύψους 43,3 δισ. ευρώ. Η πρόβλεψη του προϋπολογισμού δεν αναθεωρείται. Σε 15 μέρες η παρτίδα τελειώνει και η πρώτη εικόνα για το τι συνέβη το 2022 αναμένεται τον Μάρτιο με τα προσωρινά στοιχεία τετάρτου τριμήνου. Θεωρείται δεδομένο πάντως πως η φετινή μεγέθυνση του ΑΕΠ θα είναι πάνω από 7,5% και σύμφωνα με τους αναλυτές μπορεί να φτάσει ακόμα και το 8,5% (ΕΤΕ) ή και το 8,7% (Deutche Bank). Σε καμία περίπτωση 6,9% που προβλέπει ο προϋπολογισμός.
To 2022 είναι ξεχωριστή ιστορία. Η επίσημη πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομικών αφορά σε ανάπτυξη 4,5%. Και η πανδημία όμως και ο πληθωρισμός συνιστούν αυτή την ώρα καθοδικούς κινδύνους.