Μετά από συμψηφισμό με τις όποιες οφειλές υπάρχουν, ρυθμισμένες ή μη, θα επιστρέφει ο ΕΦΚΑ τις αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. Μάλιστα, για την επιστροφή των ποσών που προκύπτουν μετά και τους συμψηφισμούς, απαιτείται και σχετική αίτηση από τον ασφαλισμένο. Απόφαση που υπογράφει ο αρμόδιος υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου συμπληρώνει και ξεκαθαρίζει το τοπίο που αφορά τη διαδικασία επιστροφής ποσών που πληρώθηκαν χωρίς να πρέπει, για οποιονδήποτε λόγο, από μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες προς τον ΕΦΚΑ.
Υπενθυμίζεται ότι ως αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάσει της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους.
Προσοχή όμως. Κατ’ εξαίρεση, δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου ασφάλισης λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης.
Αναλυτικά, εάν ο ασφαλισμένος έχει καθυστερούμενες οφειλές, είτε προς τον ΕΦΚΑ είτε προς τρίτους φορείς, η διαδικασία προβλέπει τον συμψηφισμό των αχρεωστήτων καταβληθέντων ποσών. Στην περίπτωση που υπάρχει ενεργή και εξυπηρετούμενη ρύθμιση, τότε ο συμψηφισμός αφορά και τις μη ληξιπρόθεσμες δόσεις της ρύθμισης.
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν οφειλές ή εάν ύστερα από τον συμψηφισμό, προκύπτει υπόλοιπο ποσό, αυτό επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους. Εξαίρεση και έντοκη επιστροφή προβλέπεται μόνο για τις περιπτώσεις που υπάρχει αμετάκλητη απόφαση αρμόδιου δικαστηρίου.
Ο συμψηφισμός με οφειλή και η επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών αφορά χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί υπέρ των κλάδων ασφάλισης του ΕΦΚΑ. Αφορά όμως και χρηματικά ποσά που έχουν εισπραχθεί αχρεωστήτως από τον ΕΦΚΑ, υπέρ του ΕΟΠΥΥ, του ΟΑΕΔ καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα, για τον οποίο ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει εισφορές.
Ειδικά για μη μισθωτούς, η απόφαση ορίζει τα εξής:
- Για ασφαλιστικές εισφορές που καταγράφηκαν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες μέχρι 31/12/2016, τα σχετικά χρηματικά ποσά επιστρέφονται στους δικαιούχους κατόπιν αίτησης και ισχύει κανονικά ο συμψηφισμός ή η επιστροφή ποσών όπως αναφέρθηκε.
- Για ασφαλιστικές εισφορές που κρίθηκαν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες από 1/1/2017 έως 31/12/2019, τα σχετικά χρηματικά ποσά επιστρέφονται στους δικαιούχους κατόπιν αίτησης, μετά την ολοκλήρωση της ετήσιας διαδικασίας εκκαθάρισης. Η αίτηση θα πρέπει να υποβάλλεται εντός διμήνου από την ημερομηνία κοινοποίησης στους ασφαλισμένους και με αυτήν θα μπορεί να ζητήσουν να παραμείνει το προς επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέν χρηματικό ποσό στον ΕΦΚΑ, ως πιστωτικό υπόλοιπο, συμψηφιζόμενο με τις επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Για τις ασφαλιστικές εισφορές που κρίθηκαν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες από 1.1.2020 και μετά, τα σχετικά χρηματικά ποσά επιστρέφονται στους δικαιούχους κατόπιν αίτησης.
Προσοχή όμως. Για τις περιπτώσεις που το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών προσδιορίζεται κατόπιν διαδικασίας εκκαθάρισης, τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά επιστρέφονται μετά την ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας εκκαθάρισης.
Σε περίπτωση, τέλος, που δεν υποβληθεί αίτηση για επιστροφή, τα αχρεωστήτως καταβληθέντα χρηματικά ποσά παραμένουν στον ΕΦΚΑ ως πιστωτικό υπόλοιπο, με το οποίο πληρώνονται οι επόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Ποιους αφορά η διαδικασία υποβολής αιτήσεων
Όπως ξεκαθαρίζεται στην υπουργική απόφαση, οι αιτήσεις αφορούν:
- Περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 1/1/2017, και
- Εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών, οι οποίες έχουν υποβληθεί στους ενταχθέντες στον e-Ε.Φ.Κ.Α. ασφαλιστικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, μέχρι 31/12/2016 ή στον e-Ε.Φ.Κ.Α. από 01/01/2017 και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας. Προϋπόθεση όμως είναι ότι η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί μέχρι 31/12/2016 και δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή κατά την ημερομηνία υποβολής της αιτήσεως.
Τι ισχύει για τους δημόσιους υπαλλήλους
Για όσους εργάζονται ως τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου, ως τακτικοί και μετακλητοί υπάλληλοι και λειτουργοί της Βουλής, σε Ν.Π.Δ.Δ. και σε ΟΤΑ α' και β' βαθμίδας, ιερείς και υπάλληλοι των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος, οι αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές κύριας σύνταξης έως 31/12/2016 στο Δημόσιο και από 1/1/2017 έως 31/12/2019 στον ΕΦΚΑ, επιστρέφονται από τον Φορέα, κατόπιν σχετικής βεβαίωσης που εκδίδεται από τους οικείους εκκαθαριστές μισθοδοσίας.