Χαμηλά είναι τα επίπεδα οικονομικής παιδείας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από έρευνα του Ινστιτούτου Μικρομεσαίων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας που πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ειδικά διαμορφωμένου ερωτηματολόγιου του ΟΟΣΑ.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι το επίπεδο οικονομικής παιδείας των μικρομεσαίων επιχειρηματιών διαμορφώθηκε στο 60,23% και το συγκεκριμένο αποτέλεσμα δείχνει ότι υπάρχει αρκετός χώρος για βελτίωση σε όλα τα επιμέρους στοιχεία που διαμορφώνουν την οικονομική παιδεία. Το ποσοστό αυτό είναι ελαφρώς μικρότερο από το αντίστοιχο ποσοστό που προέκυψε από τη διεθνή μελέτη στον γενικό ενήλικο πληθυσμό που πραγματοποίησε ο ΟΟΣΑ το 2020.
Όπως σημειώνεται, «παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη μελέτη παρέχει χρήσιμα συμπεράσματα για την οικονομική παιδεία των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί και η επέκταση της μελέτης σε μεγαλύτερο πληθυσμό αποτελεί βασική προτεραιότητα ώστε να αναλυθεί μεγαλύτερο δείγμα επιχειρήσεων καλύπτοντας όλους τους τομείς της επιχειρηματικότητας. Τα αποτελέσματα μίας ευρύτερης μελέτης θα δώσουν σημαντικές απαντήσεις στα ζητήματα που απασχολούν τους επιχειρηματίες, καθώς και τις οικονομικές γνώσεις στις οποίες υστερούν περισσότερο και θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για την ανάληψη στοχευμένων δράσεων και ενεργειών για την βελτίωση της οικονομικής παιδείας των μικρομεσαίων επιχειρηματιών».
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, οι περισσότεροι από τους επιχειρηματίες ανέφεραν πως δεν μπορούν να διαχειριστούν ξεχωριστά τα οικονομικά του νοικοκυριού και της επιχείρησης τους, κάτι το οποίο έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ορθή παρακολούθηση της οικονομικής πορείας της επιχείρησης τους.
Επιπλέον, δημιουργούνται ερωτήματα όσον αφορά την ενημέρωση και την πληροφόρηση που διαθέτουν οι μικροί επιχειρηματίες σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης. Οι περισσότεροι γνωρίζουν το επιχειρηματικό δάνειο, την χρηματοδοτική μίσθωση και τις πιο κλασσικές μεθόδους χρηματοδότησης, αλλά αγνοούν την ύπαρξη των εναλλακτικών πηγών όπως η χρηματοδότηση από το πλήθος και οι επιχειρηματικοί 'Αγγελοι. Αν και οι περισσότεροι από τους επιχειρηματίες του δείγματος δεν είχαν αναζητήσει ποτέ πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια, φαίνεται πως η εμφάνιση της πανδημίας Covid-19 ανάγκασε κάποιους από αυτούς στην εξεύρεση κεφαλαίων για να αντισταθμίσουν την ζημιά που υπέστησαν.
Επιπλέον, έγινε αντιληπτή η απουσία συγκεκριμένης στρατηγικής και προγραμμάτων για την οικονομική παιδεία των μικρομεσαίων επιχειρηματιών στη χώρα. Οι επιχειρηματίες που συμμετείχαν σε ομάδα εστιασμένης συζήτησης, στο πλαίσιο της έρευνας, ανέδειξαν την ανάγκη δημιουργίας κατάλληλων και στοχευμένων προγραμμάτων ενίσχυσης της οικονομικής παιδείας τους. Η Τράπεζα της Ελλάδος και οι εκπρόσωποι των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης επισήμαναν την απουσία εθνικής στρατηγικής για την ενίσχυση της οικονομικής παιδείας και την ανάγκη για βελτίωση αυτής. Οι κοινωνικοί φορείς τόνισαν την ανάγκη δημιουργίας μίας εθνικής στρατηγικής καθώς και προγραμμάτων των φορέων τους προς τα μέλη τους.
Δράσεις και στρατηγική
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να διερευνήσουν το επίπεδο οικονομικής παιδείας των μελών τους ώστε να εντοπίσουν τις αδυναμίες τους και στη συνέχεια να δημιουργήσουν στρατηγικές και στοχευμένες δράσεις για τη βελτίωση τους. Θα ήταν χρήσιμο οι κοινωνικοί εταίροι να προσφέρουν σεμινάρια γενικής επιμόρφωσης των μελών τους, καθώς και ειδικότερες δράσεις όπως η δημιουργία πλατφόρμας η οποία θα παρείχε απαντήσεις σε ερωτήματα των επιχειρηματιών και εξειδικευμένες γνώσεις αναλόγως τον κλάδο και τον τομέα δραστηριοποίησης της μικρομεσαίας επιχείρησης.
Από την πλευρά της η Πολιτεία θα πρέπει να αναγνωρίσει την οικονομική παιδεία ως θέμα μείζονος σημασίας και να δημιουργήσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσματα της παραπάνω ευρείας έρευνας. Κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία μίας εθνικής στρατηγικής για τη βελτίωση της οικονομικής παιδείας του γενικού πληθυσμού και ειδικότερα των μικρομεσαίων επιχειρηματιών, με τη συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και όλων των ενδιαφερόμενων μερών η οποία θα αποτελείται από στοχευμένα προγράμματα τα οποία θα πρέπει να αξιολογούνται και να βελτιώνονται ανά περιοδικά διαστήματα.
Πριν από τη θέσπιση της εθνικής στρατηγικής θα πρέπει να ληφθούν υπόψη υφιστάμενες αποτελεσματικές στρατηγικές και καλές πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών προκειμένου να ενσωματωθούν στην εθνική στρατηγική, ενώ είναι απαραίτητη η δημιουργία κατάλληλων μηχανισμών συντονισμού και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων ενδιαφερομένων μερών στην ανάπτυξη και εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής.
Ακόμη, σημειώνεται ότι η εθνική στρατηγική χρειάζεται να περιλαμβάνει προγράμματα τα οποία θα είναι εύκολα προσβάσιμα στο ευρύ κοινό και στην περίπτωση μας στην πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Θα πρέπει να πραγματοποιηθούν ευρείες και στοχευμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης των μικρομεσαίων επιχειρηματιών για σημαντικά ζητήματα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων και της απάτης. Θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμο, η ανάπτυξη αυτών των εκστρατειών να σχεδιάζεται σε τακτική βάση και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εθνικοί, περιφερειακοί και τοπικοί φορείς. Κρίνεται απαραίτητη η χρήση διαδραστικών εργαλείων για τη σύγκριση διάφορων χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Η εθνική στρατηγική θα πρέπει να εστιάζει στην στοχευμένη εκπαίδευση, καθοδήγηση και γενικές συμβουλές οι οποίες θα παρέχονται είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω απομακρυσμένων καναλιών (τηλεδιασκέψεις, πλατφόρμα κτλ), για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, όπως η χρηματοδότηση, η διαχείριση πιστώσεων, η αποταμίευση για μελλοντικές επενδύσεις, η συνταξιοδότηση κτλ.