Ιστορική ημέρα σήμερα για την εστίαση, που προχωρά σε μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση, τη μεγαλύτερη στα χρονικά, με τα σωματεία του κλάδου, από την Αλεξανδρούπολη μέχρι το Ρέθυμνο και από τα Γιάννενα μέχρι τη Λάρισα, να συμμετέχουν μαζικά, με συμβολικό λουκέτο στις επιχειρήσεις-μέλη τους, διεκδικώντας αντισταθμιστικά μέτρα στους νέους περιορισμούς για τους ανεμβολίαστους, που συρρικνώνουν περαιτέρω την πελατεία και το εισόδημά τους.
Καταστήματα εστίασης όπως καφέ, εστιατόρια και μπαρ κλείνουν σήμερα, 16 Νοεμβρίου, συμβολικά, προκειμένου να αποφύγουν το οριστικό λουκέτο, όπως υποστηρίζουν τα στελέχη τους. Στην κινητοποίηση συμμετέχει σύσσωμη η κοινότητα των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων καθώς και αλυσίδες όπως η Mikel, κατά πληροφορίες.
Στην πλειονότητά τους πάντως οι μεγάλες αλυσίδες εστίασης δεν είχαν εικόνα μέχρι αργά χθες το βράδυ για το πώς θα αντιδράσει το σύνολο των συνεργατών τους, καθώς μεγάλος αριθμός καταστημάτων λειτουργεί μέσω συνεργατών-franchisees. Πληροφορίες πάντως από τα μεγάλα σήματα της αγοράς αναφέρουν ότι σε πολλές περιοχές της χώρας αναμένεται να «νεκρώσει» η αγορά, οπότε εκεί προβλέπεται καθολική συμμετοχή στην κινητοποίηση.
Στα μεγάλα αστικά κέντρα ωστόσο όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί η αντίδραση των επαγγελματιών.
Για την κινητοποίηση αναφέρεται ως επιχείρημα η δυσμενής κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κλάδος και οι απώλειες που συνεπάγεται το λουκέτο για πολλές επιχειρήσεις, ακόμη και για μερικές ώρες. Σημειώνεται επίσης ότι η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) που έχει προκηρύξει την κινητοποίηση, εκπροσωπεί περίπου 120.000 επιχειρήσεις σε όλη την Ελλάδα ενώ έχει τη στήριξη της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), της οποίας είναι μέλος.
Αντίθετα, η Ελληνική Ένωση Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης (ΕΠΟΕΣ) εκπροσωπεί μεν τα συμφέροντα των μεγαλύτερων σημάτων της αγοράς, ήτοι μερίδιο περίπου 30%, ωστόσο είναι επιχειρηματικός φορέας κι ως εκ τούτου δεν εξουσιοδοτείται να προκηρύσσει ή να προτείνει κινητοποιήσεις.
Οι επαφές των οργανωμένων αλυσίδων
Πάντως πολλά από τα αιτήματα των μεν και των δε είναι κοινά. Μάλιστα χθες η ηγεσία της ΕΠΟΕΣ είχε σύμφωνα με πληροφορίες συνάντηση με τον υπουργό Επικρατείας Άκη Σκέρτσο και τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνι Γεωργιάδη, στους οποίους παρουσίασε την κατάσταση στον κλάδο, σε συνδυασμό με προτάσεις. Μεταξύ άλλων φέρεται να ζήτησε κρατική ενίσχυση-παρέμβαση στα ενοίκια μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση στην αγορά, θέσπιση ενιαίου μειωμένου ΦΠΑ 6%, κατά την πρακτική άλλων χωρών, ώστε οι επιχειρήσεις να βοηθηθούν προκειμένου να αντιμετωπίσουν το κύμα ανατιμήσεων. Στο τραπέζι είναι και κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στον καφέ, μέτρο για το οποίο προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος. Πρόκειται για πάγιες θέσεις του κλάδου εστίασης, που διεκδικεί επίσης επιδότηση πάγιων δαπανών και διεύρυνση της βάσης δικαιούχων του κλαδικού προγράμματος ΕΣΠΑ, με ισχύ και το 2022, αντισταθμιστικό μέτρο που η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς φορείς.
Στο ίδιο πλαίσιο φαίνεται ότι μελετάται η παράταση της προθεσμίας προσαρμογής των επιχειρήσεων μέχρι την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης. Ειδικά οι οργανωμένες εταιρείες εστίασης έχουν στραφεί σε εναλλακτικές λύσεις, αλλά παρ' όλ' αυτά έχουν ζητήσει το ειδικό τέλος, που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από 1.1.2022 να αναβληθεί ένα χρόνο, κατά την πρακτική Ιταλίας, Πολωνίας και άλλων χωρών. Η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει αυτή τη δυνατότητα ενώ συνολικά αναμένεται να πάρει θέση στα αιτήματα των οργανωμένων αλυσίδων εστίασης μέχρι τέλος της εβδομάδας, όπως μεταφέρει στο Euro2day.gr ο Γιάννης Λιάρος, διευθυντής της ΕΠΟΕΣ.
Από την πλευρά της ΠΟΕΣΕ, τα αιτήματα συνοψίζονται σε αναπροσαρμογή προστίμων για τους ανεμβολίαστους και μετατόπισή τους και στον παραβάτη, μεταβολή επιστρεπτέας προκαταβολής σε μη επιστρεπτέα, επιδότηση ενεργειακού κόστους, ενοικίου και εργοδοτικών εισφορών ή αναστολή των συμβάσεων εργασίας, καθώς και απαλλαγή από την καταβολή δημοτικών τελών, μείωση του ΦΠΑ στο 6%, συνέχιση της επιδότησης των δόσεων δανείων και νέες χρηματοδοτήσεις ανάλογες εκείνων του 2020 και των αρχών του 2021.
Ο Γιώργος Καββαθάς, πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ και επικεφαλής της ΓΣΕΒΕΕ, μιλά στο Euro2day για τη σημερινή ημέρα ως μία μάχη για τον κλάδο, ο οποίος σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, έχει περιέλθει σε δραματική θέση, καθώς διευρύνονται οι απώλειες μετά την πτώση του κύκλου εργασιών κατά 37,2% το 2020. Μετά από ένα καλό τετράμηνο, που ωστόσο δεν ήταν αρκετό για να καλύψει τις απώλειες 16 μηνών, ο κλάδος της εστίασης βρίσκεται σε mini lockdown, αντιμέτωπος με μέτρα που περιορίζουν τη δραστηριότητά του, σύμφωνα με την ΠΟΕΣΕ, που μιλά για εργαλειοποίηση του κλάδου.
Η αναμονή της κυβέρνησης και τα στοιχεία
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, θεωρεί ότι ο κλάδος έχει βοηθηθεί σημαντικά, τα δημοσιονομικά περιθώρια είναι περιορισμένα κι επιπλέον έχει να διαχειριστεί διαδοχικές κρίσεις, με πιο επείγουσα την ενεργειακή. Τελεί ωστόσο εν αναμονή ενός ικανού χρονικού διαστήματος από την εφαρμογή των νέων μέτρων για την πανδημία, καθώς δεν έχουν περάσει ακόμη ούτε δέκα μέρες, όπως διαμηνύουν κυβερνητικά στελέχη.
Τα στοιχεία της ΠΟΕΣΕ, η οποία με κάθε ευκαιρία προτρέπει πολίτες και εργαζόμενους να εμβολιαστούν, δείχνουν ότι ο κύκλος εργασιών του κλάδου εστίασης το 2020 κατέγραψε μείωση σε σχέση με το 2019 κατά 2,42 δισ. ευρώ και ανήλθε σε 4 δισ. ευρώ. Το 2021 συνεχίζεται η πτώση, που υπολογίζεται σε 6,8% στο α’ εξάμηνο συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2020, ενώ συγκριτικά με το 2019 η πτώση ανέρχεται σε 42,6%, καθώς προηγήθηκε πτώση 38,4% στο α’ εξάμηνο του 2020 συγκριτικά με το 2019.
Σημειώνεται επίσης ότι στο α’ εξάμηνο του 2020, το 85,7% των επιχειρήσεων εστίασης δήλωσε μείωση του κύκλου εργασιών, που μεσοσταθμικά κυμάνθηκε σε 60,1%. Στο β’ εξάμηνο του 2020 το 77,9% δήλωσε μείωση τζίρου μεσοσταθμικά 59,4% και στο α’ εξάμηνο του 2021, 68% των επιχειρήσεων εστίασης δήλωσαν μείωση κύκλου εργασιών, που μεσοσταθμικά ανήλθε σε 51,8%. Διαπιστώνεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι επιχειρήσεις εστίασης με σοβαρά προβλήματα ρευστότητας (μηδενικά ταμειακά διαθέσιμα) εκτινάχθηκαν και από 16,5% που ήταν στις αρχές της πανδημικής κρίσης υπερδιπλασιαστηκαν στο 44,1% τον Φεβρουάριο του 2021. Τον Ιούλιο του 2021, υποχώρησαν στο 28,9% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους, ωστόσο το ποσοστό ήταν σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Ακόμη, σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (48,5%) φοβούνται λουκέτο ενώ παρά τα πρόσθετα κόστη και τις συσσωρευμένες υποχρεώσεις διατήρησαν τις τιμές τους σταθερές. Συγκεκριμένα, το α’ εξάμηνο του 2021 μόλις 6,2% των επιχειρήσεων εστίασης αύξησε τις τιμές του έναντι του 12,4% που τις μείωσε και του 79,4% που τις διατήρησε σταθερές. Για το τρέχον ωστόσο εξάμηνο (β’ 2021), φαίνεται ότι θα υπάρξει μια σχετική αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων εστίασης που θα αυξήσουν τις τιμές τους, λόγω των έντονων πληθωριστικών πιέσεων.