Σύμφωνα με τα στοιχεία Σεπτεμβρίου της Τραπέζης της Ελλάδος, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν για έναν ακόμη μήνα και μάλιστα κατά το καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 610 εκατ. ευρώ.
Έτσι, από την αρχή του έτους έως το τέλος Σεπτεμβρίου, τα νοικοκυριά ανέβασαν τα υπόλοιπα των καταθέσεών τους στις ελληνικές τράπεζες κατά 5,8 δισ. ευρώ, ενώ από την έναρξη της πανδημίας (τέλη Φεβρουαρίου 2020) έως σήμερα το ίδιο ποσό προσεγγίζει τα 16 δισ. ευρώ! (ή διαφορετικά, τα υπόλοιπα των νοικοκυριών στις τράπεζες αυξήθηκαν από την αρχή της πανδημίας κατά 13,6%, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία του παρατιθέμενου πίνακα).
Οι εξελίξεις αυτές διαψεύδουν τις εκτιμήσεις όσων πίστευαν ότι οι σχετικές αποταμιεύσεις θα μειώνονταν μετά το τέλος των περιοριστικών μέτρων (κατά το πεντάμηνο Μαΐου-Σεπτεμβρίου έχει παρατηρηθεί αύξηση της τάξεως των δύο δισ. ευρώ) με το σκεπτικό ότι τα κυβερνητικά μέτρα στήριξης θα σταματούσαν και επίσης τα νοικοκυριά θα προχωρούσαν σε καταναλωτικές αγορές που είχαν αναβάλει κατά τη διάρκεια του lock down.
Αντίθετα, οι καταθέσεις συνέχισαν να ανεβαίνουν, παρά το γεγονός ότι η καταναλωτική δαπάνη εκτινάχθηκε (σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ είχαμε +10,5% στον όγκο των λιανικών πωλήσεων κατά το πρώτο φετινό οκτάμηνο και σημαντική άνοδο στην οικοδομική δραστηριότητα).
Δεν είναι όμως οι τραπεζικές καταθέσεις, το μόνο περιουσιακό στοιχείο των ελληνικών νοικοκυριών που εμφανίζει αξιοσημείωτη άνοδο από την αρχή του έτους έως σήμερα. Ειδικότερα:
- Από το Νοέμβριο του 2020 έως και σήμερα εκτιμάται ότι ποσό που προσεγγίζει τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ έχει εισέλθει στην εγχώρια αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων, τοποθετούμενο κατά κύριο λόγο σε τίτλους του εξωτερικού και σε ελληνικά κρατικά ομόλογα.
- Κατά το πρώτο φετινό εννεάμηνο, η παραγωγή των ασφαλιστικών προϊόντων που είναι συνδεδεμένα με επενδύσεις (unit linked) αυξήθηκε κατά 66,4% και διαμορφώθηκε στα 458 εκατ. ευρώ, ήταν δηλαδή κατά 183 εκατ. μεγαλύτερη από την αντίστοιχη περυσινή επίδοση. Ειδικότερα, μέσα στο Σεπτέμβριο, το ποσοστό αύξησης της συγκεκριμένης παραγωγής σχεδόν διπλασιάστηκε σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2020.
- Ένα πολύ σημαντικό τμήμα των εταιρικών ομολόγων που εκδόθηκαν φέτος και διατέθηκαν μέσω του Χρηματιστηρίου της Αθήνας (πχ Motor Oil 200 εκατ. ευρώ, Costamare 100 εκατ. ευρώ, CPLP Shipping 150 εκατ. ευρώ) καλύφθηκε από ιδιώτες Έλληνες αποταμιευτές.
- Οι Έλληνες ιδιώτες κάλυψαν επίσης και ένα αξιοσημείωτο τμήμα των αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου που έλαβαν φέτος χώρα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας (βλέπε, για παράδειγμα, εκδόσεις των τραπεζών Πειραιώς και Alpha Bank, της Αεροπορίας Αιγαίου, της Ελλάκτωρ, της Premia, της Ελγέκα και της Τζιρακιάν).
Ορισμένοι ερμηνεύουν την αύξηση των επενδύσεων των νοικοκυριών στον επαναπατρισμό κεφαλαίων που είχαν φύγει στο εξωτερικό κατά την περίοδο 2011-2015, ενώ οι περισσότεροι στην έντονα ανοδική πορεία που σημειώνει το ελληνικό ΑΕΠ από την αρχή του έτους έως σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση, κοινή διαπίστωση είναι πως ο πλούτος των ελληνικών νοικοκυριών έχει αυξηθεί σημαντικά έως τώρα το 2021, καθώς πέρα από τις διευρυμένες τοποθετήσεις σε καταθέσεις, αμοιβαία κεφάλαια και ασφαλιστικά προϊόντα, άνοδο παρουσιάζουν φέτος τόσο οι τιμές των ακινήτων (με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, ο δείκτης τιμών διαμερισμάτων από το 67,4 στο τελευταίο τέταρτο του 2020 σκαρφάλωσε στο 70,2 στο δεύτερο φετινό τρίμηνο), όσο και των μετοχών (Γενικός Δείκτης ΧΑ 822,2 μονάδες στις αρχές του έτους, γύρω στις 900 μονάδες σήμερα).
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αύξηση του πλούτου των ελληνικών νοικοκυριών (παρόμοια εικόνα παρατηρείται συνολικά σε ευρωπαϊκό επίπεδο) μπορεί να αμβλύνει ως ένα βαθμό τις οικονομικές επιπτώσεις από τις μεγάλες αυξήσεις τιμών σε ενέργεια και πρώτες ύλες, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν αρκεί για να επιλύσει το ζήτημα, καθώς τα περισσότερο πληττόμενα νοικοκυριά συνήθως δεν διαθέτουν σημαντικού ύψους περιουσιακά στοιχεία.