Νέες χορηγήσεις δανείων προς μεγάλες, μεσαίες και μικρές/πολύ μικρές επιχειρήσεις της τάξης των 2 δισ. ευρώ προγραμματίζουν ως το τέλος του έτους οι εγχώριες τράπεζες, προκειμένου να καταγραφεί πιστωτική επέκταση και να μη χαθεί μέρος του bonus φθηνής χρηματοδότησης από την ΕΚΤ.
Η φετινή χρονιά έκρυβε εκπλήξεις στον τομέα της επιχειρηματικής πίστης. Η μεγαλύτερη εξ αυτών ήταν ότι οι αποπληρωμές δανείων ήταν αισθητά υψηλότερες από αυτές που προϋπολόγισαν τα τμήματα χορηγήσεων των τραπεζών. Οι τράπεζες περίμεναν ότι αρκετές από τις επιχειρήσεις που έκαναν πέρυσι, κατά την έναρξη της πανδημίας, χρήση διαθέσιμων πιστωτικών ορίων, θα αποπλήρωναν, φέτος, τον πρόσθετο δανεισμό, από την στιγμή που δεν απαιτήθηκε η χρησιμοποίησή του.
Το ύψος, όμως, των αποπληρωμών ξεπέρασε τους υπολογισμούς των τραπεζικών στελεχών. Από τα στοιχεία Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου προκύπτει, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, ότι οι αποπληρωμές δανεισμού στις οποίες προχώρησαν οι επιχειρήσεις κάθε μεγέθους ήταν υψηλότερες κατά 1 με 1,5 δισ. ευρώ, σε σχέση με τις αναμενόμενες.
Δύο είναι, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι βασικοί λόγοι. Μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι προχώρησαν σε ομολογιακές εκδόσεις, που καλύφθηκαν είτε από ξένους επενδυτές είτε από εγχώριους, αποπληρώνοντας τραπεζικό δανεισμό. Ιδιαίτερα, η ΔΕΗ αποπλήρωσε τραπεζικά δάνεια άνω των 700 εκατ. ευρώ, τα οποία, μάλιστα, είχαν υψηλό spread για τις τράπεζες.
Επιπρόσθετα, επιχειρήσεις σε σειρά από κλάδους παρήγαγαν υψηλές ελεύθερες ταμειακές ροές, τις οποίες κατεύθυναν για πρόωρη -μερική- αποπληρωμή δανεισμού. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, λόγω μεγέθους και κλάδου, ο οποίος ευνοήθηκε από την πανδημία, είναι η αλυσίδα super market Σκλαβενίτης.
Η δεύτερη έκπληξη για τις τράπεζες ήρθε από το μέτωπο των χορηγήσεων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η ζήτηση ήταν μεγαλύτερη του αναμενομένου, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί το μερίδιό τους στη σχετική «πίτα», εξέλιξη που συνέβαλε στη μικρότερη υποχώρηση των yields, σε σχέση με αυτή που περίμεναν οι τράπεζες, ιδιαίτερα μετά τις αποπληρωμές-μαμούθ από τη ΔΕH.
Οι υψηλότερες αποπληρωμές δανείων επιβάλλουν στα τμήματα εταιρικών χορηγήσεων να «φορτσάρουν», στο τελευταίο τρίμηνο του έτους. Στόχος είναι να επιτευχθεί πιστωτική επέκταση στο σύνολο της χρονιάς, ώστε να μη χαθεί η έκπτωση 50 μονάδων βάσης στο επιτόκιο, με το οποίο η ΕΚΤ δανείζει τις τράπεζες, μέσω των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης.
Στο πλαίσιο της έξαρσης της πανδημίας της Covid-19, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) εισήγαγε μια σειρά τροποποιήσεων στους όρους των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (targeted longer-term refinancing operations - TLTRO III), με σκοπό να ενισχύσει τη συνεχή πρόσβαση των νοικοκυριών και επιχειρήσεων στον τραπεζικό δανεισμό.
Συγκεκριμένα, επιδοτεί με αρνητικό επιτόκιο (σ.σ. ξεκινά από -0,5% και φθάνει στο 1%) τις ευρωτράπεζες που επιτυγχάνουν τα κριτήρια αναφορικά με τη διοχέτευση σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά της ρευστότητας που αντλούν μέσω των TLTRO III.
Βάσει της απόφασης της ΕΚΤ τον Ιανουάριο 2021, η μείωση του επιτοκίου στο -0,5% επεκτείνεται για την περίοδο από τον Ιούνιο 2021 έως τον Ιούνιο 2022 (επίσης με ανώτατο όριο το -1%), με δεδομένο ότι πληρούνται τα όρια χορηγήσεων για την πρόσθετη περίοδο αναφοράς, που λήγει την 31 Δεκεμβρίου 2021.
Τα τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι το 2022 θα είναι μια πολύ καλύτερη χρονιά, καθώς οι αποπληρωμές θα είναι μειωμένες και επιπρόσθετα υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση για νέες χορηγήσεις, τόσο λόγω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης όσο και από την προώθηση επενδυτικών σχεδίων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που δεν θα υπαχθούν στο ΤΑΑ.
Υπενθυμίζεται ότι οι αναλυτές περιμένουν πιστωτική επέκταση της τάξης του 1,2 δισ. ευρώ για κάθε μια από τις συστημικές τράπεζες το 2022 και 1,8 δισ. ευρώ για το 2023.