«Υπάρχουν 20άχρονοι που δεν ξέρουν τι σημαίνει πληθωρισμός. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε τι συμβαίνει στις αγορές. Το μομέντουμ που είχε αρχίσει να αναπτύσσεται μετά τη σταδιακή έξοδο από την πανδημία απειλείται πάρα πολύ από τις δυσκολίες της παραγωγής να ανταποκριθεί στη ζήτηση και στα ενεργειακά κοστολόγια», σημείωσε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος μιλώντας σε εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών, μέσω της οποίας προειδοποίησε για «πολλές ενεργειακές κρίσεις που έρχονται».
Τοποθετούμενος στο θέμα του πληθωρισμού, εξήγησε τι συνέβη: «Πρώτον, οι κεντρικές τράπεζες για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, τύπωσαν πολλά λεφτά που δεν είχαν σχέση με την παραγωγικότητα της οικονομίας η οποία ήταν στο μηδέν ή στο μείον λόγω Covid. Και οι κυβερνήσεις έδειξαν μεγάλη δημοσιονομική ανοχή, ακόμα και αυτές που είχαν μηδενικά περιθώρια.
Όταν ο κόσμος αισθάνθηκε ότι η Covid-19 υποχωρεί, ένοιωσε και την ανάγκη να ξοδέψει πολύ γρήγορα. Αυτό δημιούργησε μεγάλη αύξηση στη ζήτηση. Τέλος, η προσφορά δεν μπορούσε να ανταποκριθεί. Πολλά εργοστάσια δεν ξανάνοιξαν μετά την πανδημία, πολλές προγραμματισμένες επενδύσεις δεν έγιναν, ενώ δεν κατασκευάστηκαν και πλοία υπό παραγγελία», συνέχισε ο γνωστός επιχειρηματίας.
«Η προσφορά δεν θα μπορέσει να ενισχυθεί πολύ σύντομα», εκτίμησε ο Ευ. Μυτιληναίος. «Όταν υπάρχει ανισορροπία ακολουθεί ο πληθωρισμός. Εδώ που φτάσαμε, αυτό που τον σπρώχνει πάρα πολύ είναι το ενεργειακό πρόβλημα.
«Ναι, υπάρχει ανάκαμψη, ναι, στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερη, γιατί ήταν μεγαλύτερη η πτώση, αλλά αυτή τώρα απειλείται από τους παραπάνω λόγους», τόνισε.
Αναφορικά με την ικανότητα της χώρας να αντλήσει τα κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο επιχειρηματίας επεσήμανε ότι αυτός που έχει το know how για να διαχειριστεί τα κεφάλαια είναι οι τράπεζες.
Αν ρωτάτε το εάν η ελληνική διοίκηση μπορεί να αντιμετωπίσει μια είσοδο επενδυτικών κεφαλαίων της τάξης των 100 δισ. σε 4-5 χρόνια, η απάντηση είναι «όχι όπως είναι τώρα». Δίνεται πάντως μεγάλη ευκαιρία στην κυβέρνηση να προχωρήσει μεταρρυθμίσεις (τομέα στον οποίο τα έχει πάει καλά) και να τις επιταχύνει.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις ετοιμάζονται και μπορούν να απορροφήσουν κονδύλια. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, ξεκαθάρισε.
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος κατέθεσε τις εκτιμήσεις του για την ενεργειακή κρίση. «Αυτό που θέλω να συγκρατήσετε, είναι ότι αυτή είναι η πρώτη εκ των πολλών που έρχονται».
Εξήγησε ότι οι κοινωνίες υπό το βάρος του εκλογικού σώματος της κάθε χώρας -στην Ευρώπη πάρα πολύ αλλά όχι μόνο εκεί- αποφάσισαν ότι πρέπει «χθες» να πάμε στην απανθρακοποίηση. Χωρίς σχέδιο, χωρίς επενδύσεις, χωρίς την εξασφάλιση του βασικού αγαθού της ενέργειας για τον πληθυσμό.
«Εχουμε αποφασίσει ότι καύσιμο μετάβασης θα είναι το φυσικό αέριο. Ξέρετε πού είμαστε τώρα; Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, ούτε έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτή τη μετάβαση. Το μόνο που έχει γίνει, είναι να φτιάχνουμε αιολικά και φωτοβολταϊκά. Ξεχνάμε ότι όταν φυσά, λειτουργούν ή όταν έχει ήλιο, λειτουργούν. Μετά σταματούν. Δεν υπάρχει η τεχνολογία για μεγάλης έκτασης αποθήκευση».
Θα έπρεπε να υπάρχουν αποθέματα ασφαλείας, συνέχισε. Τώρα στην κρίση σκέφτηκαν οι αρχές στην ΕΕ ότι χρειάζονται μεγάλοι χώροι αποθήκευσης αερίου; Τώρα το αποφασίσαμε; Τι έχει συμβεί: Φύγαμε μπροστά, αφήσαμε στο πλάι τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο (μπαίνεις σε μαύρη λίστα των επενδυτών αν ασχολείσαι) και τώρα λέμε δεν έχει φυσικό αέριο γιατί έχει κρύο; Πρώτη φορά έχει κρύο;
Υποστήριξε ότι μεταξύ των δύο καυσίμων, το πετρέλαιο είναι πιο «εύκολη περίπτωση» γιατί υπάρχει σε αφθονία. Στο φυσικό αέριο υπερβάλλουσες ποσότητες έχει μόνο η Ρωσία.
«Αυτή είναι η πρώτη κρίση μεταξύ πολλών που θα περάσουμε μέχρι να φτάσουμε στην πράσινη μετάβαση», ξεκαθάρισε. Εκτίμησε δε ότι ότι το χειμώνα στο φυσικό αέριο μπορεί να υπάρξουν ελλείψεις. Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος τόνισε ότι ή θα πάμε πολύ γρήγορα όπως θέλουμε οι «φανατικοί πράσινοι» ή παράλληλα με τη μετάβαση θα φτιάχνουμε τις υποδομές.
Βασίλης Ψάλτης: Να είμαστε ειλικρινείς σε ό,τι αφορά τις χορηγήσεις δανείων
Παίρνοντας τον λόγο ο Βασίλης Ψάλτης, CEO της Alpha Bank, επεσήμανε ότι εδώ που βρισκόμαστε, δεν είναι δεδομένο ότι η ανάκαμψη θα είναι τύπου V. Δίνοντας ένα αισιόδοξο τόνο σημείωσε ότι ιδιαίτερα στην Ελλάδα υπάρχει η προσδοκία που γεννά η διαδικασία αλλαγή του παραγωγικού μείγματος.
Στους κινδύνους γι τη χώρα ενέταξε την «εφαρμογή», δηλαδή την απορρόφηση κοινοτικών κονδυλίων. Επιπρόσθετα, είπε ότι υπάρχει ο «κίνδυνος του μεταρρυθμιστικού έργου», αν και «βλέπουμε θετικά σημεία ως προς τη βελτίωση της επιχειρηματικότητας» (κίνητρα για συγχωνεύσεις κ.λπ.).
Ο CEO της Alpha Βank προσέθεσε και τον κίνδυνο της «δημοσιονομικής χαλάρωσης». Επεσήμανε ότι το ελληνικό χρέος έχει μεγάλη ωρίμανση και σε ποσοστό 80% ανήκει σε επίσημους δανειστές.
«Βρισκόμαστε σε σημείο καμπής. Μπορούμε να αισιοδοξούμε, αλλά δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια στο ότι υπάρχουν ουσιαστικοί κίνδυνοι», επεσήμανε.
Σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, μεγάλο μέρος του οποίου περνά μέσα από το τραπεζικό σύστημα, ο Βασίλης Ψάλτης επιβεβαίωσε ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν επενδυτικά πλάνα και ώριμα σχέδια.
«Εκεί που αλλάζουν τα πράγματα είναι όταν πηγαίνεις πιο χαμηλά». Η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και πρέπει να στηριχθεί, δήλωσε και υποστήριξε σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση ότι οι τράπεζες διευρύνουν τα κριτήρια και εξετάζουν την ικανότητα της ηγετικής ομάδας μιας εταιρείας, αλλά και τη βιωσιμότητα του επενδυτικού σχεδίου. «Δεν είμαστε απλά δανειστές, προσπαθούμε να είμαστε και σύμβουλοί».
Εχει φτάσει η ώρα να είμαστε ειλικρινείς, δήλωσε σε ό,τι αφορά τη συζήτηση για το εάν δίνει το τραπεζικό σύστημα δάνεια. Πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν στην κρίση που άφησε μεγάλες ζημιές και στις τράπεζες. Δεν μπορούμε να μη σεβόμαστε τα αυστηρά κριτήρια χορήγησης, γιατί διαφορετικά δεν σεβόμαστε τους αποταμιευτές μας. Καταλαβαίνω την πικρία όσων δεν έχουν δάνεια, αλλά υπάρχουν λόγοι. «Ας συμφωνήσουμε ότι οι τράπεζες είναι εδώ για να στηρίξουμε την υγιή επιχειρηματικότητα».
Σε ό,τι αφορά την ενεργειακή κρίση, ο Βασίλης Ψάλτης σημείωσε ότι θέλουμε να ελπίζουμε πως θα ομαλοποιηθούν οι συνθήκες. Υπάρχουν δομικές αλλαγές, αλλά η ΕΕ στο παρελθόν έδειξε, έστω με καθυστέρηση, να ανταποκρίνεται. Πιστεύω το ευνοϊκό σενάριο, ότι θα υπάρξει «ανακατωσούρα» έως το πρώτο εξάμηνο του 2022, αλλά μετά θα έχουμε ομαλοποίηση.
Ευάγγελος Βενιζέλος: Να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε πρωτοφανείς καταστάσεις
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος δήλωσε ότι πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο αφηγήσεις: η μια, η πιο απλοϊκή, αναφέρεται στην κανονικότητα, τη θεωρία της ισχυρής ανάπτυξης, ότι «θα πορευόμαστε σε σιδερένιες ράγες». Η άλλη είναι πιο περίπλοκη, πιο επιφυλακτική, «έχει διδαχθεί περισσότερα μαθήματα από τα τελευταία 12 χρόνια».
Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε πρωτοφανείς καταστάσεις. Το διεθνές οικονομικό τοπίο επηρεάζεται πολύ από πολιτικούς παράγοντες, από τη γεωστρατηγική (σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας κ.λπ.). Αυτό συνδέεται με τις εφοδιαστικές αλυσίδες, με τις τιμές στην ενέργεια.
«Πάντα με διακατέχει ο φόβος μιας νέας "Ντοβίλ"», επεσήμανε ο γνωστός πολιτικός (σ.σ. Οκτώβριο του 2010 Μέρκελ και Σαρκοζί συναντήθηκαν τη γαλλική πόλη και έθεσαν πρώτη φορά θέμα ανάληψης από τους ιδιώτες του κινδύνου από κρατικά ομόλογα εκτοξεύοντας τα spread).
Είναι τεχνητοί οι λόγοι που όλοι έχουμε ίδιους όρους πρόσβασης στις αγορές. Αυτό μπορεί να ανατραπεί στο μέλλον, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε χώρας, υπενθύμισε.
«Χρειαζόμαστε μια νέα παγκόσμια σύμβαση που θα αφορά το ‘μπαλόνι’ που έχει δημιουργηθεί από τις κεντρικές τράπεζες», εκτίμησε. Ο ίδιος πάντως αρνήθηκε να υιοθετήσει τη λέξη «κούρεμα» για τα χρέη.
«Υπάρχουν πολλοί τρόποι. Το "κούρεμα" δεν ακούγεται ευχάριστα, είναι μια απειλή που μπορεί να τινάξει στον αέρα τις αποδόσεις και τα επιτόκια μιας χώρας. Χρειάζονται πιο κομψά, πιο υπαινικτικά μέσα για να διαχειριστεί η παγκόσμια οικονομία και οι κεντρικές τράπεζες αυτό το φαινόμενο».
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος τόνισε ότι πρέπει να έχουμε βασική επιδίωξη να αποκτήσει η Ελλάδα επενδυτική βαθμίδα, ενώ σε ό,τι αφορά το χρέος επεσήμανε ότι το 2012 κάναμε ένα «υβριδικό δημόσιο χρέος», που σε μεγάλο βαθμό είναι εκτός αγορών.
Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε πώς θα κινηθούμε μετά την έξοδο από τα μέτρα της πανδημίας. Θα επικρατήσει το πνεύμα ευελιξίας στην ΕΕ; αναρωτήθηκε. Χρειαζόμαστε ένα πιο «έξυπνο» Σύμφωνο Σταθερότητας, επεσήμανε.
Σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκτίμησε ότι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις θα επωφεληθούν από το ΕΣΠΑ και τα περιφερειακά προγράμματα. Στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι μεγάλα δημόσια έργα και ιδιωτικές επενδύσεις που μόνο μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να παρουσιάσουν. Οι μικροί μόνο μέσα από υπερεργολαβίες θα συμμετέχουν.
Επισήμανε το πρόβλημα που αφορά επενδύσεις και σε χρήση γης, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στη Δικαιοσύνη, που δεν μπορείς να παρακάμψεις.
Για την ενεργειακή κρίση, ο Ευάγγελος Βενιζέλος μίλησε για δύσκολο χειμώνα. Επεσήμανε ότι πρέπει να εξομαλυνθεί η σχέση της ΕΕ με τη Ρωσία. Η ΕΕ πρέπει να πάρει μεγάλες πρωτοβουλίες για προμήθεια και αποθήκευση.