Σε νέα έκθεσή του ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Moody’s εξετάζει ορισμένα βασικά ερωτήματα σχετικά με τις επιπτώσεις για την πιστοληπτική ικανότητα του δημόσιου χρέους και τους διαφοροποιητικούς παράγοντες μεταξύ της ικανότητας των κρατών να ανασυγκροτήσουν τα αποθέματα ασφαλείας τους.
Η έκθεση για τη χώρα μας (αξιολόγηση Moody’s Ba3 σταθερή) είναι μάλλον απρόσμενα θετική, αφού η Moody’s εκτιμά ότι η επιστροφή σε σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα θα μειώσει σημαντικά το βάρος του χρέους, αν και ακόμη το επίπεδό του θα παραμείνει υψηλό και μετά την ομαλοποίηση.
Η Moody’s όχι μόνο δεν τοποθετεί τη χώρα μας στη λίστα με τις χώρες που φαίνεται να «κινδυνεύουν» αλλά φαίνεται να βρίσκεται και σε ευνοϊκή θέση, αφού εμφανίζει το υψηλότερο χάσμα (σ.σ. οι πράσινες τελείες στο διάγραμμα 9). Οι πράσινες τελείες υποδηλώνουν ότι η επιβάρυνση του χρέους θα μειωθεί και η Moody’s εξηγεί ότι όσο πιο αρνητικό είναι το πρωτογενές ισοζύγιο σταθεροποίησης του χρέους τόσο μικρότερη είναι η πρόκληση της δημοσιονομικής πολιτικής για τη σταθεροποίηση του χρέους επιβάρυνσης, αν όλοι οι άλλοι παράγοντες παραμένουν ίδιοι.
Για την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Γερμανία, την Πορτογαλία, τη Σουηδία ή την Ελβετία, για παράδειγμα, η επιστροφή σε σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα μειώνει σημαντικά το βάρος του χρέους τους, αν και στην περίπτωση της Ελλάδας, της Κύπρου και της Πορτογαλίας θα παραμείνουν υψηλά τα επίπεδα χρέους συγκρινόμενα με άλλες χώρες.
Συνολικά για τον κόσμο, η Moody’s αναμένει ότι τα επίπεδα χρέους των ανεπτυγμένων αλλά και των αναδυόμενων οικονομιών θα παραμείνουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, μετά τη σημαντική αύξηση που προκλήθηκε πέρυσι από την κρίση του κορωνοϊού.
Μια ταχύτερη σύσφιγξη των συνθηκών χρηματοδότησης από ό,τι υποθέτει η Moody’s, θα αύξανε το μέγεθος της πολιτικής πρόκλησης και, αν δεν συνοδευτεί από ισχυρότερη ανάπτυξη, τα υψηλότερα επιτόκια θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν σημαντικά τη μείωση του χρέους για ορισμένες χώρες όπως η Ιταλία και, αντίθετα, να διατηρήσει το βάρος του χρέους σε ανοδική τροχιά. Αντίθετα, πολύ χαμηλά επιτόκια για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα θα στήριζαν τις τάσεις του χρέους, με όλες τις υπόλοιπες προϋποθέσεις, και αν αυτό συνοδευόταν από ασθενέστερη ανάπτυξη, ο καθαρός αντίκτυπος στη δυναμική του χρέους θα μπορούσε να είναι αρνητικός.
Οσον αφορά στo τι θα διαφοροποιήσει την ικανότητα των κρατών να μειώσουν το χρέος τους μετά την πανδημία, ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης εξηγεί ότι τα περισσότερα κράτη αντιμετωπίζουν τώρα υψηλότερα επίπεδα χρέους ως αποτέλεσμα της πανδημίας, όμως η ικανότητα των κυβερνήσεων να σταθεροποιήσουν και να μειώσουν το χρέος μετά από μια κρίση και να αποκαταστήσουν τα δημοσιονομικά περιθώρια πριν το επόμενο σοκ είναι κρίσιμη για την αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου.
Τα κράτη αντιμετωπίζουν διαφορετική δυναμική χρέους, η οποία εξαρτάται από τις δημοσιονομικές εξελίξεις, την αύξηση του ΑΕΠ και το κόστος δανεισμού. Σε συνδυασμό με τα διαφορετικά επίπεδα εκκίνησης των δανειακών επιβαρύνσεων, αυτές οι διαφορετικές δυναμικές του χρέους διαμορφώνουν την πρόκληση πολιτικής που αντιμετωπίζουν τα κράτη.
Παράλληλα, η Μoody’s εξηγεί ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες είναι πιο πιθανό να υποστούν μακροπρόθεσμη απώλεια δημοσιονομικής ευελιξίας ως αποτέλεσμα της κρίσης. Οι προβλέψεις της Moody’s δείχνουν γενικά μια σταδιακή δημοσιονομική εξυγίανση και επιστροφή στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη εντός λίγων ετών.
Ο οίκος εξηγεί ότι ακόμη και αν οι συνθήκες χρηματοδότησης αυστηροποιηθούν (σ.σ. αύξηση των επιτοκίων δανεισμού) αργά και χωρίς περαιτέρω σοκ, πολλές ανεπτυγμένες χώρες θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να ανακτήσουν τη δημοσιονομική τους ευελιξία. Κράτη όπως η Γαλλία, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν σημαντικά υψηλότερα βάρη χρέους από ό,τι πριν από την πανδημία, εκτός εάν επιτύχουν πολύ ταχύτερη δημοσιονομική εξυγίανση ή διατηρήσιμη ανάπτυξη υψηλότερη από ό,τι αναμένει η Moody’s και από ό,τι έχουν επιτύχει στο παρελθόν. Αντίθετα, οικονομίες όπως η Κύπρος, η Γερμανία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία και η Ταϊβάν είναι πιο πιθανό να ανακτήσουν τη δημοσιονομική τους θέση ταχύτερα μετά το σοκ της πανδημίας.
Αναφορικά με τις αναδυόμενες αγορές, η Moody’s εκτιμά ότι οι τάσεις του χρέους είναι πιθανό να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών. Υποθέτοντας μια επιστροφή στην ανάπτυξη παρόμοια με τα προ της πανδημίας επίπεδα, η σταθερή δημοσιονομική εξυγίανση και μια σταδιακή αλλά ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων θα έχει ως αποτέλεσμα ορισμένα κράτη να δουν το σοκ του χρέους που προκλήθηκε από την πανδημία να εξαλείφεται σε γενικές γραμμές μεσοπρόθεσμα.
Ωστόσο, μια σειρά από χώρες όπως η Βραζιλία, η Κόστα Ρίκα, η Ινδία, η Ναμίμπια και η Νότια Αφρική, μεταξύ άλλων, θα δουν το χρέος τους να συνεχίζει να αυξάνεται. Δεδομένου ότι εισήλθαν στην κρίση με ήδη αυξημένο φορτίο χρέους, οι πιστωτικές πιέσεις θα μπορούσαν να ενταθούν, εκτός εάν επιτύχουν ταχύτερη δημοσιονομική εξυγίανση από ό,τι αναμένει ο οίκος επί του παρόντος ή/και υψηλότερη ανάπτυξη σε σταθερή βάση.