Τις βάσεις για πρόσθετα έσοδα, τα οποία μπορεί να ξεπεράσουν ακόμα και το 1,5 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό, θέτει η εντυπωσιακή ανάπτυξη με ρυθμό 16,2% που έγραψε η ελληνική οικονομία το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας επί της ουσίας προανήγγειλε χθες αναθεώρηση της ετήσιας «συντηρητικής», όπως ο ίδιος είχε χαρακτηρίσει στο πρόσφατο παρελθόν, εκτίμησης για ρυθμό ανάπτυξης 3,6% φέτος ενώ ο πρωθυπουργός, από το βήμα της ΔΕΘ, αναμένεται να δώσει μια πρόγευση του μεγέθους της αναθεώρησης, πριν προχωρήσει στις ανακοινώσεις μέτρων ελάφρυνσης των φορολογουμένων, τα οποία κυβερνητικές πηγές χαρακτηρίζουν ως «μέρισμα ανάπτυξης».
Αναλυτές εκτιμούν πως η ταχύτητα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας το δεύτερο τρίμηνο σε συνδυασμό με την καλή πορεία του τουρισμού το τρίτο τρίμηνο (αναμένονται πλέον ετήσια έσοδα στο 60% των αντίστοιχων του 2019, έναντι πρόβλεψης προϋπολογισμού για 45%) θέτουν τις βάσεις για άλμα ανάπτυξης που μπορεί να προσεγγίσει ακόμα και το 6% του ΑΕΠ, στον βαθμό όπου και το τελευταίο τρίμηνο του έτους εξελιχθεί ομαλά, χωρίς ανατροπές στη σκιά της πανδημίας.
Με αυτές τις παραδοχές και με βάση την εκτίμηση πως κάθε μονάδα αύξησης του ΑΕΠ προκαλεί από 0,4% έως και 0,6% του ΑΕΠ (ανάλογα με τη συνιστώσα, αν προέρχεται από κατανάλωση, επενδύσεις ή εξαγωγές) αύξηση εσόδων, οι επιπλέον εισπράξεις μπορούν να ξεπεράσουν το 1,5 δισ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά βέβαια υπάρχουν και επιπρόσθετα έξοδα, πέραν των προϋπολογισμένων. Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε συμπληρωματικές δαπάνες 500 εκατ. ευρώ.
Σε συνθήκες κανονικότητας, η υπέρβαση των στόχων των φορολογικών εσόδων θα άνοιγε καθαρό διάδρομο για διεύρυνση του δημοσιονομικού χώρου και πρόσθετες παροχές. Στις δεδομένες συνθήκες, υπάρχει μια σειρά από περιορισμούς. Το 2022 εξακολουθεί να ισχύει η γενική ρήτρα διαφυγής στην ευρωζώνη, γεγονός που σημαίνει πως δεν υπάρχουν στόχοι και κανόνες δημοσιονομικοί, αλλά τα κράτη-μέλη αποφεύγουν τα μόνιμα μέτρα και περιορίζονται κυρίως σε μέτρα προσωρινού χαρακτήρα. Για το 2023, η συζήτηση δεν έχει ακόμα ανοίξει και παρότι ορισμένες πηγές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο διατήρησης της ρήτρας διαφυγής, το ίδιο δεν μπορούν να αποκλείσουν και την επαναφορά στόχων συγκεκριμένων για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Επιπλέον η πανδημία δεν έχει πει ακόμα την τελευταία της λέξη και οι προβλέψεις για ΑΕΠ και έξτρα έσοδα ενσωματώνουν υψηλές αβεβαιότητες ενώ και οι αγορές παρακολουθούν στενά τις κινήσεις της κυβέρνησης, οι οποίες μέχρι τώρα ήταν «μετρημένες», με εκτεταμένα μέτρα στήριξης προσωρινού χαρακτήρα.
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως το πακέτο παρεμβάσεων που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός θα αξιοποιεί σε μεγάλο βαθμό την πρακτική των προσωρινών μέτρων, με την υπόσχεση μονιμοποίησής τους στον βαθμό όπου επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις ανάπτυξης. Πηγή κοντά στις διεργασίες σημειώνει το παράδειγμα της εισφοράς αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα. Πάγωσε προσωρινά για ένα χρόνο, το «πάγωμα» επεκτείνεται τώρα και στο 2022 και η υπόσχεση κατάργησης παραμένει ενεργή. Αντίστοιχη «συνταγή» θα μπορούσε να εφαρμοστεί και για την τήρηση άλλων προεκλογικών δεσμεύσεων που έμειναν στα χαρτιά με φόντο την πανδημία, όπως για παράδειγμα η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων.
«Κλειδωμένα» θεωρούνται, από την άλλη πλευρά, η επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ 13% σε καφέ, μεταφορές και τουριστικό πακέτο, η πρόσθετη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ώστε το 2022 να κλείσει η δέσμευση για συρρίκνωσή τους κατά 5 μονάδες, η διατήρηση της «παγωμένης» εισφοράς αλληλεγγύης και βέβαια, οι παρεμβάσεις στα τιμολόγια του ρεύματος, ώστε να περιοριστούν ή να σβήσουν οι ανατιμήσεις, οι οποίες απειλούν να τινάξουν στον αέρα τους προϋπολογισμούς «μικρομεσαίων» νοικοκυριών και επιχειρήσεων.