Σοβαρές επισημάνσεις διατυπώνει ευθέως η ΡΑΕ για έλλειψη διαφάνειας, απουσία υγιούς ανταγωνισμού και καταχρηστικές πρακτικές στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού. Εστιάζοντας στη Ρήτρα Αναπροσαρμογής, σε μια κρίσιμη, μάλιστα, περίοδο με τις χονδρεμπορικές τιμές να έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και να προοιωνίζουν σημαντικές επιβαρύνσεις στα τιμολόγια των καταναλωτών, η Αρχή μιλά για «απουσία αναλυτικής διαφώτισης», «διαφορετικές προσεγγίσεις» για την ενεργοποίηση της Ρήτρας, καθώς και «αδράνεια και παθητικότητα» από την πλευρά των προμηθευτών στην προσαρμογή των τιμολογίων τους στους κανόνες της διαφάνειας.
Οι επισημάνσεις αυτές εμπεριέχονται στο κείμενο που έχει δώσει προς δημόσια διαβούλευση η ΡΑΕ και αφορά στις προτάσεις της για την ενδυνάμωση των καταναλωτών, την ενίσχυση των αρχών της διαφάνειας, της ευχερούς επαληθευσιμότητας και της κατανόησης και συγκρισιμότητας προσφορών και τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας, ύστερα και από τις καταγγελίες και παράπονα που έχει δεχθεί ως τώρα.
Όπως αναφέρει ο Ρυθμιστής, όλοι οι προμηθευτές πλην ενός έχουν συμμορφωθεί με τη σύσταση του να παρέχουν τουλάχιστον ένα σταθερό τιμολόγιο ανά κατηγορία πελατών. Τα σταθερά τιμολόγια, τονίζει, ικανοποιούν τις απαιτήσεις της διαφάνειας και συμβάλουν στην άσκηση του δικαιώματος του καταναλωτή να συγκρίνει και να αλλάζει προμηθευτή. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των προμηθευτών δεν έχει υιοθετήσει μεθοδολογία με βάση την οποία προσδιορίζεται η χρέωση αναπροσαρμογής, παρά το γεγονός ότι υπήρξε σχετική απόφαση της ΡΑΕ.
«Η απουσία αναλυτικής διαφώτισης από τους προμηθευτές έχουν περιαγάγει τους καταναλωτές σε αδυναμία να προβλέψουν το ενεργειακό κόστος τους. Υποβόσκει λοιπόν ένα κλίμα ανασφάλειας των καταναλωτών και χαμηλής ικανοποίησης τους από τις επιλογές που έκαναν στο πρόσωπο του προμηθευτή και στο είδος του προϊόντος/σύμβασης, με συνέπεια να διακινδυνεύεται το επιδιωκόμενο ωφέλιμο αποτέλεσμα της αλλαγής προμηθευτή και εν γένει της ενεργούς συμμετοχής στην αγορά», υπογραμμίζει η ΡΑΕ.
Επιπλέον, οι προμηθευτές, όπως λέει ο Ρυθμιστής, εφαρμόζουν διαφορετικές προσεγγίσεις για την ενεργοποίηση της Ρήτρας. Διαφέρει, δηλαδή, τόσο το εύρος διακύμανσης των τιμών της περιοχής ασφάλειας, όσο και η μεθοδολογία βάσει της οποίας προσδιορίζεται η επιβάρυνση στη βασική τιμή της σύμβασης. «Η εν λόγω εκτεταμένη διαφοροποίηση έχει ως αποτέλεσμα να καθίστανται πρακτικά ανέφικτοι οι επιδιωκόμενοι στόχοι της διαφάνειας και της συγκρισιμότητας των τιμολογίων», τονίζει η ΡΑΕ. Γεγονός που καταλήγει σε βάρος των καταναλωτών, όπως λέει, γιατί ο σύνθετος τρόπος ενεργοποίησης της Ρήτρας Αναπροσαρμογής δεν τους επιτρέπει να προβλέψουν και να επαληθεύσουν τη διαμόρφωση του κόστους προμήθειας.
Καταπέλτης εμφανίζεται ο Ρυθμιστής και στις υποχρεώσεις των προμηθευτών στο πλαίσιο λειτουργίας του target model. Αναγνωρίζει καταρχήν ότι η εφαρμογή του συνεπάγεται τη διαφοροποίηση και την αύξηση του κόστους των χονδρεμπορικών αγορών, όμως, τονίζει ότι έχει μεσολαβήσει ικανός χρόνος από την έναρξη εφαρμογής του, την 1/11/2020, ώστε να έχουν προσαρμόσει οι προμηθευτές τα τιμολόγια τους. «Η παρατηρούμενη αδράνεια και παθητικότητα ενδέχεται να υποδηλώνει ότι οι προμηθευτές δεν θεωρούν αναγκαία καμία αναπροσαρμογή, καθώς ο (υποκρυπτόμενος) στόχος του τιμολογίου ήταν εξαρχής να εκθέτει τους καταναλωτές στον πλήρη κίνδυνο των τιμών χονδρεμπορικής, ανεξαρτήτως του πώς επιγραφόταν το εκάστοτε τιμολόγιο για λόγους προσέλκυσης καταναλωτών».
Με βάση τα δεδομένα αυτά η ΡΑΕ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η διαμόρφωση του εύρους της «περιοχής ασφάλειας» βάσει τιμών που συντείνουν σε τακτική ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής» προσεγγίζει καταχρηστικές παραπλανητικές τακτικές. Αυτή η έλλειψη διαφάνειας, επισημαίνει ο Ρυθμιστής, πλήττει τόσο τους καταναλωτές όσο και τον υγιή ανταγωνισμό.
Οι προτάσεις της Αρχής που έχουν τεθεί προς διαβούλευση είναι οι εξής:
- Παροχή κυμαινόμενων τιμολογίων με ευκρινές όριο προσαύξησης της χρέωσης προμήθειας ±30%.
- Κατάργηση του παγίου σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρισμού.
- Καθορισμός του τρόπου ειδοποίησης των καταναλωτών για την τροποποίηση της τιμολογιακής πολιτικής, όπως η επιβολή Ρήτρας Αναπροσαρμογής.
- Επιτρεπτή η Ρήτρα Αποχώρησης μόνον για τα σταθερά τιμολόγια ορισμένου χρόνου. Απαγόρευση της επιβολής χρέωσης των καταναλωτών που επιθυμούν να μετακινηθούν και έχουν κυμαινόμενα τιμολόγια.
- Δωρεάν λήψη λογαριασμού κατανάλωσης, είτε είναι έγχαρτος, είτε ηλεκτρονικός. Σήμερα, όποιος επιλέγει τον έγχαρτο έχει μια μικρή επιβάρυνση.
Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της διαφάνειας η Αρχή υποδεικνύει την παροχή ενός τουλάχιστον σταθερού τιμολογίου ανά κατηγορία πελατών και τη διαμόρφωση κάθε άλλους είδους τιμολογίων τηρουμένων των αρχών της διαφάνειας, της επαληθευσιμότητας, της ευχερούς κατανόησης και της συγκρισιμότητας.
Η δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ λήγει τη Δευτέρα 30 Αυγούστου.