Μια «μαύρη τρύπα» που κοστίζει στο ελληνικό Δημόσιο πάνω από 20 εκατ. ευρώ τον χρόνο, θα επιχειρήσει να κλείσει τις επόμενες ημέρες η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού - Αθλητισμού, ανατρέποντας τα δεδομένα στη διαδικτυακή πειρατεία.
Η νέα ρύθμιση θα προβλέπει τη δυνατότητα διακοπής της παράνομης αναμετάδοσης ακόμα και κατά τη διάρκεια του αθλητικού ή άλλου προγράμματος, σε περίπτωση που υπάρξει καταγγελία, και όχι σε διάστημα περίπου 15 ημερών που χρειάζεται σήμερα.
Η νέα ρύθμιση αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή ακόμα και πριν το κλείσιμό της για το καλοκαίρι και αναμένεται να προβλέπει το live dynamic blocking (το κλείσιμο των νέων ιστοσελίδων που δημιουργούν οι πειρατές με το κλείσιμο της πρώτης) σε 30 λεπτά το πολύ.
Η διαδικτυακή πειρατεία (κυρίως αθλητικού περιεχομένου αλλά και συναυλιών και άλλων γεγονότων) έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με τις πιο «αισιόδοξες» εκτιμήσεις, οι πειρατικές συνδέσεις στην Ελλάδα σήμερα εκτιμάται ότι είναι πιο κοντά στα επίπεδα των 500.000.
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έρευνα για την καταπάτηση των πνευματικών δικαιωμάτων, η πρόσβαση ενός μέσου χρήστη του διαδικτύου στην ΕΕ σε πειρατικό περιεχόμενο ανερχόταν κατά μέσο όρο σε 9,7 φορές τον μήνα, τιμή η οποία κυμάνθηκε από 26 φορές τον μήνα στη Λετονία και τη Λιθουανία και σε λιγότερες από 4 φορές τον μήνα στη Φινλανδία.
Πώς γίνεται η πειρατεία περιεχομένου
Η παράνομη αναμετάδοση περιεχομένου γίνεται μέσω ενός πολύπλοκου διεθνούς δικτύου πειρατικών ιστοσελίδων, που διαθέτουν σε κάθε χώρα «αντιπροσώπους» πωλήσεων.
Ο πειρατικός συνδρομητής αγοράζει ένα media player (γνωστό ως dreambox), δηλαδή μια μικρή συσκευή αναπαραγωγής εικόνων, μουσικής, video κ.λπ., που συνδέεται στο Internet. Έτσι με μια μικρή και αφορολόγητη συνδρομή στους πειρατές, αποκτούν πρόσβαση σε ταινίες, μουσική ή περιεχόμενο συνδρομητικών καναλιών. Είναι στην ουσία μια παράνομη συνδρομητική τηλεόραση, που προσβάλλει κάθε δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Οι πειρατές ξεφεύγουν χάρη σε ένα νομικό κενό. Όταν εντοπιστεί η παράνομη ιστοσελίδα τους, φτιάχνουν μια ολόιδια με διαφορετική ηλεκτρονική διεύθυνση (IP). Δηλαδή ο κλέφτης αλλάζει αριθμό ταυτότητας και συνεχίζει τη δράση του. Αυτές οι πανομοιότυπες σελίδες ονομάζονται σελίδες-καθρέπτες ή mirror sites.
Έτσι, οι δικαιούχοι των πνευματικών δικαιωμάτων (συνδρομητικά κανάλια, τραγουδιστές, συγγραφείς, παραγωγοί ταινιών κ.λπ.) αναγκάζονται να ξανακάνουν την ίδια γραφειοκρατική διαδικασία από την αρχή, ενώ στο μεταξύ οι πειρατές δημιουργούν νέα ιστοσελίδα κ.ο.κ.
Το κόστος της πειρατείας
Από το φαινόμενο της πειρατείας ζημιώνονται όχι μόνο οι κάτοχοι των πνευματικών δικαιωμάτων, αλλά και το ελληνικό Δημόσιο, αφού οι παράνομες συνδρομές δεν αποδίδουν φόρους. Μάλιστα τα διαφυγόντα κέρδη του Δημοσίου υπολογίζονται σε πάνω από €20.000.000 τον χρόνο.
Η απώλεια εσόδων μάλιστα υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 150 εκατομμύρια τον χρόνο για τα συνδρομητικά κανάλια Cosmote, Nova, Vodafone, Wind, καθώς υπολογίζεται περίπου στα 25 ευρώ τον μήνα τα διαφυγόντα έσοδα για κάθε πειρατική συνδρομή.
Δεν είναι τυχαίο ότι πληροφορίες της αγοράς αναφέρουν ότι με έναν αποκωδικοποιητή και μία συνδρομή από 10 έως 20 ευρώ, ο παράνομος συνδρομητής απολαμβάνει όλα τα συνδρομητικά κανάλια αλλά και γεγονότα που αναμεταδίδονται αποκλειστικά σε ιδιωτικά κανάλια.
Σύμφωνα μάλιστα με την έρευνα του 2019 Illegal IPTV in the European Union, το ετήσιο έσοδο από την πειρατική συνδρομητική στην Ε.Ε. ανήλθε σε περίπου €1 δισ., με τους πειρατικούς συνδρομητές να ανέρχονται σε 13,7 εκατ. (3,6% του πληθυσμού της Ε.Ε.).
Αντιμετώπιση του φαινομένου
Οι πειρατές εκμεταλλεύονται την ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας. Όταν η ιστοσελίδα τους κηρύσσεται παράνομη και μπλοκάρεται, ανοίγουν μια δεύτερη ιστοσελίδα με σχεδόν πανομοιότυπο όνομα και άλλη ηλεκτρονική διεύθυνση (IP), στην οποία ανακατευθύνουν τους «πελάτες» τους.
Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, η νομοθεσία χρειάζεται να προβλέπει μία διαδικασία που θα καθιστά δυνατό το μπλοκάρισμα όχι μόνο των αρχικών παράνομων ιστοσελίδων αλλά και των παραλλαγών τους. Αυτό ονομάζεται dynamic blocking και μπορεί να γίνεται άμεσα, σε πραγματικό χρόνο, την ώρα που μεταδίδεται ένα αθλητικό γεγονός.
Την αλλαγή αυτή αναμένεται να εισάγει η νέα ρύθμιση που ετοιμάζεται και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή.
Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, αφού εφαρμόζεται σε πλήθος ευρωπαϊκών χωρών. Η υπάρχουσα νομοθεσία έχει κάνει σημαντικά βήματα, αλλά υστερεί σε αποτελεσματικότητα ως προς την ταχύτητα αντίδρασης και ως προς το μπλοκάρισμα των παραλλαγών των πειρατικών ιστοσελίδων.
Ένα σημαντικό θετικό βήμα έγινε το 2020 με το ν. 4761/2020, ο οποίος τροποποίησε το ν. 2121/1993, ενώ πρόσφατα εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση που επιτρέπει την υλοποίηση του νόμου του 2020.
Η μεγαλύτερη πειρατική πλατφόρμα
Το 2015 πιάστηκε η μεγαλύτερη πειρατική ιστοσελίδα στη χώρα μας και συνελήφθη ο διαχειριστής της. Όλοι συνειδητοποίησαν πόσο δημοφιλής ήταν το συγκεκριμένο site, που ας σημειωθεί, λειτουργούσε επί σειρά ετών, που υπολογίστηκε ότι οδήγησε σε απώλεια εσόδων ύψους 230 εκατομμυρίων ευρώ! Ασφαλώς η ίδια σελίδα ξαναβγήκε πολλές φορές στην επιφάνεια, δημιουργώντας και νέες απώλειες εσόδων.
Από τότε μέχρι σήμερα, εκατοντάδες ιστοσελίδες εμφανίστηκαν και «πιάστηκαν». Σύμφωνα με την έκθεση ανοιχτού διαδικτύου της ΕΕΤΤ 2020-2021, το 2020 η ΕΕΤΤ σε συνεργασία με τους παρόχους μπλόκαρε την πρόσβαση σε 332 ιστότοπους λόγω παραβίασης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, έναντι 26 το 2019 και 38 το 2018.