Σε συσσίτια προσφύγων, όπως και διαγωνισμούς για κυλικεία πανεπιστημίων και τροφοδοσία νοσοκομείων και μεγάλων οργανισμών αναζητούν έσοδα οι εταιρείες catering στην εποχή της πανδημίας.
Οι σχετικοί διαγωνισμοί προσελκύουν το ενδιαφέρον, όχι μόνο των παραδοσιακών εταιρειών catering (ΚΑΔ 5621) αλλά και των μεγάλων παικτών της αγοράς του βιομηχανικού catering (ΚΑΔ 5629) που συμπράττουν με εταιρείες τροφοδοσίας. Ενδεικτικό το παράδειγμα της συμμετοχής των εταιρειών της Vivartia σε κοινοπραξία που συμμετέχει στον διαγωνισμό για την συμφωνία - πλαίσιο στη σίτιση των προσφύγων.
Αυτή η τάση αναδείχθηκε με την πανδημία, λόγω της κρίσης στην τροφοδοσία αεροσκαφών και της μεγάλης κλίμακας εξ’ αποστάσεως εργασίας που στέρησε δουλειές σε εταιρείες του κλάδου. Οι συμπράξεις ευνοούν την κάλυψη των προδιαγραφών συγκεκριμένων διαγωνισμών που ζητούν από τις υποψήφιες επιχειρήσεις να καλύψουν ποσοστό 50% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου με κριτήριο το μέσο όρο του τζίρου τους τα τελευταία 2 οικονομικά έτη. Το ίδιο ισχύει για την πληρωμή, που ορίζεται σε 10 ημέρες από την έκδοση των τιμολογίων.
Η συμμετοχή μεγάλων παικτών της αγοράς εγγυάται την υλοποίηση της σύμβασης και την κάλυψη εγγυήσεων. Είναι ενδεικτικό για παράδειγμα ότι στον διαγωνισμό για τα συσσίτια των προσφύγων, π.χ. στα τμήματα της Βόρειας και της Νότιας Ελλάδας (με εκτιμώμενο αριθμό σιτιζόμενων 12.000 ανά τμήμα) για εκτιμώμενη αξία σύμβασης 120,5 εκατ. ευρώ απαιτείται εγγυητική συμμετοχή 2,4 εκατ. ευρώ. Για την εκτιμώμενη αξία του συνόλου των συμβάσεων της συμφωνίας - πλαίσιο ήτοι 411,8 εκατ. ευρώ η εγγυητική συμμετοχή είναι 8,24 εκατ. ευρώ.
Ως εκ τούτου, οι συμπράξεις ευνοούν την πλήρωση των προϋποθέσεων, με τους μικρούς παίκτες να βάζουν την τεχνογνωσία και τους μεγάλους να αποτελούν τους εγγυητές λόγω της οικονομικής ισχύος τους.
Η αξία της αγοράς catering δεν ξεπερνά τα 300 εκατ. ευρώ συνολικά, υπολογίζοντας τον κύκλο εργασιών των εταιρειών με βασική δραστηριότητα την τροφοδοσία. Η πίτα μεγαλώνει σημαντικά όμως όσο αναπτύσσουν δραστηριότητα στις υπηρεσίες catering και εταιρείες εστίασης, αλυσίδες όπως π.χ. η Γρηγόρης και η Βενέτης αλλά και μικρότερες.
Η αγορά, που δέχθηκε ισχυρό πλήγμα στην προηγούμενη δεκαετή κρίση, χάνοντας σχεδόν το 1/4 του δυναμικού της από τις περίπου 3.000 επιχειρήσεις που λειτουργούσαν το 2008, μετασχηματίζεται ενώ αναπτύσσεται με πολλές ταχύτητες μετά την εμφάνιση της πανδημίας. Ο τζίρος είναι καθηλωμένος για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται αποκλειστικά σε δεξιώσεις, γάμους και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις ενώ με διψήφιο ρυθμό αναπτύσσονται οι πωλήσεις όσων δραστηριοποιούνται σε συσσίτια προσφύγων, γεύματα φοιτητών και τροφοδοσία μεγάλων οργανισμών.
Παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση της αγοράς κυρίως στο βιομηχανικό catering. Όμως και στην υπόλοιπη αγορά το μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας συγκεντρώνεται σε λίγες εταιρείες. Στοιχεία που μας παραχώρησε η ICAP Group δείχνουν ότι οι 20 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου υπηρεσιών Catering (ΝΑCE2: 5621, εκτός δηλαδή του βιομηχανικού catering) πραγματοποιούν κύκλο εργασιών περίπου 83 εκατ. ευρώ (έτος βάσης 2019).
Η Γευσήνους ΑΒ & ΕΕ έχει ηγετικό μερίδιο με τζίρο περίπου 35 εκατ. ευρώ ενώ η συνδεδεμένη Γευσήνους ΕΠΕ εμφανίζει κύκλο εργασιών για το 2019 περίπου 6,5 εκατ. ευρώ. Ισχυρή θέση στην αγορά έχει η Χούτος με έδρα στη Θεσσαλονίκη, με τζίρο στα 14 εκατ. ευρώ, που είναι δεύτερη στην κατάταξη. Ακολουθούν με μικρότερα μερίδια εταιρείες όπως η Χριστοφιλέας Π. (Δειπνοσοφιστήριο), η Korinthian Palace Catering του Ηλία Κακογιάννη αλλά και η Different & Different της Μαργαρίτας Bιτάλη Σαραντοπούλου, η οποία με συνεργάτη τον Χριστόφορο Πέσκια, μένει πιστή στο concept που δημιούργησε πριν από περίπου 7 χρόνια και εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στο εταιρικό catering.
Simply Food και Food & Style εμφανίζονται επίσης στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης με βάση τα στοιχεία της Icap για τα μεγέθη του 2019. Αξιοσημείωτη παρουσία στον κλάδο έχει η Pietris του επιχειρηματία Γιώργου Πιέτρη στην Κόρινθο, με σημαντική παρουσία στην τροφοδοσία φοιτητών όπως και οι εταιρείες Χούτος και Korinthian. Μερίδια χτίζουν επίσης ο Νίκος Σαλαπατάρας με την “Σπιτική Κουζίνα”, η Pot & Pan Food Services ιδιοκτησίας Γιάννη Τουτζιαρίδη, oι Αφοι Κομπατσιάρη - Αμάλθεια κ.α..
Η επισιτιστική βοήθεια
Ανάγκες για σίτιση πάντως υπάρχουν ευρύτερα στην ελληνική κοινωνία, οι οποίες μάλιστα έχουν αυξηθεί εν μέσω πανδημίας. Όπως μας μεταφέρουν στελέχη της Τράπεζας Τροφίμων, παρά τις προσπάθειες του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (EIEAΔ), αρχής που διαχειρίζεται το TEBA στην Ελλάδα, το πρόγραμμα παραμένει ουσιαστικά αναξιοποίητο.
Σημειώνεται ότι το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) προϋπολογισμού περίπου 4 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, εμφανίζει πολύ χαμηλό επίπεδο απορροφητικότητας στη χώρα μας, που κυμαίνεται γύρω στο 20% του ποσού που της έχει κατανεμηθεί, ήτοι 331 εκατ. για την περίοδο 2014-2020. Σε ετήσια βάση αυτό ανέρχεται από 44,5 εκατ. ευρώ το 2014, σε 50,1 εκατ. ευρώ το 2020. Τα χρήματα διατίθενται κυρίως για αγορά τροφίμων αλλά και ειδών βασικής υλικής συνδρομής για απόρους. Μέχρι περίπου το 2016 την διανομή διαχειρίζονταν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες πλέον δεν έχουν πρόσβαση στα τρόφιμα, τα οποία αγοράζουν οι Δήμοι από το ΤΕΒΑ, όπως επισημαίνουν στελέχη της Τράπεζας Τροφίμων. Οι ΜΚΟ μπορούν ωστόσο να διαθέτουν τους χώρους τους ή υπηρεσίες συμμετέχοντας σε συνοδευτικά έργα του Ταμείου (περίπου 5% του προγράμματος).
Όσο για την καθυστέρηση στην απορροφητικότητα των πόρων, αποδίδεται σε γραφειοκρατικά προβλήματα που αφορούν στην αγορά των τροφίμων αλλά και σε πρακτικά προβλήματα που αφορούν στη διανομή λόγω της σύνδεσης με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Δεν αρκεί δηλαδή η σύσταση από τις κοινωνικές υπηρεσίες κι έτσι, όπως μας μεταφέρουν ενδεικτικά στελέχη της Τράπεζας Τροφίμων, ένας πολίτης με εισόδημα 7-8.000 ευρώ, με ένα παιδί με προβλήματα υγείας, η σύζυγο με κατάθλιψη, δεν δικαιούται στήριξης από το ΤΕΒΑ με βάση το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, αν και αντικειμενικά ...πεινάει. Το ίδιο ισχύει για κάποιον που μπορεί να έχει ακίνητη περιουσία, δηλαδή ένα χωράφι ή ένα σπίτι στο χωριό.