Αξιοσημείωτες προοπτικές στον κλάδο των logistics καταγράφει η μελέτη «Sectors in focus» της Alpha Bank για τον κλάδο, ενώ την ίδια στιγμή ξεκινούν τα έργα για την κατασκευή εμπορευματικών κέντρων στη χώρα μας και η σύνδεση των μεγάλων λιμανιών με το σιδηροδρομικό δίκτυο, που θα αλλάξουν τα δεδομένα στις εμπορευματικές μεταφορές.
Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη σχεδιάζεται η είσοδος και τρίτου παίκτη στις σιδηροδρομικές μεταφορές μετά την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και τη Rail Cargo Logistics Goldair. Όπως αποκάλυψε ο πρόεδρος της ΓΑΙΑΟΣΕ κ. Περικλής Νικολάου, στο πλαίσιο του 4ου Συνεδρίου Υποδομών & Μεταφορών - ITC 2021, ο εν λόγω πάροχος θα μισθώσει τροχαίο υλικό από τη ΓΑΙΑΟΣΕ, ανοίγοντας περαιτέρω τον ανταγωνισμό στις σιδηροδρομικές εμπορευματικές μεταφορές.
Η μελέτη της Αlpha Bank δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο των λιμανιών της χώρας στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών και κάνει αναφορά σε πέντε λιμένες (Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, Πάτρας και Ηγουμενίτσας), υπογραμμίζοντας ότι έχουν στρατηγικό ενδιαφέρον, καθώς περιλαμβάνονται στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών ως βασικές θαλάσσιες διασυνδέσεις της Ανατολικής Μεσογείου.
Όπως αναφέρει η μελέτη, η πανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στις εμπορευματικές μεταφορές. Ωστόσο το 2020, ο όγκος των εμπορευμάτων που μεταφέρθηκαν στα κύρια λιμάνια της χώρας, αν και μειωμένος κατά 7,7% σε σύγκριση με το 2019 λόγω των συνεπειών της Covid-19, ήταν ο 7ος μεγαλύτερος πανευρωπαϊκά.
Μάλιστα ο Πειραιάς κατατάσσεται 5ος μεταξύ των λιμένων της ΕΕ-27 και πρώτος στη Μεσόγειο ως προς τον όγκο των μεταφερόμενων εμπορευματοκιβωτίων.
Η αξία του κλάδου των Logisticsγια την ελληνική οικονομία
Σύμφωνα με τη μελέτη «Sectors in focus», ως προς το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων, οι κλάδοι που συναπαρτίζουν τα logistics αντιπροσωπεύουν σήμερα το 5,5% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) του συνόλου των οικονομικών δραστηριοτήτων. Σημειώνεται ότι ο τομέας των μεταφορών και της αποθήκευσης συνολικά στην Ελλάδα έχει ένα μερίδιο της τάξης του 7,5%.
Η μελέτη προσδιορίζει τους εννέα υπο-κλάδους των logistics, ως εξής:
- σιδηροδρομικές μεταφορές εμπορευμάτων,
- οδικές μεταφορές εμπορευμάτων και υπηρεσίες μετακόμισης,
- μεταφορές μέσω αγωγών,
- θαλάσσιες και ακτοπλοϊκές μεταφορές εμπορευμάτων,
- εσωτερικές πλωτές μεταφορές εμπορευμάτων,
- αεροπορικές μεταφορές εμπορευμάτων και διαστημικές μεταφορές,
- άλλες ταχυδρομικές και ταχυμεταφορικές δραστηριότητες
- ο κλάδος της αποθήκευσης και
- των υποστηρικτικών προς τη μεταφορά δραστηριοτήτων.
«Η Ελλάδα έχει αναγνωριστεί από μεγάλους ξένους επενδυτές ως χώρα με δυνατότητες να μετασχηματιστεί σε έναν σημαντικό κόμβο της εφοδιαστικής αλυσίδας για την Ευρώπη, ως ένα στρατηγικής σημασίας σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με μεγάλα έργα εν εξελίξει, όπως η αναβάθμιση των οδικών αξόνων και των σιδηροδρομικών μεταφορών, αλλά και νέες επενδύσεις, όπως το Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, η περαιτέρω ανάπτυξη του ΟΛΠ και άλλων λιμένων, αλλά και νέοι αποθηκευτικοί χώροι», επισημαίνει η έκθεση.
Τα εμπορευματικά κέντρα
Στις ράγες μπαίνουν μετά από παλινωδίες ετών και τα εμπορευματικά κέντρα. Όσον αφορά στο Θριάσιο Ι, έχει επιτευχθεί συμφωνία επί της αρχής με την ανάδοχο κοινοπραξία ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ-Goldair και η σύμβαση παραχώρησης αναμένεται να ενεργοποιηθεί εντός του έτους.
Σε τελική φάση βρίσκεται και η προκήρυξη του διαγωνισμού για το Θριάσιο ΙΙ που ανήκει στον ΟΣΕ. Επί του παρόντος, τα τεύχη του νέου διαγωνισμού είναι σε φάση οριστικοποίησης, με κεντρική στόχευση το αντικείμενο να είναι ελκυστικό προς τους επενδυτές, δεδομένου ότι ο προηγούμενος διαγωνισμός κατέληξε άγονος.
Σε φάση ωρίμανσης βρίσκεται και το Εμπορευματικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, που θα αναπτυχθεί στο πρώην Στρατοπέδου Γκόνου. Για την αξιοποίησή του, έχει ήδη εκπονηθεί από τη ΓΑΙΑΟΣΕ μελέτη για τη διερεύνηση της βέλτιστης λύσης, μέσω της οποίας αναδείχθηκαν δύο βιώσιμα σενάρια, εκ των οποίων το ένα είναι «υβριδικό».
Αυτό προβλέπει ότι ένα μέρος της έκτασης, σε ποσοστό που θα ανέλθει σε 40-50%, θα αποτελεί εμπορευματικό κέντρο, ενώ το υπόλοιπο θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις συναρμολόγησης και μεταποίησης και σε σχεδόν 25 στρέμματα προβλέπεται η κατασκευή σιδηροδρομικού Εμπορευματικού Κέντρου.
Τέλος, σε φάση μελέτης μπαίνει και η ανάπτυξη εμπορευματικού κέντρου στην περιοχή της Λάρισας.
Η τεχνολογία και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα
Σύμφωνα με τη μελέτη «Sectors in focus», η εφοδιαστική αλυσίδα γνώρισε σημαντικές μεταβολές την τελευταία δεκαετία, λόγω της συνεχούς εξέλιξης της τεχνολογίας, ιδίως ως προς την εξέλιξη της πληροφορικής, της ρομποτικής, της ψηφιοποίησης και του Διαδικτύου των Πραγμάτων. Ως προς το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των μεταφορών, το πρασίνισμα του τομέα και η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών, θα πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα για τους φορείς της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Στην Ελλάδα, οι μεταφορές αποτελούν τον τέταρτο κατά σειρά τομέα με τις υψηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, μετά την παραγωγή ηλεκτρισμού, τη βιομηχανία και τη γεωργία, παρόλο που έχουν σωρευτικά μειωθεί κατά 13% την περίοδο 2010-2019. Το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τις μεταφορές προέρχεται από τις χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών.
Οι προοπτικές που ανοίγονται για τον κλάδο των logistics στην Ελλάδα είναι αξιοσημείωτες. Ανάμεσα στις πιο σημαντικές ευκαιρίες βρίσκεται η περαιτέρω αξιοποίηση της θέσης της Ελλάδας ως συγκοινωνιακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και σημείου σύνδεσης μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και της Ασίας.
Υπάρχει σημαντικό περιθώριο για επενδύσεις σε πάρκα εφοδιαστικής αλυσίδας, σε χώρους αποθήκευσης, σε λιμένες νήσων, στο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο, αλλά και στη σύνδεσή του με λιμάνια της χώρας. Οι πράσινες επενδύσεις σε τεχνολογίες για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλες περιβαλλοντικά φιλικές τεχνολογίες, όπως η διευρυμένη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων, αλλά και η εκτεταμένη εφαρμογή νέων τεχνολογιών και ψηφιοποίησης είναι επίσης απαραίτητες για την ανάπτυξη του κλάδου.
Στο πλαίσιο αυτό, η συνεργασία και ο συντονισμός των διαφόρων παικτών της εφοδιαστικής αλυσίδας με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, ώστε να μειωθεί το κόστος, να περιοριστούν τα αποθέματα και να αυξηθεί η ευελιξία των μεταφορών, θα προσδώσουν προστιθέμενη αξία στον κλάδο. Τέλος, είναι σημαντική η περαιτέρω αποτελεσματική ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, αλλά και η αποτελεσματική εκμετάλλευση των διαθέσιμων επενδυτικών κεφαλαίων μέσα από προγράμματα όπως το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Συνδέοντας την Ευρώπη (CEF) II.