Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τις ελληνικές τράπεζες «είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την εξέλιξη της πανδημίας και τις επιπτώσεις της στην πραγματική οικονομία, αλλά και με την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», τονίζεται στην Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων ασκεί, σύμφωνα με την ΤτΕ, πίεση στα καθαρά έσοδα από τόκους των τραπεζών, αναδεικνύοντας την ανάγκη νέων χορηγήσεων, αναζήτησης εναλλακτικών των επιτοκιακών πηγών εσόδων και περαιτέρω εξορθολογισμού του κόστους μέσω και της επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που παρατηρήθηκε το 2020, ουσιαστικά λόγω πωλήσεων δανείων, ανακόπηκε το α' τρίμηνο του 2021, με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να εμφανίζουν οριακή αύξηση και το υψηλό τους υπόλοιπο να αποτελεί πρόκληση, ενόψει μάλιστα και της δημιουργίας νέων NPLs λόγω της πανδημίας.
Στο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων, αβεβαιότητας για την εξέλιξη της πανδημίας και της επιθετικής στρατηγικής των τραπεζών για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι τράπεζες «πρέπει να επανεξετάσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, την επάρκεια των προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο και ειδικότερα την ικανότητα αποπληρωμής δανείων από δανειολήπτες που επλήγησαν από την πανδημία, δεδομένου ότι τα μέτρα στήριξης αλλοιώνουν την πραγματική εικόνα», αναφέρεται στην Έκθεση.
Ο κίνδυνος
Όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο, αναμένεται αύξηση εξαιτίας της επιδείνωσης της χρηματοοικονομικής κατάστασης επιχειρήσεων και νοικοκυριών και του γεγονότος ότι σημαντικό μέρος των δανείων που τελούσαν σε αναστολή πληρωμών ταξινομείται ως αυξημένου κινδύνου.
Συνεπώς, εκτιμάται ότι θα προκύψουν νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), ως αποτέλεσμα της πανδημίας. Η εξέλιξη της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα αναμένεται να επηρεαστεί αρνητικά από το ενδεχόμενο να καταγραφεί αύξηση πτωχεύσεων επιχειρήσεων μετά την απόσυρση των παρόντων μέτρων στήριξης της τραπεζικής χρηματοδότησης και των δημοσιονομικών μέτρων λόγω της πανδημίας και να αυξηθεί ο πιστωτικός κίνδυνος.
Θετικές οι αυξήσεις κεφαλαίου
Θετικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια του 2021 αποτέλεσαν η αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς κατά 1,4 δισ. ευρώ, η έκδοση ομολόγου Additional Tier 1 ύψους 600 εκατ. ευρώ από την ίδια τράπεζα, η έκδοση ομολόγου Tier 2 ύψους 500 εκατ. ευρώ από την Alpha Bank και η απόφασή της να προχωρήσει σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου. Επίσης, οι τράπεζες, κυρίως οι συστημικές, στοχεύουν σε πιο επιθετικές πολιτικές μείωσης των ΜΕΔ και εκτιμάται ότι ο δείκτης NPLs θα μπορούσε να μειωθεί σε μονοψήφιο ποσοστό σε επίπεδο συστήματος μέχρι το τέλος του 2022.
Καρφί για τις μη συστημικές
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο διοικητής της ΤτΕ ορισμένες τράπεζες, ιδίως μη συστημικές, δεν φαίνεται να ακολουθούν τη γενικότερη δυναμική μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τέλος, τέθηκαν εντός του τρέχοντος έτους σε ισχύ οι διατάξεις του νόμου 4738/2020 («Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις»), η εφαρμογή των οποίων εκτιμάται ότι θα συμβάλει θετικά, μεταξύ άλλων, στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού των τραπεζών και γενικότερα στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας μέσω των διαδικασιών αναδιάρθρωσης και ανόρθωσης βιώσιμων επιχειρήσεων και αξιοποίησης των εργαλείων έγκαιρης προειδοποίησης περιστάσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε αφερεγγυότητα.