«Γκάζι» για την περαιτέρω βελτίωση του πλαισίου των δημοσίων συμβάσεων πατάει η κυβέρνηση, με τα συναρμόδια υπουργεία να θέτουν ως στόχο την υλοποίηση 74 στοχευμένων δράσεων έως το τέλος του 2025.
Ο συγκεκριμένος αριθμός παρεμβάσεων – δράσεων, έρχεται ως συνέχεια του πρόσφατου νόμου 4782/2021 και εντάσσεται στο πλαίσιο της «Εθνικής Στρατηγικής για τις Δημόσιες Συμβάσεις 2021 – 2025» οι οποία επικυρώθηκε με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Υγείας, Δικαιοσύνης, Μεταφορών και Υποδομών και Επικρατείας.
Η Εθνική Στρατηγική για τις Δημόσιες Συμβάσεις της περιόδου 2021-2025 έχει πενταετή χρονικό ορίζοντα, ωστόσο, σύμφωνα με τα συναρμόδια υπουργεία, η εξέλιξη και η υλοποίησή της αποτελούν μία δυναμική διαδικασία.
Για το λόγο αυτό, κρίνεται ότι θα πρέπει να εξεταστεί η ανάγκη επικαιροποίησης της σε χρόνο δύο ετών μετά την υιοθέτησή της, προκειμένου να είναι δυνατή η ενσωμάτωση των νεότερων εξελίξεων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημόσιες συμβάσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία, καθώς το ύψος τους ανέρχεται σε αρκετά δισ. ευρώ ετησίως. Το 2020 υπογράφηκαν 205.644 δημόσιες συμβάσεις, συνολικού ύψους 7,827 δισ. ευρώ.
Μάλιστα, το 92,49% της αξίας του συνόλου των αναθέσεων στην Ελλάδα, αφορά σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε σχέση με το 51,35% σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Βασικοί άξονες και στόχοι της νέας Εθνικής Στρατηγικής
Το Σχέδιο Δράσης της Εθνικής Στρατηγικής Δημοσίων Συμβάσεων 2021-2025 αποτελείται από τέσσερεις πυλώνες, που εξειδικεύονται σε συγκεκριμένες στρατηγικές κατευθύνσεις:
- Ο πυλώνας Α αφορά στο θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων.
- Ο πυλώνας Β αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα δημοσίων συμβάσεων με την πλήρη μετάβαση σε ψηφιακές δημόσιες συμβάσεις.
- Ο πυλώνας Γ αφορά στην επίτευξη ευρύτερων στρατηγικών στόχων και υλοποίηση πολιτικών μέσω των δημοσίων συμβάσεων.
- Ο πυλώνας Δ αφορά στην καλή διακυβέρνηση του τομέα δημοσίων συμβάσεων. Συγκεκριμένα:
Α. Ο πυλώνας Α «Θεσμικό πλαίσιο δημοσίων συμβάσεων» αναπτύσσεται σε τρείς κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίες εξειδικεύονται ως εξής:
Α1. Διαρκής παρακολούθηση και απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου
Α1.1. Αποτίμηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου σε τακτά διαστήματα και διατύπωση εισηγήσεων για την περαιτέρω απλοποίησή του.
A2. Αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων δικαίου
Α2.1. Καταγραφή και προγραμματισμός ολοκλήρωσης έκδοσης παράγωγου δικαίου για την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου.
Α2.2. Καταγραφή και προγραμματισμός ολοκλήρωσης άλλων δράσεων που απαιτούνται για την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου.
A3. Ανθεκτικότητα του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων
Α3.1. Ευελιξία και αποτελεσματικότητα του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων σε καταστάσεις κρίσεων (πανδημίας, φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, μεγάλων ατυχημάτων κ.λπ.).
Στις παραπάνω κατευθύνσεις του πυλώνα Α έχουν ενταχθεί 13 δράσεις.
Β. Ο πυλώνας Β «Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα δημοσίων συμβάσεων: πλήρης μετάβαση σε ψηφιακές δημόσιες συμβάσεις (end-to-endeProcurement)» αναπτύσσεται σε τρείς κύριες στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίες εξειδικεύονται ως εξής:
Β1. Αξιολόγηση και ανασχεδιασμός πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων συμβάσεων με έμφαση στην ολοκλήρωση των ηλεκτρονικών διαδικασιών και την εφαρμογή της αρχής «μόνο άπαξ»
Β 1.1. Επιχειρησιακή και ψηφιακή ολοκλήρωση όλου του κύκλου ζωής των δημοσίων συμβάσεων
Β1.2. Σχεδιασμός και υλοποίηση υπηρεσιών διαλειτουργικότητας των επιμέρους συστημάτων ψηφιακών δημοσίων συμβάσεων
Β1.3. Ενσωμάτωση νέων τεχνικών, εργαλείων και υπηρεσιών (eServices) στον κύκλο ζωής των δημοσίων συμβάσεων
Β2. Συγκέντρωση, διαχείριση και ανάλυση αξιόπιστων δεδομένων ψηφιακών δημοσίων συμβάσεων (dataanalytics)
Β2.1. Προτυποποίηση μοντέλων δεδομένων ψηφιακών δημοσίων συμβάσεων (datamodelstandardization) με έμφαση στα ανοικτά δεδομένα
Β2.2. Εξαγωγή αναλυτικών και αξιόπιστων ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων για την παρακολούθηση του συστήματος δημοσίων συμβάσεων Β2.3. Δημιουργία ψηφιακού παρατηρητηρίου τιμών
Β3. Συνέργειες δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στις ψηφιακές δημόσιες συμβάσεις
Β3.1. Υλοποίηση πολιτικών ασφαλείας δεδομένων στα συστήματα ψηφιακών δημοσίων συμβάσεων
Β3.2. Διαδικασίες πιστοποίησης ιδιωτικών συστημάτων υποβολής προσφορών.
Στις παραπάνω κατευθύνσεις του πυλώνα Β έχουν ενταχθεί προς υλοποίηση 26 δράσεις.
Γ. Ο πυλώνας Γ «Ευρύτεροι στρατηγικοί στόχοι και υλοποίηση πολιτικών μέσω των δημοσίων συμβάσεων» αναπτύσσεται σε επτά στρατηγικές κατευθύνσεις ως εξής:
Γ1. «Βιώσιμες», «κυκλικές», «πράσινες» συμβάσεις
Γ2. Προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσω των δημοσίων συμβάσεων καινοτομίας
Γ3. Εκσυγχρονισμός υποδομών
Γ4. Προώθηση στρατηγικών ενδυνάμωσης για την αναβάθμιση των ΜΜΕ
Γ5. Οι δημόσιες συμβάσεις ως εργαλείο μόχλευσης της οικονομίας (π.χ. ΣΔΙΤ)
Γ6. Αποδοτική χρήση πόρων, επίτευξη οικονομιών κλίμακας και μείωση δημοσιονομικού κόστους Γ7. Συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς
Στις κατευθύνσεις του πυλώνα Γ έχουν ενταχθεί προς υλοποίηση 21 δράσεις.
Δ. Ο πυλώνας Δ «Διακυβέρνηση του τομέα δημοσίων συμβάσεων» αναπτύσσεται σε τέσσερις στρατηγικές κατευθύνσεις ως εξής:
Δ1. Εποπτεία συστήματος δημοσίων συμβάσεων
Δ2. Παρακολούθηση της λειτουργίας του συστήματος δημοσίων συμβάσεων
Δ3. Ενίσχυση της διαφάνειας μέσω των ελεγκτικών διαδικασιών στις δημόσιες συμβάσεις
Δ4. Επαγγελματοποίηση του τομέα των δημοσίων συμβάσεων
Στις κατευθύνσεις του πυλώνα Δ έχουν ενταχθεί προς υλοποίηση 14 δράσεις.