Μπορεί οι νόμοι της προσφοράς και ζήτησης να πυροδότησαν τον ισχυρό ανταγωνισμό που καταγράφηκε στον χθεσινό μεικτό διαγωνισμό της ΡΑΕ για τη δημοπρατούμενη ισχύ δύο τεχνολογιών ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολικά), ωστόσο, έχει ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς τις συνέπειες που συνεπάγονται οι εξαιρετικά χαμηλές τιμές που κατακυρώθηκαν.
Η πρώτη συνέπεια που επισημαίνεται από παράγοντες της αγοράς ΑΠΕ είναι ένα είδος κάθαρσης στον χώρο, στον οποίο έχουν εισβάλει τα τελευταία χρόνια πολλοί «αλεξιπτωτιστές», οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται να υλοποιήσουν έργα αλλά να πουλήσουν άδειες. Έτσι εξηγείται και η υπερπληθώρα αιτήσεων που συσσωρεύονται στη ΡΑΕ, με αποτέλεσμα να καθυστερεί το έργο της αξιολόγησης εις βάρος σοβαρών επενδυτών.
Οι «τυχάρπαστοι», όπως αποκαλούνται, απευθύνονται σε επενδυτές και υπόσχονται σημαντικές μελλοντικές αποδόσεις, με δεδομένη και την εγγυημένη ταρίφα για μία εικοσαετία. Επιδιώκουν, λοιπόν, να συμφωνήσουν ένα υψηλό κασέ, η καταβολή του οποίου ξεκινά από τη βεβαίωση παραγωγού και ολοκληρώνεται με τη σύνδεση του έργου. Όσο πιο μεγάλη ταρίφα εξασφαλιστεί τόσο πιο μεγάλα περιθώρια κέρδους υπάρχουν τόσο για τον κάτοχο της άδειας που πουλάει όσο και τον επενδυτή που αγοράζει. Αυτού του είδους τις συναλλαγές φαίνεται ότι χαλάει προσώρας η χθεσινή κατάρρευση των τιμών στη διαγωνιστική διαδικασία της ΡΑΕ. Με χαμηλές ταρίφες πιέζονται οι αποδόσεις, οι πωλητές αδειών δεν είναι βέβαιο ότι θα καταφέρουν να τις «σπρώξουν» όλες, οι επενδυτές επανεκτιμούν τα προς υλοποίηση έργα και οι οικονομικές συναλλαγές αυτού του είδους οδηγούνται σε έναν εξορθολογισμό. Με απλά λόγια, γίνεται ένα συνολικό ξεσκαρτάρισμα. Θα γίνουν έργα που πράγματι έχουν αξία ύπαρξης. Υπό αυτήν την έννοια, αποκτά ενδιαφέρον, αν το χθεσινό φαινόμενο επαναληφθεί και στην επόμενη ηλεκτρονική δημοπράτηση της ΡΑΕ.
Η δεύτερη συνέπεια αφορά στο κόστος της επένδυσης. Οι σοβαροί επενδυτές βλέπουν την υλοποίηση των έργων τους «να ζορίζεται» με τις χθεσινές ταρίφες. Και μπορεί αυτές να έχουν εξασφαλιστεί «βρέξει-χιονίσει» για τα επόμενα 20 χρόνια, ωστόσο, επηρεάζουν τα επενδυτικά κόστη που συναρτώνται με τα περιθώρια κέρδους. Ακόμη και για τα φωτοβολταϊκά, η τεχνολογία των οποίων έχει φθηνύνει τα τελευταία χρόνια. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η ασφάλεια που συνεπάγεται η ταρίφα και η εξασφαλισμένη πώληση του ηλεκτρικού ρεύματος διασφαλίζει τη χρηματοδότηση από τις τράπεζες για την «αιμοδότηση» του έργου. Αυτό βέβαια ισχύει για τους σοβαρούς, πάντα, επενδυτές.
Παράγοντες της αγοράς που μίλησαν στο Euro2day.gr εξέφρασαν την άποψη ότι ένας επενδυτής μπορεί να πήρε ταρίφα για το έργο του, όμως, έχει τη δυνατότητα να την αφήσει, στην περίπτωση που εκτιμήσει ότι τα διμερή συμβόλαια μεταξύ παραγωγών ΑΠΕ και καταναλωτών (PPAs) είναι πιο αποδοτικά για την επένδυσή του. Συνυπολογίζοντας, προφανώς, και το ρίσκο της ελεύθερης αγοράς.
Χαμένα τα αιολικά
Οι χαμένοι από τη χθεσινή ηλεκτρονική δημοπρασία ήταν τα αιολικά έργα. Δεν κατάφεραν να εισχωρήσουν, γιατί οι τιμές που προσφέρονταν, ήταν απαγορευτικές για το κόστος των συναφών επενδύσεων.
Είχαν εξασφαλιστεί, όμως, ικανοποιητικές ταρίφες στον προηγούμενο διαγωνισμό, που έγινε στις 27 Ιουλίου 2020, με τις τιμές για τα αιολικά έργα να κυμαίνονται από 57,7 ευρώ τη MWh έως 53,86 ευρώ τη MWh, με μεσοσταθμική τιμή τα 55,67 ευρώ/MWh. Αντίθετα, χαμηλότερη ήταν η μεσοσταθμική τιμή για τα φωτοβολταϊκά, φθάνοντας τα 49,81 ευρώ/MWh και με διακύμανση από 62,45 ευρώ/MWh η υψηλότερη στα 45,84 ευρώ/MWh η χαμηλότερη. Ας σημειωθεί ότι η συμμετοχή στον διαγωνισμό, πέρυσι, δεν είχε καμία σχέση με τη χθεσινή. Ήταν κατά πολύ περιορισμένη.
Μετά τις χθεσινές εξελίξεις υπάρχουν φωνές που υποστηρίζουν ότι χρειάζεται να υπάρξει μια ειδική δημοπράτηση μόνο για αιολικά έργα, με το αιτιολογικό της διαφοροποίησης, άρα και της ασφάλειας, παραγωγής. Το κατά πόσο αυτό μπορεί να γίνει εναπόκειται στην αίρεση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που θα πρέπει να υποβάλει σχετικό αίτημα στην Κομισιόν. Ωστόσο, πηγές που γνωρίζουν το όλο θέμα εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ δύσκολο να εγκριθεί, με δεδομένο το απαγορευτικό της Κομισιόν, που επιθυμεί να αναπτυχθούν μεν δύο τεχνολογίες για τα έργα ΑΠΕ, αλλά χωρίς να θέτει μίνιμουμ ποσόστωση ανά τεχνολογία, στη λογική «όποια μπορεί, ας προχωρήσει».