Στην 3η θέση μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ 2014-2021 βρέθηκε η Ελλάδα τον Απρίλιο του 2021.
Ειδικότερα, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Κομισιόν, η απορρόφηση της κοινοτικής συνδρομής ανέρχεται στο 69%, με αποτέλεσμα η χώρα μας να ακολουθεί μόνο την πρώτη Ιρλανδία, που καταγράφει απορρόφηση 82% και τη δεύτερη Αυστρία, με ποσοστό 77%.
Το ποσοστό του 69% αντιστοιχεί σε 14,8 δισ. ευρώ, εκ των συνολικά 21,4 δισ. ευρώ που έχει να λάβει η χώρα μας στη διάρκεια της συγκεκριμένης προγραμματικής περιόδου. Η επίδοση αυτή προεξοφλεί σχεδόν με βεβαιότητα ότι δεν θα χαθούν πόροι από το τρέχον ΕΣΠΑ που ολοκληρώνεται το 2023, ενώ πέραν αυτού, «λύνει τα χέρια» της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων να επικεντρώσει τις δυνάμεις στο νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-027.
Την επιτυχή ολοκλήρωση του εν εξελίξει ΕΣΠΑ αλλά και την προετοιμασία του νέου έχει επιφορτιστεί ο αρμόδιος υφυπουργός Γιάννης Τσακίρης σε στενή συνεργασία με τον γενικό γραμματέα Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρη Σκάλκο και αμφότεροι, πριν λίγες ημέρες, βρέθηκαν στις Βρυξέλλες για διαπραγματεύσεις με κοινοτικούς αξιωματούχους σχετικά με την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ.
Πρωτιές για ΕΤΠΑ και ΕΚΤ
Αν και η Ελλάδα -πάντα με βάση τα στοιχεία της Κομισιόν- βρίσκεται στην τρίτη θέση, εντούτοις, καταλαμβάνει την πρώτη θέση ως προς την απορρόφηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ).
Αντίθετα, βρίσκεται στην ένατη θέση στην απορρόφηση των κονδυλίων του Ταμείου Συνοχής (ΤΣ), γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της πρώτης θέσης στην ευρωπαϊκή κατάταξη.
Αλμα το 2020
Με την ανάληψη των καθηκόντων του, το 2019, ως υφυπουργός αρμόδιος για το ΕΣΠΑ, ο κ. Τσακίρης είχε κάνει λόγο για «αγώνα δρόμου» για να μη χαθούν πόροι από το ΕΣΠΑ έως το τέλος του 2023. Πλέον δεν έχει λόγο να ανησυχεί καθώς η απορρόφηση των πόρων «εκτινάχθηκε» το 2020, λόγω και των μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.
Από την έναρξη υλοποίησης του ΕΣΠΑ, οι ετήσιες δαπάνες ενωσιακής στήριξης διαμορφώνονται ως εξής: το 2015, οι δαπάνες (απορρόφηση) ήταν 201 εκατ. ευρώ, το 2016, ανήλθαν στο 1,4 δισ. ευρώ, το 2017, υποχώρησαν στο 1,1 δισ. ευρώ και επανήλθαν σε ανοδική πορεία το 2018 με 1,3 δισ. ευρώ και το 2019 με 1,6 δισ. ευρώ και το 2020, στα 4,2 δισ. ευρώ.
Πόσα έχει λάβει η Ελλάδα
Όπως προαναφέρθηκε, με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΕΕ, η απορρόφηση του ΕΣΠΑ διαμορφώνεται στο 69% ή 14,8 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι κοινοτικοί πόροι που έχουν εισρεύσει στη χώρα μας είναι της τάξεως των 10,3 δισ. ευρώ. Για τα υπόλοιπα 4,5 δισ. ευρώ, χρειάζεται η υποβολή αιτημάτων πληρωμής από την Ελλάδα, κάτι που γίνεται σταδιακά καθώς χρειάζεται η διασταύρωση των στοιχείων που αποστέλλουν στο υπουργείο Ανάπτυξης οι διαχειριστικές αρχές.
Τι έρχεται
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, έως το τέλος του 2021 θα έχουν έλθει στην Ελλάδα άλλα τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ.
Εντός του μήνα, εκτιμάται ότι θα αποπληρωθεί στην Ελλάδα το ποσό του 1 δισ. ευρώ από την πρωτοβουλία REACT-EU για την «αντικατάσταση» πόρων που δόθηκαν από το ΕΣΠΑ για την ενίσχυση των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής.
Άλλα περίπου 2 δισ. ευρώ αναμένονται για την αποπληρωμή διάφορων έργων και σχεδόν 1 δισ. ευρώ για τις πληρωμές των περιφερειακών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν για τη χορήγηση μη επιστρεπτέων ενισχύσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Το νέο ΕΣΠΑ
Με δεδομένο ότι το τρέχον ΕΣΠΑ δεν παρουσιάζει κάποιο κίνδυνο εκτροχιασμού, το βάρος τώρα πέφτει στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027. Μάλιστα, σήμερα Δευτέρα, αναμένεται να αποσταλεί στην Κομισιόν το δεύτερο προσχέδιο του ΕΣΠΑ και να ακολουθήσει η αποστολή του τελικού σχεδίου εντός του Ιουνίου, ώστε να λάβει έγκριση στις αρχές Ιουλίου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Τσακίρης, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις Βρυξέλλες, έλαβε τη διαβεβαίωση για τη fast track έγκριση του δεύτερου προσχεδίου που θα κατατεθεί στην Κομισιόν και στη συνέχεια του τελικού σχεδίου, κάτι που δημιουργεί προσδοκίες ότι το ελληνικό νέο ΕΣΠΑ θα είναι το πρώτο που θα εγκριθεί.
Βάσιμες προσδοκίες υπάρχουν και για την αύξηση του τελικού προϋπολογισμού του νέου ΕΣΠΑ κατά 400 εκατ. ευρώ, μέσω πόρων που μπορούν να μεταφερθούν από πρόγραμμα InvestEU.
Αν μεταφερθούν, τα 400 εκατ. ευρώ θα προστεθούν στο τομεακό πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός», το οποίο σήμερα έχει προϋπολογισμό 638 εκατ. ευρώ, ώστε να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, ενώ οι συνολικοί πόροι του νέου ΕΣΠΑ θα ανέλθουν στα 27,1 δισ. ευρώ από τα 26,7 σήμερα.