«Μάχη με το χρόνο» αλλά και με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, δίνει αυτή την περίοδο το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για να πετύχει έως τις αρχές του Ιουλίου η έγκριση του νέου ΕΣΠΑ από την Κομισιόν, ώστε, το αργότερο μέχρι το τέλος του χρόνου να έχουν «βγει στον αέρα» οι πρώτες προσκλήσεις - προγράμματα που θα χρηματοδοτηθούν από τα κονδύλια της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.
Το ποσό που θα λάβει η χώρα μας για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, έχει «κλειδώσει» στα 26.743.284.838 εκ των οποίων τα 21.178.951.376 αποτελούν την κοινοτική συμμετοχή ενώ τα υπόλοιπα προέρχονται από εθνικούς πόρους (εθνική συμμετοχή).
Παρότι, όμως, το ύψος των κονδυλίων είναι γνωστό και η χώρα μας έχει καταθέσει το πρώτο επίσημο σχέδιο στη Κομισιόν, οι διαπραγματεύσεις για την οριστικοποίηση του αποκαλούμενου Συμφώνου Εταιρικής Σχέσης, βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους, καθώς η χώρα μας, επιθυμεί την ταχεία έγκριση του προγράμματος, ώστε να συμπέσει με την έγκριση του Ταμείου Ανάκαμψης που αναμένεται τον Ιούλιο.
Για το λόγο αυτό, άλλωστε, βρέθηκαν την περασμένη Τετάρτη στις Βρυξέλες ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης και ο γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος.
Οι δύο Έλληνες αξιωματούχοι, είχαν σειρά συναντήσεων με ανώτερα στελέχη της Kομισιόν, όπου συζήτησαν όλες τις πτυχές του εθνικού σχεδίου, παρέχοντας εξηγήσεις για τα σημεία που υπάρχουν παρατηρήσεις επί του πρώτου draft που έχει κατατεθεί.
Στόχος της ελληνικής πλευράς, είναι να υπάρξουν οι λιγότερες δυνατές αποκλίσεις από το πρώτο προσχέδιο, ώστε και να επισπευστεί η διαδικασία έγκρισης των επόμενων δύο.
Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι κάθε χώρα της ΕΕ, είναι υποχρεωμένη να υποβάλλει στις κοινοτικές αρχές, διαδοχικά τρία προσχέδια και εγκρίνεται το τελευταίο στο οποίο θα πρέπει να έχουν ενσωματωθεί οι συστάσεις της όλων των γενικών διευθύνσεων της Κομισιόν που εμπλέκονται με το ΕΣΠΑ.
Κατά τις επαφές των κ.κ. Τσακίρη και Σκάλκου στις Βρυξέλλες επιτεύχθηκε για την ελληνική πλευρά η δημιουργία ενός «ταμείου» χρηματοδότησης με κοινοτικά κονδύλια των λεγόμενων «αδύναμων δικαιούχων» και συγκεκριμένα των φορέων της αυτοδιοίκησης για την ωρίμανση έργων.
Τονίζεται ότι η ωρίμανση έργων, είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλοί δικαιούχοι, είτε λόγω έλλειψης μελετών, είτε λόγω έλλειψης χρηματοδότησης η οποία μέχρι σήμερα προέρχεται από το δημόσιο.
Πάντως στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων υπάρχει η αισιοδοξία ότι ο στόχος της έγκρισης εντός του Ιουλίου, είναι εφικτός, ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει η αποστολή των Τομεακών και των Περιφερειακών Προγραμμάτων, για τα οποία, επίσης θα πρέπει να αποσταλούν διαδοχικά, τρία προσχέδια.
Εφόσον εγκριθούν όλα τα προγράμματα, θα ψηφιστεί ο εφαρμοστικός νόμος του νέου ΕΣΠΑ και θα αρχίσει σταδιακά η διαδικασία των προσκλήσεων, που όπως προαναφέρθηκε εκτιμάται προς το τέλος του χρόνου.
Οι βελτιώσεις
Μια σημαντική διαφοροποίηση της νέας ΠΠ είναι η αύξηση της ευελιξίας των Προγραμμάτων στη μεταφορά πόρων. Κατά τον σχεδιασμό ή κατά την αναθεώρηση, το κράτος-μέλος μπορεί να διαθέσει το 5% των πόρων σε εργαλεία κεντρικής διαχείρισης και μπορεί να μεταφέρει έως το 20% των πόρων ενός ταμείου σε άλλο ταμείο για το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το ΕΚΤ+.
Επιπλέον, μπορεί να μεταφέρει έως 15% των πόρων από τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες στις περιφέρειες μετάβασης ή στις περισσότερο ανεπτυγμένες Περιφέρειες.
Τα προγράμματα
Σύμφωνα με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, δεν τίθεται θέμα αλλαγής των τομεακών προγραμμάτων αλλά και ουσιαστικής τροποποίησης των προϋπολογισμών τους. Οι όποιες αλλαγές «επιβληθούν» από την Κομισιόν, εκτιμάται ότι θα είναι ήσσονος σημασίας.
Για το ΕΣΠΑ 2021 – 2027, στα γνωστά τομεακά προγράμματα της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου προστίθενται νέα προγράμματα για την Πολιτική Προστασία, τη Δίκαιη Μετάβαση, ένα αυτόνομο και οριζόντιο Πρόγραμμα για τον Ψηφιακό μετασχηματισμό, ενώ διαχωρίζονται τα προγράμματα των Υποδομών Μεταφορών και του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας.
Τα προγράμματα και ο προϋπολογισμός τους έχουν ως εξής:
Τα Τομεακά Προγράμματα
- «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία»: 4.117.370.989 ευρώ.
- «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»: 637.898.862 ευρώ.
- «Περιβάλλον –Ενέργεια-Κλιματική Αλλαγή»: 3.769.210.516 ευρώ.
- «Υποδομές Μεταφορών»: 2.313.798.223 ευρώ.
- «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»: 4.410.656.859 ευρώ.
- Πολιτική Προστασία»: 756.956.959 ευρώ.
- «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»: 1.617.716.955 ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά τις περιοχές που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης από το λιγνίτη (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών.
- «Αλιεία και Θάλασσα»: 468.744.879 ευρώ.
- «Τεχνική Βοήθεια»: 433.944.275 ευρώ.
Τα ΠΕΠ
Τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) παραμένουν και στη νέα περίοδο δεκατρία, ενώ ενισχύονται από 17% έως 85%.
Η κατανομή έχει ως εξής:
- «Ανατολική Μακεδονία και Θράκη»: 604.933.191 ευρώ
- «Κεντρική Μακεδονία»: 1.363.116.124 ευρώ
- «Δυτική Μακεδονία»: 373.042.135 ευρώ
- «Θεσσαλία»: 524.275.431 ευρώ
- «Ήπειρος»: 403.288.795 ευρώ
- «Βόρειο Αιγαίο»: 373.042.135 ευρώ
- «Νότιο Αιγαίο»: 357.360.855 ευρώ
- «Κρήτη»: 534.357.651 ευρώ
- «Ιόνια Νησιά»: 272.219.935 ευρώ
- «Στερεά Ελλάδα»: 403.288.795 ευρώ
- «Δυτική Ελλάδα»: 594.850.970 ευρώ
- «Αττική»: 2.025.044.839 ευρώ
- «Πελοπόννησος»: 388.165.465 ευρώ.