Σχέδιο για τη βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας μετά το πολύμηνο lockdown παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας, στον αντίποδα των μέτρων που λαμβάνει ή προαναγγέλλει η κυβέρνηση οδηγώντας, όπως είπε, σε μαζικές πτωχεύσεις, αύξηση της ανεργίας και αντεργατικές πολιτικές.
Το σχέδιο εκτείνεται σε τρεις βασικούς πυλώνες και παρουσιάσθηκε ως ακολούθως από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ:
Α. Διαγραφή-δόσεις για το “κορωνοχρέος”
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες μιας νέας γενιάς ιδιωτικού χρέους που δημιουργήθηκε τον καιρό της πανδημίας. Με βάση τα επίσημα στοιχεία, από την αρχή της πανδημίας μέχρι και το τέλος του 2020, έχουν δημιουργηθεί νέα χρέη 17 δισ. προς το δημόσιο και τις τράπεζες. Χρέη που διογκώνονται όσο ο καιρός περνάει, η κρίση βαθαίνει και η κυβέρνηση δεν αλλάζει πολιτική. Αν δεν αντιμετωπιστεί δραστικά αυτή η ωρολογιακή βόμβα, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες: Συρρίκνωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων, αύξηση της ανεργίας, μείωση των δημοσίων εσόδων. Στο βαθμό δε, που θα συνοδευτεί από γενικευμένες πτωχεύσεις (με βάση τον νέο πτωχευτικό κώδικα) θα οδηγήσει σε νέο κύμα φτωχοποίησης, με πρώτα θύματα τους ευάλωτους και τους πολίτες των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων.
Στην πραγματικότητα δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάκαμψη, χωρίς ριζική λύση στο πρόβλημα των χρεών της πανδημίας. Γι αυτό προτείνουμε με τόλμη και χωρίς αγκυλώσεις μια γενναία ρύθμιση των χρεών της πανδημίας.
Σε ότι αφορά τις οφειλές προς το Δημόσιο, έχοντας ως προηγούμενη θετική εμπειρία τη ρύθμιση που θεσπίσαμε ως κυβέρνηση το 2019 για τα χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία, εισηγούμαστε:
Για χρέη που δημιουργήθηκαν ή κατέστησαν ληξιπρόθεσμα από το Μάρτιο του 2020 μέχρι τουλάχιστον και το τέλος Αυγούστου του 2021 και αφορούν:
- φυσικά πρόσωπα με απώλεια εισοδήματος ή απώλεια της θέσης εργασίας κατά την περίοδο της πανδημίας.
- επιχειρήσεις που ανήκουν στους πληττόμενους κλάδους, με προϋπόθεση ένταξης στη ρύθμιση τη διατήρηση των θέσεων και σχέσεων εργασίας για τουλάχιστον 1 έτος.
Την πλήρη διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων, τη διαγραφή μέρους βασικής οφειλής για συγκεκριμένες κατηγορίες χρεών, την αποπληρωμή της υπόλοιπης οφειλής σε έως 120 δόσεις. Η διαγραφή μέρους της βασικής οφειλής θα αφορά:
- Φόρο εισοδήματος
- Τέλος επιτηδεύματος
- ΕΝΦΙΑ
- Ασφαλιστικές εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυταπασχολούμενους
- Εισφορά αλληλεγγύης
Κριτήριο για το ποσοστό της μείωσης της βασικής οφειλής θα είναι το ποσοστό απώλειας εισοδήματος την περίοδο της κρίσης για τα νοικοκυριά και το ποσοστό μείωσης του τζίρου για τις επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα:
- Για μείωση εισοδήματος/τζίρου 10%-29% : μείωση της βασικής οφειλής κατά 40%
- Για μείωση εισοδήματος/τζίρου 30%-40%: μείωση της βασικής οφειλής κατά 50%
- Για μείωση εισοδήματος/τζίρου άνω του 40%: μείωση της βασικής οφειλής κατά 60%
Η πλήρης διαγραφή τόκων και προσαυξήσεων καθώς και οι δόσεις θα εφαρμόζεται σε όλους, ακόμη και σε εκείνους που έχουν μείωση εισοδήματος ή τζίρου κάτω από 10%, προσφέροντας έτσι οριζόντια ανακούφιση σε όλους τους πολίτες τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε.
Για τα χρέη προς τις τράπεζες, προτείνουμε για όσο διαρκούν οι έκτακτες συνθήκες:
- Αναστολή πληρωμών.
- Περίοδο χάριτος για ρυθμισμένες οφειλές
- Επιμήκυνση περιόδου αποπληρωμής με αναπροσαρμογή επιτοκίου.
- Διαχωρισμό οφειλών σε εξυπηρετήσιμες και μη (με ρύθμιση του πρώτου μέρους και πάγωμα του δεύτερου)
- Διαγραφή μέρους της οφειλής για ευάλωτους και πληττόμενους οφειλέτες
Και σε αυτή τη κατεύθυνση ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι από τη πρώτη μέρα διακυβέρνησης σχεδιάζουμε να νομοθετήσουμε σειρά παρεμβάσεων που θα επαναφέρει το ρόλο του δημοσίου αξιοποιώντας τη συμμετοχή του μέσω του ΤΧΣ, για καλύτερο στρατηγικό σχεδιασμό υπέρ της πραγματικής οικονομίας και των πολιτών. Σε αυτή τη κατεύθυνση στο νομοθετικό σχεδιασμό περιλαμβάνονται επίσης:
- Η διαγραφή του συνόλου των τόκων υπερημερίας που τυχόν υπολογίσθηκαν κατά την κρίσιμη περίοδο.
- Η αναστολή πτωχεύσεων και λήψης μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης
- Το πάγωμα της τοκοφορίας
- Η μη απώλεια των ρυθμίσεων
Ενώ βασικό μέρος του σχεδιασμού αποτελεί η δημιουργία νέων εγγυοδοτικών σχημάτων, με κοινωνικά κριτήρια και εστίαση στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
Β. Μέτρα και εργαλεία ρευστότητας
Ο δεύτερος πυλώνας του σχεδίου μας, αφορά την ενίσχυση της ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ). Αν δεν υπάρξουν μέτρα ρευστότητας οι ΜμΕ απλά δε θα τα καταφέρουν να σταθούν στα πόδια τους. Και οι συνέπειες θα είναι δραματικές και για τους εργαζόμενους που απασχολούν.
Για το λόγο αυτό προτείνουμε:
- Κάλυψη τμήματος επιταγών/αγορών επιχειρήσεων μέσω κρατικού δανεισμού.
- Μέσω ενός προγράμματος κρατικής δανειοδότησης για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, με ύψος ενίσχυσης ίσο με το 30% του κόστους προμηθειών που είχαν οι επιχειρήσεις το 2019 και αποπληρωμή από το 2023 και έως 5 έτη.
- Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
- Η επιδότηση θα πρέπει να καλύπτει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών (εργαζόμενου και εργοδότη) και προτείνουμε να έχει διάρκεια 6 μηνών. Παράλληλα, ο εργοδότης θα οφείλει να διατηρήσει το σύνολο των εργαζομένων του για επιπλέον 6 μήνες μετά τη λήξη της επιδότησης, χωρίς μεταβολή των εργασιακών τους σχέσεων.
- Μετατροπή του συνόλου της επιστρεπτέας προκαταβολής σε μη επιστρεπτέα.
- Ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων μέσω Αναπτυξιακής Τράπεζας και τραπεζικού δανεισμού, μέσω προγράμματος εγγυήσεων με υψηλό ποσοστό δημόσιας κάλυψης έως 90% κάθε δανείου - χωρίς όριο ανώτατου ποσοστού κάλυψης.
- Ειδικός ακατάσχετος λογαριασμός για τις επιχειρήσεις και τους ελευθέρους επαγγελματίες.
- Ενεργοποίηση του θεσμού των μικροχρηματοδοτήσεων. Το πρόγραμμα μπορεί να δράσει συμπληρωματικά με τα άλλα μέτρα βοηθώντας ιδίως τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες και κυρίως τους νέους ανθρώπους που θέλουν να ξεκινήσουν μια οικονομική δραστηριότητα.
- Ρύθμιση των οφειλών προς ΔΕΚΟ και ΟΤΑ, με διευκόλυνση πληρωμής σε τουλάχιστον 24 δόσεις.
- Διαγραφή του τέλους επιτηδεύματος στη βάση των μηνών αναστολής λειτουργίας της επιχείρησης. Το τέλος επιτηδεύματος είναι φόρος για την άσκηση επαγγέλματος. Είναι εντελώς παράλογο λοιπόν να απαιτεί το κράτος την πληρωμή αυτού του φόρου όταν το ίδιο έχει διακόψει τη λειτουργία επιχειρήσεων και επαγγελμάτων.
- Μείωση ΦΠΑ εστίασης στο 6% για το πρώτο εξάμηνο από την έναρξη της δραστηριότητας στον κλάδο. Ένα στοχευμένο μέτρο ανακούφισης για τον κλάδο που χτυπήθηκε περισσότερο όλο αυτό τον χρόνο και υπέστη τη μεγαλύτερη καθίζηση.
Γ. Μόνιμο πλαίσιο για το ιδιωτικό χρέος
Ο τρίτος πυλώνας της πρότασής μας αφορά ένα μόνιμο ολιστικό πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους: χωρίς ημερομηνία λήξης, που θα καλύπτει όλες τις κατηγορίες οφειλετών και οφειλών, θα λαμβάνει υπόψη του τις ανάγκες κάθε οφειλέτη και θα προσαρμόζεται σε αυτές, θα αποτρέπει την κατάχρηση και θα επιβραβεύει τους συνεπείς, θα επιτρέπει στους πολίτες να απεγκλωβίζονται από τα χρέη τους και να σχεδιάζουν τη ζωή τους.
Οπως είπε ο Αλ. Τσίπρας καταργούμε τον ακραία αντικοινωνικό Πτωχευτικό Νόμο της ΝΔ, επαναφέρουμε τη προστασίας τη κύριας κατοικίας και τη δεσμευτικότητα των ρυθμίσεων για τους πιστωτές και κυρίως για τις Τράπεζες. Το σχέδιό μας για το νέο πλαίσιο εκτείνεται σε τρεις άξονες:
- Το πλαίσιο ρύθμισης για τις επιχειρήσεις, με τον πτωχευτικό κώδικα ως ίσχυε πριν την κατάργησή του, με απαραίτητες βελτιώσεις και με την πραγματική έννοια της δεύτερης ευκαιρίας.
- Το πλαίσιο ρύθμισης για τα φυσικά πρόσωπα και τα νοικοκυριά, που εισάγει εξωδικαστικό ηλεκτρονικό στάδιο και περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας
- Το πλέγμα ρυθμίσεων οφειλών προς το Δημόσιο.
Πιο συγκεκριμένα:
* Για τις επιχειρήσεις: Ο εξωδικαστικός μηχανισμός αλλάζει. Τελειώνουμε με τον απόλυτο έλεγχο της διαδικασίας από τις τράπεζες, όπως ισχύει σήμερα με το πλαίσιο που θέσπισε η ΝΔ με τον πτωχευτικό.
- Αφορά οφειλές προς θεσμικούς πιστωτές (Δημόσιο, ΕΦΚΑ, Τράπεζες).
- Δεν απαιτείται η αποδοχή της έναρξης της διαδικασίας από τους πιστωτές.
- Η ρύθμιση προκύπτει από ηλεκτρονική πλατφόρμα: Για τις απλές και πλέον συνηθισμένες περιπτώσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν οφειλές στο δημόσιο και σε κάποιες τράπεζες, η ρύθμιση προκύπτει αυτοματοποιημένα από την πλατφόρμα και είναι δεσμευτική για τους πιστωτές. Για τις πιο σπάνιες σύνθετες περιπτώσεις μεγάλων επιχειρήσεων με σύνθετα χρέη, θα απαιτείται έλεγχος βιωσιμότητας, και θα προηγείται της ρύθμισης διαπραγμάτευση πιστωτών και οφειλέτη
* Για τα νοικοκυριά: Θα υπάρχει κι εδώ εξωδικαστική διαδικασία. Η διαδικασία θα είναι απλή: ο οφειλέτης θα κάνει την αίτηση στην πλατφόρμα. θα απαιτείται η συναίνεση του για άρση του φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου προκειμένου να γίνει επεξεργασία της αίτησής του. Μετά τον έλεγχο των στοιχείων θα εμφανίζεται αυτοματοποιημένα η προτεινόμενη ρύθμιση από την ηλεκτρονική πλατφόρμα και η ρύθμιση αυτή θα είναι δεσμευτική και για τους πιστωτές, στους οποίους θα κοινοποιείται και θα τίθεται άμεσα σε ισχύ. Ενώ διατηρείται η δυνατότητα προσφυγής στο δικαστήριο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Για την προστασία της πρώτης κατοικίας: Εδώ υπάρχει άμεση και επιτακτική ανάγκη να προλάβουμε ένα τεράστιο κύμα εκποίησης της λαϊκής περιουσίας που όμοιο του δεν έχει ζήσει ποτέ η χώρα, ακόμα και στα χρόνια της μεγάλης κρίσης. Για αυτό και δίνουμε άμεση προστασία της πρώτης κατοικίας των λαϊκών στρωμάτων και της μεσαίας τάξης με την υπαγωγή τόσο στην εξωδικαστική όσο και στη δικαστική διαδικασία, ενώ για ευάλωτες κατηγορίες συμπολιτών μας, η χορήγηση ρύθμισης θα συνοδεύεται από πρόγραμμα επιδότησης της αποπληρωμής των δόσεων.
Επιπρόσθετα, για τα ρυθμισμένα δάνεια νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σχεδιάζουμε τη δημιουργία Ειδικού Ταμείου Αναδιαρθρώσεων εντός της Αναπτυξιακής Τράπεζας που θα επιχορηγεί υπό προϋποθέσεις τμήμα της ρυθμισμένης οφειλής που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει ο οφειλέτης.
Το σχέδιό μας ενσωματώνει και ειδικές μέριμνες για τον αγροτικό κόσμο, συνέχισε ο Αλέξης Τσίπρας. Την πλήρη υπαγωγή στις ρυθμίσεις που περιέγραψα, των αγροτικών χρεών που βρίσκονται σε ειδικούς εκκαθαριστές – όπως η πρώην Αγροτική Τράπεζα. Την ειδική προστασία των παραγωγικών περιουσιακών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τον βιοπορισμό των αγροτών έναντι οποιασδήποτε ρευστοποίησης.