Με εξαίρεση την αισιοδοξία κάποιων εμπόρων με μικρές κυρίως επιχειρήσεις, που εκτιμούν ότι οι εκπτώσεις και η σταδιακή χαλάρωση των περιορισμών αργά ή γρήγορα θα φέρουν τζίρο, η επανεκκίνηση του λιανεμπορίου συνοδεύτηκε χθες από αβεβαιότητες για τα μεγάλα δίκτυα, που δουλεύουν στο «ρελαντί» με τον περιορισμό των 20 ατόμων ανά κατάστημα απέναντι στον ανταγωνισμό των supermarket, που έκοψαν τις κορδέλες στα διαρκή αγαθά και δουλεύουν χωρίς τους ίδιους περιορισμούς.
Αυτά για την αγορά στις «κόκκινες περιοχές» (αυξημένου κινδύνου), διότι στις «πολύ κόκκινες» (πολύ αυξημένου κινδύνου) τα πράγματα ήταν χειρότερα. Οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού μέχρι 4.000 ευρώ για τις επιχειρήσεις που έκλεισαν αιφνιδιαστικά πριν... ανοίξουν σε Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κοζάνη δεν αρκούν, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες. Πολλοί δανείστηκαν για να αγοράσουν εμπορεύματα και διεκδικούν άμεση επανεκκίνηση, με κινητοποιήσεις και νομικά μέσα.
Εκεί που λειτούργησε η αγορά, η εμπορική κίνηση χαρακτηρίζεται σε γενικές γραμμές ικανοποιητική. Ωστόσο οι καταναλωτές έσπευσαν να καλύψουν βασικές ανάγκες τους και αυτό που περιγράφουν παράγοντες της αγοράς ως ελατήριο ζήτησης, μετά το πολύμηνο lockdown στα εμπορικά καταστήματα, δεν επιβεβαιώνεται. Αν και σημαντικό ποσοστό καταστημάτων πραγματοποίησε καλύτερο τζίρο από την αντίστοιχη Δευτέρα του 2019 (8.4.2019), σε ποσοστό που μπορεί να έφτανε και το 40% σε κάποιες περιοχές, οι προοπτικές δεν είναι καλές. Με βάση συγκλίνουσες εκτιμήσεις στον κλάδο ένδυσης για παράδειγμα, η πρόβλεψη από αλυσίδες με καταστήματα σε όλη την επικράτεια -σε malls και σε «πολύ κόκκινες περιοχές», όπου σήμερα τα καταστήματά τους είναι κλειστά- αναμένεται πτώση τζίρου στο τέλος της εβδομάδας κοντά στο 60% συγκριτικά με περίοδο κανονικότητας.
Το μοντέλο λειτουργίας της αγοράς δεν φαίνεται να ενθουσιάζει ούτε καταναλωτές ούτε επιχειρήσεις. Τα ραντεβού και οι δύο «κόφτες» ως προς τον χρόνο που έχει στη διάθεσή του ο καταναλωτής -3 ώρες από τη στιγμή του sms στο 13032 αφού πάρει το αποδεικτικό του ραντεβού από το κατάστημα και περίπου μισή ώρα μέσα στο κατάστημα- αλλοιώνουν την εμπειρία αγορών, η οποία από απόλαυση γίνεται μια διεκπαιρεωτική διαδικασία. Από την άλλη μεριά, οι επιχειρήσεις έχουν να διαχειριστούν υψηλό κόστος λειτουργίας, ειδικά όσες διαθέτουν μεγάλα καταστήματα, λόγω του πλαφόν των 20 ατόμων.
Πολλοί επιχειρηματίες μεγάλων εταιρειών του λιανεμπορίου φοβούνται, όπως σημειώνουν στο Euro2day.gr, μετατόπιση τζίρου στα διαρκή καταναλωτικά αγαθά των supermarket. Καλούνται, όπως σημειώνουν, να λειτουργήσουν με «άνισους όρους», ήτοι ραντεβού με τον καταναλωτή, περιορισμένο χρόνο για τα ψώνια του και ανώτατο αριθμό 20 ατόμων ανά κατάστημα, όταν τα supermarket, έχοντας κόψει τις κορδέλες, μπορούν να διαθέτουν παρόμοια προϊόντα, από ρούχα μέχρι ηλεκτρικά είδη, με μόνο περιορισμό το ένα άτομο ανά 25 τ.μ.
Σε αυτό το πεδίο ανταγωνισμού «οι καταναλωτές αγοράζουν ανάγκη και όχι συναίσθημα», σημειώνουν χαρακτηριστικά. Έτσι όμως δεν λειτουργεί η αγορά μόδας.
Η σύγχυση που επικρατεί στην αγορά αποτυπώθηκε χθες και στον τρόπο λειτουργίας των πολυκαταστημάτων, όπου πολλές επιχειρήσεις άνοιξαν με τη μέθοδο του ραντεβού για αγορές στο κατάστημα (click inside) παρά το γεγονός ότι η ΚΥΑ που καθορίζει το μοντέλο επανεκκίνησης απαγορεύει αυτή τη μέθοδο στα καταστήματα που λειτουργούν με συμφωνίες συνεργασίας τύπου “shop in a shop”.
Η έλλειψη θεσμικού πλαισίου που να ορίζει συγκεκριμένο ΚΑΔ για πολυκαταστήματα άφησε περιθώρια ερμηνειών της απόφασης, με αποτέλεσμα άλλα καταστήματα να παραμείνουν κλειστά όπως τα attica και άλλα να ανοίξουν όπως notos galleries, Hondos Center, Sephora, Gallerie de Beaute κ.α. Η Notos αναγκάστηκε να κλείσει τα πολυκαταστήματά της κατόπιν ελέγχου των κλιμακίων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, που επέβαλε και πρόστιμο στην εταιρεία ύψους 8.000 ευρώ.
Ελέγχθηκαν οι ταμειακές μηχανές, οι συμφωνίες με προμηθευτές και επιβεβαιώθηκε απασχολούμενο προσωπικό προμηθευτών. Χαρακτηριστικά συμφωνιών τύπου “shop in shop” διαθέτουν πολλές αλυσίδες όπως για παράδειγμα κάποια καταστήματα της Hondos Center, στελέχη της οποίας ωστόσο σημειώνουν στο Euro2day.gr ότι το προσωπικό προμηθευτών είναι αισθητικοί - καθεστώς που είναι σε ισχύ από την ίδρυση της εταιρείας. Επίσης, σημειώνουν ότι όλο το εμπόρευμα προμηθευτών, σε όλα τα τμήματα, είναι αγορασμένο, με τιμολόγια της εταιρείας, οπότε συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά, καθώς δεν εμπίπτει στις συμφωνίες συνεργασίας “κατάστημα εντός καταστήματος".
Οι έλεγχοι πάντως από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή θα συνεχιστούν και σε άλλες εταιρείες, μετά τη Notos, προκειμένου να επιβεβαιωθεί εάν εμπίπτουν ή όχι στις συμφωνίες συνεργασίας τύπου “shop in a shop”.