O οίκος DBRS διατήρησε την πιστοληπτική αξιολόγηση ΒΒ (low) για την Ελλάδα, διατηρώντας σταθερό outlook.
Οπως αναφέρει, η επιβεβαίωση της σταθερής τάσης επιβεβαιώνει την θέση του οίκου ότι η Ελλάδα εισήλθε στην πανδημική κρίση μετά από χρόνια δημοσιονομικής υπεραπόδοσης που, μαζί με τα σημαντικά ταμειακά αποθέματα, παρέχουν στη χώρα ευελιξία να διαχειριστεί τις επιπτώσεις της κρίσης.
Η πανδημία του κορωνοϊού έχει πλήξει έντονα την οικονομία, οδηγώντας σε ύφεση 8,2% το 2020, λόγω και των αυστηρών μέτρων περιορισμού και του πλήγματος για τον τουρισμό.
Η επιβεβαίωση της αξιολόγησης στηρίζεται από τη συμμετοχή της χώρας στην ευρωζώνη. Από τη στιγμή που εξελέγη τον Ιούλιο του 2019 η ελληνική κυβέρνηση έχει επιδείξει ισχυρή δέσμευση στην υλοποίηση της μεταρρυθμιστικής της ατζέντας σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Μετά τις σημαντικές δομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις των προγραμμάτων προσαρμογής, η Ελλάδα έχει διατηρήσει συνετή δημοσιονομική πολιτική ως την κρίση, οδηγώντας σε πέντε χρόνια πρωτογενών πλεονασμάτων και υπερεπίτευξη των στόχων, οδηγώντας σε πρόσθετη ελάφρυνση χρέους.
Επιπρόσθετα, η συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο έκτακτο πρόγραμμα αγορών της ΕΚΤ λόγω της πανδημίας διασφαλίζει την ικανότητα της χώρας να δανείζεται από τις αγορές με ιστορικά χαμηλά επιτόκια. Λόγω του ευνοϊκού περιβάλλοντος, η χώρα είναι καθ' οδόν για πρόωρη αποπληρωμή 3,3 δισ. ευρώ των ακριβών δανείων του ΔΝΤ. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η χώρα αναμένεται να λάβει σημαντικά κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 9% του ΑΕΠ, που θα στηρίξουν την ανάκαμψη και θα βελτιώσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της οικονομίας.
Πιθανή αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου θα βασιστεί σε πιθανή αποδοτική διαχείριση της πανδημικής χρήσης, με επιστροφή της οικονομίας σε διατηρήσιμη ανάπτυξη. Καταλύτης αναβάθμισης είναι επίσης η ομαλή συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς στο πλαίσιο της μεταπρογραμματικής εποπτείας και η συνέχεια των δημοσιονομικών προσπαθειών και των δομικών μεταρρυθμίσεων.
Σε αντιδιαστολή, καταλύτες ενδεχόμενης υποβάθμισης αποτελεί η επίμονα αρνητική απόδοση της οικονομίας, ενδεχόμενο πάγωμα δομικών μεταρρυθμίσεων αλλά και πιθανοί κλυδωνισμοί στη σταθερότητα του τραπεζικού τομέα.
Η οικονομία
Η πανδημική κρίση διέκοψε την αργή αλλά σταθερή ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Το ελληνικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι έχει υποχωρήσει κατά 8,2% το 2020, λόγω των μέτρων περιορισμού του ιού το δεύτερο τρίμηνο αλλά και της αδυναμίας του τουρισμού το τρίτο τρίμηνο. Η Κομισιόν προβλέπει ότι η οικονομία θα ανακάμψει κατά 3,5% το 2021 και κατά 5% το 2020, ωστόσο δεν συμπεριλαμβάνεται στην πρόβλεψη η επίπτωση του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η εκτίναξη των κρουσμάτων το πρώτο τρίμηνο και η ενίσχυση των μέτρων περιορισμού πιθανόν να καθυστερήσουν την ελληνική ανάκαμψη. Σχολιάζοντας τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, ο οίκος τονίζει ότι κλειδί θα αποτελέσει η ικανότητα απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης ταυτόχρονα με τη διατήρηση του μεταρρυθμιστικού μομέντουμ.
Τα έκτακτα μέτρα στήριξης της οικονομίας οδήγησαν σε δημοσιονομικό έλλειμμα 9,9% το 2020. Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το φετινό έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο 6,7% φέτος.
Εξωτερικές ανισορροπίες
Η χειροτέρευση στο ισοζύγιο υπηρεσιών οδήγησε σε έλλειμμα 6,7% του ΑΕΠ στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών την περασμένη χρονιά. Οι διεθνείς αφίξεις και τα τουριστικά έσοδα μειώθηκαν κατά περίπου 76% έναντι του 2019. Η αργή ανάκαμψη των διεθνών ταξιδιών αναμένεται να επηρεάσει το ισοζύγιο και φέτος, αλλά αναμένεται αυτό εν μέρει να αντισταθμιστεί από τις ροές κοινοτικών πόρων. Το ΔΝΤ προβλέπει 4,5% του ΑΕΠ έλλειμμα ισοζυγίου πληρωμών για φέτος.
Σε ότι αφορά προηγούμενα βάρη, οι καθαρές εξωτερικές υποχρεώσεις παραμένουν υψηλές στο 168,5% του ΑΕΠ για το 2019, έναντι 89% το 2011, αντανακλώντας κυρίως το εξωτερικό χρέος του δημόσιου τομέα. Αναμένεται να παραμείνει σε υψηλά επίπεδα εξαιτίας του μακρόχρονου προφίλ των δανείων του επίσημου τομέα.
Ο δείκτης χρέους είναι υψηλός αλλά υπάρχουν παράγοντες εξισορρόπησης
Ο δείκτης χρέους αυξήθηκε πέρυσι εξαιτίας των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας και την ύφεση, φτάνοντας περίπου το 202,4% του ΑΕΠ από 181% του ΑΕΠ το 2019. Παραμένει πολύ υψηλό αλλά υπάρχουν παράγοντες που αντισταθμίζουν το βάρος. Η Ελλάδα επωφελείται από την ευνοϊκή δομή του χρέους καθώς ο επίσημος τομέας ελέγχει περίπου το 80% με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Επιπλέον, το χρέος έχει πολύ μακρά ωρίμανση, 20 ετών με βάση τα στοιχεία Δεκεμβρίου 2020, με το 90% σε σταθερό επιτόκιο, περιορίζοντας τους κινδύνους από την αυξανόμενη ρευστότητα στις αγορές.
Η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ συνεισφέρει σε περισσότερο ευνοϊκούς όρους δανεισμού καθώς οδήγησε τα επιτόκια σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο. Επωφελούμενη από το περιβάλλον αυτό η χώρα προεξόφλησε δάνεια του ΔΝΤ 3,3 δισ. ευρώ. Ο δείκτης χρέους αναμένεται να υποχωρήσει ελαφρά κάτω του 200% φέτος. Επιπλέον το μεγάλο μαξιλάρι ρευστότητας, ύψους 31 δισ. ευρώ (Δεκέμβριος 2020), στηρίζει την προσπάθεια της χώρας να ενισχύσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
Ο Ηρακλής
Παρά την αυξανόμενη αβεβαιότητα σε ότι αφορά το μακροοικονομικό περιβάλλον, οι τράπεζες έκαναν πρόοδο σε ότι αφορά τη μείωση των NPEs, περιορίζοντάς τα κατά σχεδόν 10 δισ. ευρώ το 2020. Ο δείκτης μειώθηκε από το 40,6% στα τέλη του 2019 στο 35,8% τον Σεπτέμβριο του 2020. Αυτή η μείωση οφείλεται κυρίως στην ενεργοποίηση του «Ηρακλή» από την Eurobank, με τιτλοποίηση 7,5 δισ. ευρώ. Περαιτέρω μείωση αναμένεται τους επόμενους μήνες, καθώς περισσότερες συναλλαγές ανακοινώθηκαν από τις άλλες τρεις συστημικές τράπεζες, με τις περισσότερες να έχουν φτάσει σε δεσμευτικές προσφορές. Αν όλα τα σχέδια προχωρήσουν θα υπάρξει μείωση NPEs 18 δισ. ευρώ, κατεβάζοντας τον δείκτη στο 25%.
Η πανδημία, ωστόσο, θα βαρύνει στην ποιότητα ενεργητικού, με τα δάνεια σε moratoria να αντιστοιχούν σε 21 δισ. ευρώ (ή 12% των τραπεζικών ισολογισμών) στα τέλη Νοεμβρίου του 2020. Ενώ δεν είναι ξεκάθαρο ποια θα είναι η εξέλιξή τους, η DBRS εκτιμά ότι πιθανότατα ένα μέρος του να μην επανέλθει ως «εξυπηρετούμενο». Παρ’ όλα αυτά η επέκταση του «Ηρακλή» και η εφαρμογή του νέου πτωχευτικού κώδικα θα στηρίξει την προσπάθεια των τραπεζών να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους.
Οι μεταρρυθμίσεις
Μετά τις εκλογές του 2019 η κυβέρνηση έκανε πρόοδο σε επενδυτικά σχέδια, τη μείωση της γραφειοκρατίας και την βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Οι πρόσφατες προσπάθειες «ψηφιοποίησης» του δημοσίου είναι θετικές, ωστόσο η επίδοση της χώρας στον τομέα παραμένει κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.