Με σημαντική υστέρηση της τάξης του 17% έκλεισαν τα καθαρά έσοδα του προϋπολογισμού τον Ιανουάριο, με «παρήγορο» στοιχείο την επιμέρους πτώση των φορολογικών εσόδων κατά 7,4% γεγονός που κάνει τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη να μιλά για διατήρηση της κουλτούρας πληρωμών από την πλευρά των φορολογουμένων ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες.
Το ξεκίνημα του έτους ήταν δύσκολο για τον προϋπολογισμό με το πρωτογενές έλλειμα να διευρύνεται στο 1,473 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,031 δισ. ευρώ παρά τη συγκράτηση των δαπανών κατά 342 εκατ. ευρώ. Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους γνωρίζοντας πλέον πως θα χρειαστούν περισσότερα από τα 7,5 δις ευρώ τα οποία έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό για την τροφοδότηση των αυξημένων μέτρων στήριξης, προχωρά στην εκτέλεση των δαπανών «με φειδώ και έξτρα προσοχή» όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές.
Οι ανατροπές στο μέτωπο της πανδημίας με την επιβολή πρόσθετων περιοριστικών μέτρων σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα από τις αρχικές προβλέψεις αναμένεται πως θα ασκήσουν πιέσεις και σε δημοσιονομικό επίπεδο και στο μέτωπο της προβλεπόμενης ύφεσης για το πρώτο τρίμηνο του έτους. Επιλογή του υπουργείου Οικονομικών είναι να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις επί των νεότερων εκτιμήσεων, όταν υπάρχει καθαρός ορίζοντας στο μέτωπο της πανδημίας.
Επί του παρόντος, αρμόδιες πηγές επιμένουν πως δεν έχει αλλάξει το σενάριο που προβλέπει πέρασμα στην ανάπτυξη το δεύτερο τρίμηνο του έτους ούτε το χρονικό σενάριο λήψης μέτρων στήριξης έως τον Μάρτιο -Απρίλιο. Έχει μεταβληθεί όμως ο σχεδιασμός όσον αφορά το εύρος και το ύψος των απαιτούμενων μέτρων στήριξης, λογαριασμός ο οποίος ορίζεται από τα δεδομένα στο υγειονομικό μέτωπο. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές «δεν αποκλείεται να χρειαστεί η λήψη μέτρων στήριξης ακόμα και 10-15 μέρες του Μαϊου» ή για την ακρίβεια ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί τουλάχιστον για συγκεκριμένους κλάδους.
Η κυβέρνηση, επιχειρεί να δώσει «ανάσες» στην ανάπτυξη με την προχρηματοδότηση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης πριν καλά καλά εγκριθεί από τις Βρυξέλλες. Το επόμενο δεκαήμερο αναμένονται οι πρώτες ανακοινώσεις ενώ εντός Μαρτίου το ελληνικό πλήρες σχέδιο αναμένεται να κατατεθεί στην Κομισιόν. Στο ελληνικό σχέδιο έχει ενσωματωθεί πάνω από το 70% των προτάσεων της Επιτροπής Πισσαρίδη, καθώς είναι έντονη η συνάρτηση με μεταρρυθμίσεις.
Όσον αφορά το μέτρο της επιδότησης παγίων δαπανών, ολοένα και πιο καθαρά φαίνεται πως θα είναι απολύτως στοχευμένο, με τις επιδοτούμενες δαπάνες να προκύπτουν μετά την αφαίρεση των ενισχύσεων που έχουν ήδη λάβει οι επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της επιδότησης δαπανών μισθοδοσίας όπου οι νέες επιχορηγήσεις θα υπολογιστούν αφού αφαιρεθούν τα κονδύλια για την κάλυψη δαπανών μισθοδοσίας, μέσω του μέτρου αναστολής εργασίας (534 ευρώ και κάλυψη ασφαλιστικών εισφορών) ή των προγραμμάτων «Συνεργασία» και επιδότησης προσλήψεων.
Η δήλωση Σκυλακάκη
«Με βάση τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τα έσοδα από φόρους τον Ιανουάριο ανήλθαν σε 3.690 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021», επισημαίνει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, με αφορμή τη δημοσιοποίηση των στοιχείων για τον πρώτο μήνα της χρονιάς.
«Η μείωση αυτή οφείλεται στις επιπτώσεις του lockdown, που κράτησε περισσότερο από ό,τι είχε υπολογιστεί όταν καταρτίστηκε ο προϋπολογισμός, αντανακλά εντούτοις τη διατήρηση μιας ικανοποιητικής κουλτούρας πληρωμών από την πλευρά των φορολογουμένων, που αποτελεί θετική παρακαταθήκη για τα δημόσια οικονομικά, όταν στην επόμενη μέρα της πανδημίας ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας», συμπληρώνει.
Η πορεία του προϋπολογισμού
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, τον Ιανουάριο παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 1.561 εκατ. ευρώ. έναντι στόχου για έλλειμμα 1.091 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα του 2021 στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού και ελλείμματος 768 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Το πρωτογενές έλλειμμα ήταν 1.473 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1.031 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 495 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2020.
Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 3.848 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 812 εκατ. ευρώ ή 17,4% έναντι της εκτίμησης για το έτος 2021 που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα από φόρους καθώς και από το ΠΔΕ.
Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 4.122 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 803 εκατ. ευρώ ή 16,3% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 3.690 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 295 εκατ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2021. Η μείωση αυτή, που είναι αποτέλεσμα του δεύτερου κύματος της πανδημίας, αναμενόταν, όπως είχε αναφερθεί στα δελτία εκτέλεσης κρατικού προϋπολογισμού των μηνών Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2020.
Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.
Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 274 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 9 εκατ. ευρώ από τον στόχο (265 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 145 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 615 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.
Οι δαπάνες
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 ανήλθαν στα 5.409 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 342 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (5.751 εκατ. ευρώ). Πιο συγκεκριμένα, σημαντικό μέρος των υπό κατανομή πιστώσεων που επρόκειτο να μεταφερθούν στην κατηγορία των μεταβιβάσεων εντός του Ιανουαρίου, τελικά δεν μεταφέρθηκαν, διότι υπήρξε μεταγενέστερη του προϋπολογισμού απόφαση, να εξυπηρετηθεί μερικώς το μέτρο της επιστρεπτέας προκαταβολής και από πόρους του ΠΔΕ.
Οι ταμειακές πληρωμές που σχετίζονται με τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (κατηγορία αποκτήσεων παγίων περιουσιακών στοιχείων) κινήθηκαν αυξητικά σε σχέση με τον αρχικό στόχο κατά 539 εκατ. ευρώ, προς εξυπηρέτηση των σχετικών συμβάσεων.
Το σκέλος του ΠΔΕ κινήθηκε αντίρροπα σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό, παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με τον στόχο κατά 597 εκατ. ευρώ (πληρωμές 927 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 330 εκατ. ευρώ).
Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για τον μήνα Ιανουάριο έχει ως εξής:
- η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας της Covid-19 (μισθωτών) ύψους 386 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),
- η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 167 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 740 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,
- η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 19 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν.
Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 728 εκατ. ευρώ, με τη μεγαλύτερη αύξηση στο σκέλος του ΠΔΕ κατά 693 εκατ. ευρώ, λόγω του προαναφερόμενου μέτρου της επιστρεπτέας προκαταβολής.