«Σερφάρουν» από πολύ μικρή ηλικία. Δύο στα 10 έχουν δεχτεί διαδικτυακή παρενόχληση αλλά δεν διστάζουν να συναντήσουν κάποιον που γνώρισαν στο Διαδίκτυο. Σχεδόν τα μισά αποδέχονται φίλους που δεν γνωρίζουν, καθώς δεν έχουν έλεγχο από τους γονείς. Τα Ελληνόπουλα είναι εύκολα… θύματα στο διαδίκτυο.
Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που προκύπτουν από έρευνες που είδαν το φως της δημοσιότητας, με αφορμή την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Φεβρουαρίου.
Αποκαλυπτική η έρευνα του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ σε δείγμα 14.000 μαθητών, ηλικίας από 10-17 ετών:
- Το 70% των παιδιών έχει πρόσβαση και κάνει χρήση των κοινωνικών δικτύων σε ηλικία κάτω του επιτρεπτού ορίου.
- Το 21% δηλώνει ότι έχει δεχτεί διαδικτυακή παρενόχληση και ένα μεγάλο ποσοστό μάλιστα επιχείρησε να την αντιμετωπίσει χωρίς να το αναφέρει σε κανέναν.
- Επίσης, το 21% των παιδιών έχει συναντηθεί με κάποιον που γνώρισε στο διαδίκτυο και
- Το 41% αποδέχεται αιτήματα φιλίας από αγνώστους.
- Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί η παραδοχή από τα παιδιά ότι σχεδόν οι μισοί γονείς δεν θέτουν όρια στα παιδιά τους όσον αφορά στη χρήση του διαδικτύου.
Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των καταγγελιών για υλικό παιδικής κακοποίησης -που είναι και το βασικό πεδίο δραστηριοποίησης της SafeLine.gr- παρουσιάζεται ελαφρά αυξημένος κατά 2% σε σχέση με το 2019, αγγίζοντας το 47%.
Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι εν λόγω καταγγελίες ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο στην Ελλάδα.
Διαπιστώνεται μάλιστα ότι όσο μικραίνει ο μέσος όρος ηλικίας των παιδιών που έχουν πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες τόσο το πρόβλημα γιγαντώνεται, γεγονός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, καθώς τα δεδομένα κυρίως μετά τα lockdown δείχνουν ότι τα παιδιά αρχίζουν την ενασχόλησή τους με τον ψηφιακό κόσμο σε όλο και μικρότερη ηλικία.
Η παρέμβαση της ΕΕ
Δεν είναι τυχαίο ότι η ΕΕ με τη φετινή Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου, με θέμα «Μαζί για ένα καλύτερο διαδίκτυο», απευθύνει πρόσκληση σε όλους και όλες να συμμετάσχουν στη διαμόρφωση ενός ασφαλέστερου και καλύτερου διαδικτύου, ιδίως για τα παιδιά και τους νέους.
Η Μαρίγια Γκαμπριέλ, Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, δήλωσε σχετικά: «Οι νέοι πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς και ανεξάρτητοι όταν ταξιδεύουν στον κόσμο του διαδικτύου, ώστε να μπορούν να ωφεληθούν στον μέγιστο βαθμό από τον ψηφιακό κόσμο. Με το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, θέτουμε την ψηφιακή εκπαίδευση στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, προωθώντας τον ψηφιακό γραμματισμό για την καταπολέμηση της διαδικτυακής παραπληροφόρησης, στηρίζοντας τους εκπαιδευτικούς και τους διδάσκοντες και διασφαλίζοντας ποιοτική ηλεκτρονική μάθηση».
Έρευνα σε γονείς για τη χρήση του διαδικτύου από τα παιδιά
Εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της νέας έρευνας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ, σύμφωνα με τα οποία το 13% των γονέων δεν κάνει κανέναν έλεγχο στη διαδικτυακή δραστηριότητα του παιδιού.
Η βασική αγωνία των γονιών, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, είναι:
- κατά 69%, ο βαθμός επηρεασμού των παιδιών από το διαδικτυακό περιεχόμενο στο οποίο εκτίθενται και αμέσως μετά ακολουθεί
- κατά 64%, ο χρόνος τον οποίο δαπανούν στο διαδίκτυο.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η διαδικτυακή φήμη του παιδιού δεν είναι από τα θέματα που απασχολούν ιδιαίτερα τους γονείς -μόνο το 10% ανησυχεί για αυτό το ζήτημα- και μόνο το 32% των ερωτηθέντων ανησυχεί αν το παιδί έχει επαφή με αγνώστους κατά τη διαδικτυακή του ενασχόληση.
Η ηλικία έναρξης ενασχόλησης με το διαδίκτυο κατά 38% είναι πλέον τα 6-8 έτη, κατά 30,8% τα 9-11 έτη και κατά 21% τα 3-5 έτη, ενώ προφίλ σε κοινωνικό δίκτυο σύμφωνα με τη δήλωση της πλειοψηφίας των γονιών που συμμετείχαν στην έρευνα είναι στην ηλικία των 11-13 ετών.
Ο έλεγχος των παιδιών
Οι γονείς κατά 49% δηλώνουν ότι εν μέρει έχουν τον έλεγχο της διαδικτυακής δραστηριότητας του παιδιού.
Τον απόλυτο έλεγχο δηλώνει ότι έχει το 35% και κανέναν έλεγχο το 13%. Το 11% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι δεν γνωρίζει με ποιους συνομιλεί το παιδί του στο διαδίκτυο.
Το 56% των ερωτηθέντων απάντησε ότι συζητά πολύ συχνά με το παιδί για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου, το 29% πολύ συχνά και από σπάνια έως καθόλου το 16%.
Όρια σχετικά με τον χρόνο που μπορεί το παιδί να δαπανήσει σε καθημερινή βάση στο διαδίκτυο δηλώνει ότι βάζει το 81% των ερωτηθέντων. Tο 54% των ερωτηθέντων μάλιστα δηλώνει ότι έχει επαρκείς γνώσεις για να μάθει στο παιδί να προστατεύεται στο διαδίκτυο και μόνο το 24% ενημερώνεται σπάνια για τους κινδύνους του ψηφιακού κόσμου. Εργαλεία γονικού ελέγχου σε μόνιμη βάση ή περιστασιακά χρησιμοποιεί το 48% των ερωτηθέντων ενώ ένα 18% δηλώνει ότι θα ήθελε αλλά δεν γνωρίζει πώς να τα χρησιμοποιεί.
Από την άλλη πλευρά, περίπου οι μισοί γονείς δεν είναι ενημερωμένοι για τη σήμανση ηλικιακής διαβάθμισης PEGI και το 72% δεν αναγνωρίζει τι σηματοδοτούν τα σύμβολα περιεχομένου PEGI.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά κατά τους μήνες Νοέμβριο-Ιανουάριο 2020-2021 και συμμετείχαν σε αυτήν 1.750 γονείς.
Νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα από την Google
Η Google Ελλάδας έφερε στην χώρα το νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Γίνε Ήρωας του Διαδικτύου», το οποίο θα είναι διαθέσιμο δωρεάν σε όλα τα δημοτικά σχολεία της Ελλάδας. Το πρόγραμμα παρέχει στους δασκάλους της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τα κατάλληλα εργαλεία για να διδάξουν στους μαθητές και τις μαθήτριες το θέμα της ασφάλειας στο διαδίκτυο. Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας.
O κύκλος μαθημάτων «Γίνε Ήρωας του Διαδικτύου» είναι ένα πολύπλευρο πρόγραμμα που παρέχει στους εκπαιδευτικούς τα εργαλεία και τις μεθόδους που χρειάζονται για να διδάξουν τις βασικές αρχές ψηφιακής ασφάλειας και ψηφιακής ιθαγένειας στο περιβάλλον της σχολικής τάξης. Τα μαθήματα διεξάγονται από το Ινστιτούτο Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και πλαισιώνονται από τεχνικές «παιχνιδοποίησης» με τη βοήθεια του Interland, ενός διαδικτυακού παιχνιδιού περιπέτειας που καθιστά τη μάθηση σχετικά με την ψηφιακή ασφάλεια και την ψηφιακή ιθαγένεια διαδραστική και διασκεδαστική -όπως είναι και το ίδιο το Διαδίκτυο.