Σχετική σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό έχουν προκαλέσει τα νέα μέτρα περιορισμού στην αγορά του λιανεμπορίου, καθώς οι διευκρινίσεις που δόθηκαν -και δημοσιεύθηκαν σε ΦΕΚ- για το μοντέλο λειτουργίας ανά κλάδο δραστηριότητας απέχει μακράν από την ερμηνεία που δίνουν στην πράξη οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς.
Η χρήση του μοντέλου click in shop, δηλαδή αγορές από το κατάστημα, με επίσκεψη κατόπιν ραντεβού και για 2 ώρες παραμονής στον εμπορικό χώρο, με περιορισμό ένα άτομο ανά 25 τ.μ., που μπορούν να εφαρμόζουν επιχειρήσεις ένδυσης, υπόδησης και ειδών βιβλιοχαρτοπωλείου στις «κόκκινες περιοχές», γίνεται κατά το δοκούν.
Στην Αττική και τις άλλες επιβαρυμένες επιδημιολογικά περιοχές, που αυξάνουν μέρα με τη μέρα, πολλές εταιρείες επιλέγουν να μη το υιοθετήσουν. Άλλες επιλέγουν το μοντέλο αγορών μέσω e-shop, ή τηλεφωνικά με παράδοση εκτός καταστήματος (click away), ή αξιοποιώντας ορισμένα μόνο καταστήματα του δικτύου τους γι’ αυτό τον σκοπό, ή εξυπηρετούν αποκλειστικά μέσω e-shop με παράδοση κατ’ οίκον.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση των αλυσίδων της Inditex, όπως η Zara, η Stradivarius, η Bershka, η Pull&Bear και τα άλλα σήματα του χαρτοφυλακίου του ισπανικού ομίλου, τα οποία ενώ υπάγονται στις δραστηριότητες (KAΔ) που μπορούν να λειτουργούν με το μοντέλο αγορών με ραντεβού στις κόκκινες περιοχές, δεν λειτουργούν τα φυσικά τους καταστήματα από το Σάββατο. Εξυπηρετούν τους καταναλωτές με τη μέθοδο click & collect (αγορά από το e-shop και παράδοση στην είσοδο των καταστημάτων), εφόσον ωστόσο έχουν ολοκληρώσει τις αγορές τους, της πληρωμής συμπεριλαμβανομένης, μέσω των e-shop των εμπορικών σημάτων αποκλειστικά.
H Η&Μ πάντως, που είχε αποστασιοποιηθεί τον Δεκέμβριο από το click away, λειτουργεί το δίκτυό της με το click in shop, τουλάχιστον προσώρας.
Σημειώνεται ότι και οι δύο παραπάνω εταιρείες, παγκόσμιοι ηγέτες της αγοράς προσιτής μόδας, με τη στήριξη των μητρικών τους εταιρειών και έχοντας συγκριτικό πλεονέκτημα στο online κανάλι από άλλες επιχειρήσεις της τοπικής αγοράς, διαχειρίζονται με μεγαλύτερη ευελιξία τις προκλήσεις της πανδημίας. Διαθέτουν σύγχρονες πλατφόρμες με ισχυρές υποδομές logistics και κεντρικό έλεγχο παραγγελιών και αποθεμάτων. Προφανώς και η αξιοποίηση ή μη εργαλείων όπως το click away και το click in shop ελέγχονται ως προς το κόστος και την απόδοσή τους πριν πάρουν «πράσινο φως» από τις κεντρικές διοικήσεις της κάθε αλυσίδας, σε συνέχεια της μεγάλης πίεσης που υπέστησαν οι πωλήσεις τους από τον Νοέμβριο, με το τελευταίο lockdown του 2020.
Σε άλλα σήματα της αγοράς, με το μοντέλο των αγορών κατόπιν ραντεβού εξυπηρετούν στις επιβαρυμένες περιοχές τα καταστήματα franchise της Mango, της Benetton, αλλά και πολυκαταστήματα όπως τα Αttica.
Καταναλωτές υποδέχονται επίσης οι ελληνικές αλυσίδες ένδυσης - υπόδησης, καθώς και οι αλυσίδες παιχνιδιών όπως ο Μουστάκας, εξυπηρετώντας τους καταναλωτές με ραντεβού για αγορές ειδών βιβλιοχαρτοπωλείου.
Μπρος-πίσω είχαμε στην περίπτωση της Jumbο. Μετά τις επίσημες ανακοινώσεις της κυβέρνησης, αρχικά ανακάλεσε την απόφασή της να δέχεται καταναλωτές στα καταστήματα του δικτύου της στις «κόκκινες περιοχές» με το μοντέλο των ραντεβού. Χθες, σε μήνυμά της, που ενημερώνει επίσης για την ενεργοποίηση του e-shop της κυπριακής αγοράς, η Jumbο δήλωσε ότι θα κρατήσει κλειστά τα καταστήματα του δικτύου από σήμερα, 1η Φεβρουαρίου, σε Αττική, Χαλκίδα και Πάτρα. Αναφέρει συγκεκριμένα: «Αγαπητοί φίλοι των Jumbο, παρά την πρόθεσή μας να βρούμε τους καλύτερους δυνατούς τρόπους να σας εξυπηρετήσουμε, δυστυχώς, τα καταστήματα Jumbο σε Αττική, Χαλκίδα και Πάτρα θα παραμείνουν κλειστά από τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου. Ελπίζουμε σύντομα να είμαστε σε θέση να λειτουργήσουμε και σε αυτές τις περιοχές. Τα υπόλοιπα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα θα λειτουργήσουν κανονικά, όπως και πριν (χωρίς ραντεβού)…».
Ωστόσο αυτό άλλαξε και τελικά γνωστοποίησε ότι από Τρίτη τα καταστήματα θα λειτουργήσουν και στις κόκκινες περιοχές.
Η κουλτούρα της εταιρείας δεν συνάδει με την πολυπλοκότητα που προωθεί στη διαδικασία αγορών το νέο καθεστώς, όπως μας μεταφέρουν στελέχη της εταιρείας, αφού ο καταναλωτής θα μπορεί να αγοράζει ελεύθερα από τα καταστήματα π.χ. ρούχα και τετράδια, αλλά αν θέλει ένα παιχνίδι, θα πρέπει να ακολουθήσει τη διαδικασία click away, δηλαδή να το παραγγείλει μέσω διαδικτύου ή τηλεφωνικά, να ακολουθήσει τις πρακτικές της εταιρείας για διεκπεραίωση της πληρωμής και να συνεννοηθεί με το κατάστημα της επιλογής του, ώστε να το παραλάβει εκτός αυτού. Υπενθυμίζεται ότι η εταιρεία δεν είχε υποστηρίξει το μοντέλο αγορών click away ούτε τον Δεκέμβριο, όταν εφαρμόστηκε για πρώτη φορά.
Τις ίδιες δυσκολίες έχουν και άλλες αλυσίδες όπως π.χ. το Πλαίσιο, που ωστόσο έχει ανοιχτά τα καταστήματά του στους καταναλωτές με ραντεβού για αγορές των παραπάνω ειδών. Οι λιανέμποροι που δεν εμπίπτουν στους ΚΑΔ που μπορούν να λειτουργήσουν με το μοντέλο click in shop στις «κόκκινες περιοχές», λειτουργούν με click away όπως η Κωτσόβολος, η Praktiker κ.ο.κ. Πάντως δεν έχουν αποσαφηνίσει όλες οι μεγάλες εταιρείες τις πολιτικές πωλήσεων που θα ακολουθήσουν στη νέα φάση, αξιολογώντας και την πιθανή κλιμάκωση των περιοριστικών μέτρων στο επόμενο διάστημα.
Σε επίπεδο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το μοντέλο αγορών click in shop ήταν η προτιμητέα λύση σε περίπτωση νέων περιορισμών και η ανακοίνωση των μέτρων με τον αποκλεισμό όσων ανήκουν στις λεγόμενες «κόκκινες περιοχές» έχει προκαλέσει αντιδράσεις.
Παρ' όλ' αυτά η κυβέρνηση εκτιμά ότι τα μέτρα «ακορντεόν» θα περιορίσουν την εξάπλωση της πανδημίας και ήδη η μείωση στο μισό σχεδόν της εμπορικής δραστηριότητας επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών, όπως σχολιάζουν κυβερνητικοί παράγοντες, επισημαίνοντας ότι την ίδια στιγμή δίνεται στις επιχειρήσεις το περιθώριο να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται την εκπτωτική περίοδο για να αποφορτίσουν το στοκ στις αποθήκες τους, τονώνοντας παράλληλα τη ρευστότητά τους.
Οι πολλές ταχύτητες πάντως στην αγορά και η αναστάτωση που προκαλεί το μοντέλο «ακορντεόν» για τη διαχείριση των εξάρσεων και των υφέσεων της επιδημιολογικής καμπύλης θα έχει ποικίλες επιπτώσεις στις διάφορες υποαγορές του λιανεμπορίου, με άλλα χαρακτηριστικά ανά περιοχή, ανά μέγεθος και χρηματοοικονομική κατάσταση εταιρείας.