Ακόμη και σε μηδενική σύνταξη χηρείας μπορεί να οδηγήσει τους επιζώντες συζύγους η μεγάλη διαφορά ηλικίας σε συνδυασμό με τα λίγα χρόνια ασφάλισης του θανόντος. Πρόκειται για τους δύο βασικούς παράγοντες που οδηγούν σε σημαντικές μειώσεις του τελικού ποσού της σύνταξης χηρείας και φθάνουν ακόμη και στη μη καταβολή της. Τις προϋποθέσεις που οδηγούν σε μηδενισμό της σύνταξης θανάτου περιγράφει αναλυτικά έγγραφο του e-ΕΦΚΑ, που έρχεται μετά από ερωτήματα των αρμόδιων υπηρεσιών του φορέα.
Σύμφωνα με το έγγραφο και βάσει του Ν. 4387/2016 (γνωστού και ως νόμου Κατρούγκαλου), η σύνταξη του επιζώντος συζύγου μειώνεται στην περίπτωση που η διαφορά ηλικίας μεταξύ του αποθανόντος και του επιζώντος συζύγου είναι μεγαλύτερη των δέκα ετών, αφαιρουμένου του χρονικού διαστήματος του γάμου. Η μείωση καθορίζεται ρητά με ποσοστά που αφορούν πλήρη έτη διαφοράς ηλικίας και φτάνουν το 5% για έτη από 36 και πάνω.
Αν η διαφορά ηλικίας μεταξύ αποβιώσαντος και συζύγου, αφαιρουμένου του διαστήματος του γάμου τους, είναι μεγαλύτερη από δέκα έτη, η σύνταξη του επιζώντος συζύγου υφίσταται μείωση για κάθε πλήρες έτος διαφοράς, που καθορίζεται σε:
- 1% για τα έτη από το 10ο έως και το 20ό έτος,
- 2% για τα έτη από το 21ο έως και το 25ο έτος,
- 3% για τα έτη από το 26ο έως και το 30ό έτος,
- 4% για τα έτη από το 31ο έως και το 35ο έτος,
- 5% για τα έτη από το 36ο και άνω
Παράλληλα, με το Ν. 4499/2017 θεσμοθετήθηκε η χορήγηση αυτοτελούς κατώτατου ορίου σύνταξης στον επιζώντα σύζυγο, στην περίπτωση που η σύνταξή του είναι μικρότερη του κατώτατου ποσού του αντίστοιχου προς τον χρόνο ασφάλισης του θανόντα. Ως κατώτατο ποσό σύνταξης λόγω θανάτου ορίστηκε το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξής του για 20 χρόνια ασφάλισης. Δηλαδή τα 384 ευρώ.
Εάν ο θανών είχε λιγότερα από 20 χρόνια ασφάλισης, το ποσό των 384 ευρώ μειώνεται κατά 1,25% για κάθε έτος που υπολείπεται των 20 ετών και μέχρι τα 15 έτη ασφάλισης. Εάν ο χρόνος ασφάλισης του θανόντα είναι μικρότερος των 15 ετών, χορηγείται ως κατώτατο ποσό τα 360 ευρώ που αντιστοιχεί σε 15 χρόνια ασφάλισης.
Επομένως, στις περιπτώσεις που λόγω της μεγάλης διαφοράς ηλικίας μεταξύ του αποθανόντος και του επιζώντος συζύγου προκύπτει κάποιο ποσό σύνταξης μικρότερο του κατώτατου ορίου, αλλά όχι αρνητικό, ο επιζών σύζυγος θα δικαιούται ποσό σύνταξης που αντιστοιχεί στο κατώτατο όριο των προαναφερθέντων διατάξεων.
Αντίθετα, στην περίπτωση που προκύπτει μηδενικό ποσό σύνταξης λόγω της μεγάλης διαφοράς ηλικίας μεταξύ του αποθανόντος και του επιζώντος συζύγου, δεν είναι επιτρεπτό με βάση την ισχύουσα νομοθεσία να απορριφθεί το αίτημα συνταξιοδότησης.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως θα εκδίδεται μεν απόφαση συνταξιοδότησης από τον e-ΕΦΚΑ, η οποία θα αναγνωρίζει το δικαίωμα σε σύνταξη, πλην όμως δεν θα καταβάλλεται ποσό σύνταξης.