Δυσοίωνες προβλέψεις για την ύφεση και τη δραματική μείωση της απασχόλησης το 2020 αλλά και την ισχνή ανάκαμψη της οικονομίας το 2021, περιλαμβάνει το μηνιαίο δελτίο του Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ για τις οικονομικές εξελίξεις.
Οι επιστήμονες του ΙΝΕ προσδιορίζουν τη βελτίωση τις οικονομίας από το γ’ τρίμηνο του 2021 κι έπειτα, επισημαίνουν ότι σημαντικό ρόλο στη θετική ή αρνητική πορεία των μεγεθών θα διαδραματίσει το πότε η Ελλάδα θα ξεκινήσει να απορροφά κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης και τονίζουν την ανάγκη ενίσχυσης της απασχόλησης μέσω εγγυημένων προγραμμάτων κοινωφελούς απασχόλησης στο δημόσιο και στους δήμους, με στόχο την απορρόφηση 300.000 ατόμων.
Οι ερευνητές της Συνομοσπονδίας εκτιμούν ότι το 2020 θα κλείσει με πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 10,8%. Ταυτόχρονα προβλέπει πως το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα θα ανέλθει στο 7,5%. Για το 2021 και το 2022, το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 3,4% και 4,2% αντίστοιχα, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό ισοζύγιο θα παρουσιάσει μικρή βελτίωση (-6,8% και -4,2% αντίστοιχα).
Το ΙΝΕ ανησυχεί για έκρηξη των απολύσεων πριν από το τέλος της κρίσης, λόγω της διαρκούς μείωσης της ζήτησης και του επικείμενου τερματισμού της χαλαρής δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Οι κλάδοι που θεωρούνται ευάλωτοι σε ενδεχόμενα λουκέτα είναι η μεταποίηση, οι υπηρεσίες, ο κλάδος των τεχνών καθώς και οι δραστηριότητες που σχετίζονται με ταξίδια και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
Επίσης, σύμφωνα με τους αναλυτές της ΓΣΕΕ, το βάρος της προσαρμογής στην κρίση της πανδημίας έχει πέσει κυρίως στους εργαζόμενους με ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, περισσότερα από 30 χιλ. άτομα σε θέσεις εκ περιτροπής και μερικής απασχόλησης έχασαν τη θέση εργασίας τους. Μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου οι αντίστοιχες απολύσεις ξεπέρασαν τις προσλήψεις, με αποτέλεσμα οι καθαρές ροές ευέλικτης απασχόλησης να είναι αρνητικές (-7,5% κατά μέσο όρο).
Σημαντική εξαίρεση στη γενικότερη μείωση της απασχόλησης αποτελούν, όπως παρατηρεί η έκθεση του ΙΝΕ, οι κλάδοι των κατασκευών και της δημόσιας διοίκησης. Ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα σημείωσε αύξηση 20,6%, εντείνοντας τη δυναμική αύξησης που αναπτύχθηκε τα δύο τελευταία έτη, ενώ στον κλάδο της δημόσιας διοίκησης η παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,2%, κυρίως λόγω της υψηλής ζήτησης για υγειονομικές υπηρεσίες.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, οι προοπτικές στην αγορά εργασίας θα μπορούσαν να βελτιωθούν μέσω της εφαρμογής ενός προγράμματος απασχόλησης που θα απορροφούσε τον αριθμό των ανέργων και των οικονομικά μη ενεργών, προσφέροντας ποιοτικές θέσεις απασχόλησης. Γι’ αυτό τον λόγο το ΙΝΕ προτείνει την εφαρμογή ενός Προγράμματος Εγγυημένης Κοινωφελούς Απασχόλησης, στο οποίο ο δημόσιος τομέας, μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης και σε συνεργασία με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, θα προσφέρει εργασία με βάση τον κατώτατο μισθό σε όποιο άτομο δεν έχει εργασία και επιθυμεί να εργαστεί. Αρχικά θα αφορά 75.000 άτομα και ανά τρίμηνο θα αυξάνεται κατά 75.000. Ως έναρξη του προγράμματος ορίζεται το β’ τρίμηνο του 2021, ενώ το μηνιαίο κόστος του προγράμματος ανά συμμετέχοντα σε αυτό καθορίζεται στα 700 ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει το μισθολογικό κόστος και λοιπά ενδιάμεσα κόστη.
Τα τρία σενάρια
Το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ αναπτύσσει τρία σενάρια για το 2021 και την πορεία του ΑΕΠ:
- Στο πρώτο, το βασικό, δεν υπολογίζει τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης καθώς δεν έχει υπάρξει ακόμα σχετική απόφαση και κατά συνέπεια εκτιμά ότι η ανάκαμψη θα είναι της τάξης του 3,4% το 2021 και 5,3% για το 2022.
- Στο δεύτερο σενάριο και υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα αρχίσει να απορροφά κονδύλια από το Ταμείο το Γ’ τρίμηνο του 2021, προβλέπεται ανάπτυξη της τάξης του 6,1% για το 2021 και 8,6% για το 2022.
- Τέλος, στο τρίτο σενάριο, λαμβάνεται δεδομένο ότι θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα Εγγυημένης Απασχόλησης, με την ανάπτυξη να εκτιμάται στο 6,8% για το 2021 και 9,9% για το 2022.
Δραματική συρρίκνωση των εισοδημάτων
Το δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, δραματικές είναι οι συνέπειες της κρίσης του κορωνοϊού στους μισθούς των εργαζόμενων. Συγκεκριμένα, ο μέσος μηνιαίος μισθός μειώθηκε κατά περίπου 10%, καθώς από 885 ευρώ το β’ τρίμηνο του 2019 έπεσε σε 802 ευρώ το β’ τρίμηνο του 2020. Παράλληλα, κι ενώ το β’ τρίμηνο του 2019 το 1% των μισθωτών είχε καθαρές αποδοχές μικρότερες των 200 ευρώ, το αντίστοιχο διάστημα του χτυπημένου από την πανδημία 2020, το ποσοστό αυξήθηκε σε 12% του συνόλου των μισθωτών.