Δεν θα προλάβουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις να δουν ελάφρυνση στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών και τον τερματισμό λειτουργίας των ακριβών ντιζελοκίνητων μονάδων.
Το όφελος αυτό υπολογίζεται σε 800 εκατ. ευρώ ετησίως. Θα προκύψει όταν ολοκληρωθούν τα δύο υποβρύχια καλώδια της Κρήτης με Πελοπόννησο (2021) και με Αττική (2024), καθώς και των αντίστοιχων διασυνδέσεων όλων των νησιών των Κυκλάδων (2025) καθώς και Βορείου Αιγαίου και Δωδεκάνησων (2027 έως 2030) με το ηπειρωτικό σύστημα. Μόνο η «Κρήτη» θα φέρει μειώσεις της τάξης των 300-400 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι όλοι οι καταναλωτές πληρώνουν κάθε χρόνο μέσω της χρέωσης Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) το κόστος ρεύματος των κατοίκων των νησιών, ώστε να έχουν κι εκείνοι την ίδια τιμή κιλοβατώρας με τους υπόλοιπους καταναλωτές της ηπειρωτικής χώρας.
Ωστόσο, με τα μέτρα για το έλλειμμα και την οικονομική βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) που ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι μειώσεις των χρεώσεων των ΥΚΩ δεν θα έχουν κάποιο αντίκρισμα στο συνολικό ποσό του λογαριασμού ρεύματος που πληρώνει κάθε μήνα ο καταναλωτής. Κι αυτό καθώς, όπως ανακοίνωσε ο Κωστής Χατζηδάκης, από το 2021 υιοθετείται «μηχανισμός ισόποσης αυξομείωσης μεταξύ Χρέωσης Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) και Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ)». Πρόκειται για το 6ο μέτρο χρηματοοικονομικού χαρακτήρα που ανακοίνωσε ο υπουργός και σύμφωνα με αυτό, όσο θα είναι το όφελος από τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών, δηλαδή όσο θα μειώνεται η χρέωση των ΥΚΩ, τόσο θα αυξάνεται το ΕΤΜΕΑΡ.
Έτσι, όπως άλλωστε αναφέρει και η ανακοίνωση του ΥΠΕΝ, από το 2021, με την έναρξη λειτουργίας του μικρού καλωδίου Πελοποννήσου - Κρήτης, ο ΕΛΑΠΕ (Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ) θα ενισχυθεί κατά 50 εκατ. ευρώ. Με πιο απλά λόγια, οι χρεώσεις ΥΚΩ θα μειωθούν μεν κατά 50 εκατ. ευρώ αλλά θα αυξηθεί κατά 50 εκατ. ευρώ το ΕΤΜΕΑΡ για την ενίσχυση των ΑΠΕ. Επί της ουσίας, το συνολικό ποσό που πληρώνουν οι πολίτες μέσω της χρέωσης ΥΚΩ θα μειωθεί κατά 50 εκατ. ευρώ, αλλά κατά 50 εκατ. ευρώ θα αυξηθεί το ΕΤΜΕΑΡ.
Το υπουργείο σημειώνει δε ότι από το 2024 και μετά, όταν θα λειτουργήσει και το μεγάλο καλώδιο της Αττικής με την Κρήτη, ο ΕΛΑΠΕ θα έχει πρόσθετα έσοδα (μέσω του ΕΤΜΕΑΡ) κάθε χρόνο 200 εκατ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι για περίπου δύο μήνες πριν την ανακοίνωση των μέτρων για τον ΕΛΑΠΕ, ο Κωστής Χατζηδάκης διαβεβαίωνε ανά τακτά διαστήματα πως δεν πρόκειται να αυξήσει το ΕΤΜΕΑΡ και να επιβαρυνθούν οι καταναλωτές.
Σημειώνεται ακόμη, ότι ο ΕΛΑΠΕ, σύμφωνα με τους παραγωγούς ρεύματος από ΑΠΕ, χάνει πέρυσι και φέτος έσοδα 400 εκατ. ευρώ, επειδή ο υπουργός πέρυσι αποφάσισε να μειώσει το ΕΤΜΕΑΡ, προκειμένου να αντισταθμίσει τις αυξήσεις που ο ίδιος ενέκρινε στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Το έλλειμμα μεγάλωσε επίσης κι εξαιτίας των επιπτώσεων του δίμηνου lockdown την Άνοιξη, όταν η ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος περιορίστηκε έως και 13% και οι τιμές ενέργειας κατέρρευσαν.
Ελλειψη επενδυτικής εμπιστοσύνης
Πάντως, συνολικά και ιδίως οι μεγάλοι επενδυτές στις ΑΠΕ ανέμεναν χειρότερα μέτρα επιβάρυνσης σε σχέση με αυτά που ανακοινώθηκαν, όπως σημειώνουν ορισμένοι. Χωρίς να σημαίνει ότι αυτά που ελήφθησαν δεν τους ζημιώνουν, σύμφωνα με όσα λένε στελέχη τους στο Euro2day.gr. Για παράδειγμα, η οριζόντια εφάπαξ έκτακτη εισφορά ύψους 6% του ετήσιου κύκλου εργασιών για το 2020 σημαίνει, με πιο απλά λόγια, ότι ποσό της τάξης των 110 εκατ. ευρώ θα προκύψει από τη μείωση των αποζημιώσεων που λαμβάνουν μικροί και μεγάλοι επενδυτές που λειτούργησαν τα έργα τους πριν τις 31 Δεκεμβρίου του 2015.
Η κίνηση αυτή, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, έχει προκαλέσει πλήγμα… στην αξιοπιστία του κράτους έναντι της επενδυτικής κοινότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ηλεκτροπαραγωγοί ΑΠΕ έχουν υπογράψει μακροχρόνιες συμβάσεις με το κράτος για τις τιμές πώλησης του ρεύματος, με βάση το κόστος των τεχνολογιών που χρησιμοποίησαν ώστε να κατασκευάσουν αιολικά ή φωτοβολταϊκά πάρκα.
Εντούτοις, το 2014 υπέστησαν «κούρεμα» στις ταρίφες αποζημίωσής τους αφού το 2012 είχε προηγηθεί έκτακτη εισφορά. «Κι αυτό είναι που μας ανησυχεί και τώρα. Η επανάληψη εκείνων των πρακτικών», σημειώνουν στο Euro2day.gr στελέχη εταιρειών ΑΠΕ, οι οποίοι υπενθυμίζουν τις διαβεβαιώσεις της τότε πολιτικής ηγεσίας πως δεν επρόκειτο να επαναληφθεί «κούρεμα» ή αθέτηση των συμφωνιών.
Παράγοντες του κλάδου των ΑΠΕ εκφράζουν επίσης την έντονη ανησυχία τους για το γεγονός πως στις ανακοινώσεις του υπουργείου ΠΕΝ υπάρχουν θολά σημεία: Το πρώτο είναι το γεγονός πως δεν έχουν πρόσβαση στα στοιχεία των μελετών που έχουν κάνει η ΡΑΕ και ο ΔΑΠΕΕΠ (Διαχειριστής ΑΠΕ) για το κατά πόσο ο ΕΛΑΠΕ θα καταστεί βιώσιμος μετά το πακέτο των μέτρων και το δεύτερο είναι το γεγονός πως δεν αποσαφηνίζεται ο χρονικός ορίζοντας της λήψης των όποιων παρεμβάσεων.
Οι μικρές ΑΠΕ
Στους θιγμένους των αποφάσεων Χατζηδάκη συμπεριλαμβάνονται επίσης οι μικροί ηλεκτροπαραγωγοί φωτοβολταϊκών συστημάτων (ισχύος έως 500 Κιλοβόλτ). Όσοι έχουν άδειες και δεν έχουν όρους σύνδεσης από τον Διαχειριστή Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, θα πρέπει μέχρι το τέλος του 2021 να σπεύσουν να «κλειδώσουν» τιμές (να κάνουν συμβάσεις με τον ΔΕΔΔΗΕ), διαφορετικά θα μπουν σε καθεστώς διαγωνισμών.
Οι νέες αιτήσεις μικρών ηλεκτροπαραγωγών ΑΠΕ που θα υποβληθούν από την 1η Ιανουαρίου του 2021 θα περνούν υποχρεωτικά από διαγωνισμούς, προκειμένου να «κλειδώνουν» τιμές ενίσχυσης. Το υπουργείο έχει αναγγείλει εύκολο (ως προς τη χρήση) σύστημα διαγωνισμών.
Παράλληλα, το ΥΠΕΝ βάζει ακόμη αυστηρότερους περιορισμούς από την 1η Ιανουαρίου του 2021 στις Ενεργειακές Κοινότητες, προκειμένου να διασφαλίζουν τιμές αποζημίωσης. Για να λάβουν τη λεγόμενη λειτουργική ενίσχυση, εκτός ανταγωνιστικών διαδικασιών, θα πρέπει για τα έργα ισχύος 18 MW να συμμετέχουν Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ Βαθμού ή περισσότερα από 60 μέλη, εκ των οποίων τα 50 να είναι φυσικά πρόσωπα.
Επιπλέον οι Ενεργειακές Κοινότητες που υποβάλλουν αιτήσεις για φωτοβολταϊκά κάτω του 1 Μεγαβάτ θα υποχρεώνονται να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, προκειμένου να κλείσουν τιμές.