Τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων υποχωρούν από μήνα σε μήνα, τα yields των κρατικών τίτλων έχουν πλέον «ισοπεδωθεί» και οι Έλληνες αποταμιευτές αναζητούν εναγωνίως, σε εσωτερικό και εξωτερικό, τοποθετήσεις που να υπόσχονται κάποιες θετικές αποδόσεις, χωρίς παράλληλα να κληθούν να αναλάβουν δυσανάλογα μεγάλο ρίσκο.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι τα επιτόκια των τραπεζικών καταθέσεων έχουν καταστεί πλέον οριακά και όλα δείχνουν ότι θα μειωθούν περαιτέρω στο μέλλον. Παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η Τράπεζα της Ελλάδος, οι αποδόσεις των νέων προθεσμιακών καταθέσεων διαμορφώθηκαν τον φετινό Σεπτέμβριο στο 0,24%, στην πράξη, οι αποταμιευτές που απευθύνονται σήμερα σε εγχώριες συστημικές τράπεζες πολύ δύσκολα καρπώνονται επιτόκια άνω του 0,10% έως 0,12% (πέραν ίσως κάποιων προσφορών σε εκπτωτικά κουπόνια αγορών) για χρονική περίοδο δέσμευσης έως ένα έτος.
Όσο για τις αποδόσεις των σύνθετων καταθετικών προϊόντων, ξεκινούν από το εξασφαλισμένο 0% έως +0,1% και μπορούν να φτάσουν έως και το 12%, κάτω όμως από προϋποθέσεις που είναι μάλλον δύσκολο να επαληθευτούν στην πράξη κατά τη διάρκεια ζωής των προϊόντων.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η τάση των τραπεζικών επιτοκίων είναι περαιτέρω πτωτική καθώς, μεταξύ άλλων:
- Τα όποια προσφερόμενα επιτόκια δίδονται για περίοδο 18 ή 24 μηνών είναι ακόμη χαμηλότερα, διαμορφώνοντας έτσι μια πτωτική καμπύλη αποδόσεων.
- Οι τράπεζες δεν έχουν ανάγκη αυτή την περίοδο τις καταθέσεις, καθώς όχι μόνο καταβάλλουν τόκους στους πελάτες τους αλλά παράλληλα επιβαρύνονται όταν «παρκάρουν» ρευστότητα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
- Οι αποδόσεις των κρατικών τίτλων έχουν υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, με τα δεκαετούς διάρκειας ομόλογα να προσφέρουν ετησίως μόλις 0,75%, σε μια χώρα όπου ο δείκτης του δημόσιου χρέους της προς το ΑΕΠ αναμένεται φέτος να φτάσει στο 207%.
- Οι τράπεζες έχουν κάθε λόγο να ψαλιδίσουν περαιτέρω τα καταθετικά επιτόκια, καθώς αντίστοιχα πτωτική πορεία παρατηρείται και στα επιτόκια χορηγήσεων. Παράλληλα, οι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι θέλουν να δημιουργήσουν ένα όσο το δυνατόν μεγαλύτερο «μαξιλάρι» λειτουργικών επιδόσεων, μέσω του οποίου να καλύψουν τμήμα των απωλειών από τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους.
- Ο ανταγωνισμός που δέχονται οι συστημικές τράπεζες από τις υπόλοιπες (π.χ. Attica, Optima, συνεταιριστικές), οι οποίες προσφέρουν κάπως υψηλότερα επιτόκια, είναι σχετικά περιορισμένος λόγω του πολύ μικρού μεριδίου αγοράς που κατέχουν οι τελευταίες.
- Φέτος δεν έχουν επαναληφθεί οι αξιοσημείωτες περυσινές χρηματικές εισροές στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων, η οποία κατά τους τελευταίους μήνες χαρακτηρίζεται από περιορισμένη κινητικότητα.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, εύλογο είναι πολλοί αποταμιευτές να αναζητούν εναλλακτικές τοποθετήσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό, οι οποίες να υπόσχονται θετικές αποδόσεις με περιορισμένο βαθμό ανάληψης κινδύνου.
Έτσι, δεν είναι τυχαία η πρόσφατη υπερκάλυψη κατά τρεις φορές του εταιρικού ομολόγου που εξέδωσε ο ΟΠΑΠ, παρά το γεγονός ότι αυτό είχε επταετή διάρκεια και κουπόνι 2,1% (φορολογικός συντελεστής 15%). Φέτος επίσης καλύφθηκαν και άλλες μεγάλες εταιρικές εκδόσεις, όπως π.χ. αυτές της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και της Lamda Development.
Αρκετά νοικοκυριά έχουν ήδη επενδύσει ή εξετάζουν το ενδεχόμενο να τοποθετηθούν σε μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα, ευελπιστώντας σε μια ετήσια απόδοση της τάξεως του 4% έως 6%, ή ακόμη επιστρέφουν στην αγορά ακινήτων-εισοδήματος (σπιτιών που υπόσχονται μια αξιοσημείωτη απόδοση ενοικίου).
Ανάλογος είναι ο προβληματισμός και για τις ασφαλιστικές εταιρείες, με ενδεικτικό το παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Πίστης, που επιχειρεί μια μερική στροφή του επενδυτικού της χαρτοφυλακίου προς εταιρικά ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Δεν λείπουν επίσης και εκείνοι οι επενδυτές, οι οποίοι εξετάζουν τις περιπτώσεις μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων. Συγκεκριμένα αναζητούν έμμεσες τοποθετήσεις σε ομολογιακούς τίτλους του εξωτερικού που συνοδεύονται από μεγαλύτερα yields -π.χ. της τάξεως του 3% έως 5% για πενταετείς διάρκειες- όπως σε κρατικά ομόλογα αναπτυσσόμενων χωρών (υπάρχει ο κίνδυνος της χώρας), σε ομόλογα ΗΠΑ (ρίσκο συναλλαγματικής ισοτιμίας) και σε ευρωπαϊκά ομόλογα «υψηλής απόδοσης» (εταιρειών που εμφανίζουν κάποιο βαθμό κινδύνου).
Τέλος, οι ασφαλιστικές εταιρείες διαθέτουν επενδυτικά-αποταμιευτικά προϊόντα τύπου unit-linked στους πελάτες τους, ευελπιστώντας πως μέσα από διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια και μακρόχρονο ορίζοντα θα μπορέσουν να προσφέρουν μια ανταγωνιστική σχέση κινδύνου-προσφερόμενης απόδοσης.
Ωστόσο, παρά τις εναγώνιες αναζητήσεις των αποταμιευτών για εναλλακτικές επενδυτικές λύσεις, οι τραπεζικές καταθέσεις των νοικοκυριών εμφανίζονται αυξημένες από μήνα σε μήνα, αποδεικνύοντας έτσι ότι το συγκεκριμένο έργο δεν είναι καθόλου εύκολο στις μέρες μας.